زمان لیاپانوف
زمان لیاپانوف (انگلیسی: Lyapunov time) یک بازهٔ زمانی مشخص است که طی آن، یک سامانه پویا دچار آشوب می‌شود. این واحد نمایه نام خود را از ریاضی‌دان روس الکساندر لیاپانوف می‌گیرد و مفهومی معکوس و متضاد با نمای لیاپانوف است.[1]
زمان لیاپانوف بازتابی از حدود پیش‌بینی‌پذیری یک سامانه است.
مثال‌ها
برخی مقادیر رایج عبارتند از:[2]
| سامانه | زمان لیاپانوف |
|---|---|
| منظومه شمسی | ۵ میلیون سال |
| مدار پلوتون | ۲۰ میلیون سال |
| انحراف محوری مریخ | ۵–۱ میلیون سال |
| مدار سیارک ۳۶ | ۴٬۰۰۰ سال |
| چرخش هایپریون | ۳۶ روز |
| نوسان‌های بدون نظم شیمیایی | ۵٫۴ دقیقه |
| نوسان‌های بدون نظم هیدرودینامیک | ۲ ثانیه |
| ۱ سانتی‌متر مکعب از آرگون در دمای اتاق | ۱۰−۱۱ × ۳٫۷ ثانیه |
| ۱ سانتی‌متر مکعب از آرگون در نقطه سه‌گانه (۸۴ کلوین و ۶۹ کیلو پاسکال) | ۱۰−۱۶ × ۳٫۷ ثانیه |
جستارهای وابسته
منابع
- Boris P. Bezruchko, Dmitry A. Smirnov, Extracting Knowledge From Time Series: An Introduction to Nonlinear Empirical Modeling, Springer, 2010, pp. 56--57
- Pierre Gaspard, Chaos, Scattering and Statistical Mechanics, Cambridge University Press, 2005. p. 7
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Lyapunov time». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۲۰.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.