زبانهای غیرایرانی در ایران
این مقاله به زبانهای غیر ایرانی می‌پردازد که در طول تاریخ در نتیجه سکونت مردمان گوناگون در ایران و ارتباط آن‌ها با مردم ایرانی زبانی که از آغاز هزاره دوم پیش از میلاد شروع به مهاجرت به اراضی ایرانی کردند در ایران به آن‌ها تکلم می‌شد.
ایران همواره کشوری چندزبانه بوده‌است. اسامی افراد بخشی از واژگانی اند که بآسانی ترکیب زبانی و لایه‌های تاریخی فرهنگ ایرانی را بیان می‌کنند. والدین ایرانی هنگام نامگذاری فرزندان خود وی را به زمینه اجتماعی - زبانی خاص خود متصل می‌کنند. جفت‌های بهروز و لاله، ابوعلی و فتنه، آیدین و سولماز نماینده سه زیرمجموهه اصلی نامها در ایران هستند. اولی ایرانی است، دومی عربی است، و سومی ترکی. دو جفت آخر بازتاب دهنده دو جز برجسته غیر ایرانی زبان فرهنگ ایران اند و آمیزش آن‌ها با زمینه زبانی ایرانی را نشان می‌دهد: عربی زبان دین غالب است؛ ترکی زبان پرجمعیت‌ترین جزء غیر ایرانی زبان این جامعه است. در عوض، نام کوچک سیروس نشان دهنده لایه جدیدتری در واژگان است: این نام از نظر واج شناسی بازتاب دهنده تلفظ فرانسوی امروزی کوروش لاتین شده‌است. این نمونهٔ مفرطی از لایه‌های واژگانی غیر ایرانی امروزی است که در نتیجه تماس دورادور با آموزش اروپایی کسب شده‌است. در مقابل گزینش نام رابرت برای هوشنگ در محیط غربی نمونه الگوهایی از جایگزینی و ترکیب است.
در ایران پیش از اسلام
از سه زبان غیر ایرانی رایج پیش از اسلام فقط اورارتی و ایلامی نسبتاً خوب شناخته شده‌اند.
اورارتی
در ایران اسلامی
زبانهای غیر ایرانی که امروزه در ایران به آن‌ها تکلم می‌شود اعضای خانواده‌های زبانی زیرند:
- آلتایی
- ترکی اغوز، دارای اعضای متعدد
- ترکی خلج
- سامی آفرو-آسیایی
- آرامی نو
- هند اروپایی
- ارمنی
- کولی هندوآریایی
- قفقازی:گرچی
- دراویدی:بهرویی
از اینها، ترکی زبانان حدوداً یک سوم کل جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند (فارسی، ۵۸ درصد؛ دیگر ایرانی زبانان، ۱۲ درصد؛ و همه بقیه ۲ درصد)
آرامی
منابع
http://www.iranicaonline.org/articles/iran-vii1-non-iranian-languages-overview-#1
http://www.iranicaonline.org/articles/iran-vii3-elamite
http://www.iranicaonline.org/articles/iran-vii6-in-islamic-iran-language-families