زمین گوی برفی
زمین گوی برفی (به انگلیسی: The Snowball Earth hypothesis) فرضیهای است که؛ بر پایهٔ برخی از یافتههای زمینشناسی، دیرینه مغناطیسشناسی و دیگر دانستهها، باور دارد که همهٔ سطح زمین بهطور کامل یا تقریباً نزدیک به همه جای کرهٔ زمین و دست کم یک بار در بیش از ۶۵۰ میلیون سال پیش منجمد شد. طرفداران این فرضیه میگویند بهترین گواهی که این باور را پشتیبانی میکند وجود رسوبات تهنشین شدهای است که بهطور کلی پارهای با منشاء یخبندانی در رسوبات کهن منطقههای گرمسیری دیده میشوند. دیگر دانستههای ویژهای که در صورت نبودنشان، این پرسشها در پروندههای زمینشناسی همچنان مبهم باقی میماند نیز اکنون از دانستهها هستند.
دانستهها نشان میدهند که در طول دوران نیوپروزوییک زمین تعدادی از یخبندانهای بزرگ سراسری را پشت سر گذاشته است.[1] احتمال داده میشود که سه یا چهار یخبندان قابل توجه در طول و اواخر نیوپروزوییک رخ داده باشد. از این دورههای یخبندان تقریباً کامل زمین اغلب به عنوان "گلوله برفی زمین" یاد میشود. بنا بر آن گمانها در زمانی که این سیاره پوشیده از یخ بود ضخامت یخ به ۱ تا ۲ کیلومتر میرسیدهاست.[2] با توجه به جدولهای زمانی زمینشناسی؛ ظهور ناگهانی انفجار کامبرین که پیدایش گونههای زندگی چند سلولی بر روی زمین را به همراه دارد، درست بعد از آخرین رخداد یخبندان سراسری روی داده است. رویداد یخبندانی بزرگ دیگری که مدتها پیش از این گوی برفی شدن زمین پیش آمده بود یخبندان هورونی است که بین ۲۴۰۰ تا ۲۱۰۰ میلیون سال رخ داده که شاید اولین حضور اکسیژن را در اتمسفر زمین که رویداد بزرگ اکسیژنی است راسبب شدهاست.
تاریخچه
آقای داگلاس ماوسون (1882 - 1958)، زمین شناس استرالیایی و محقق قطب جنوب، بیشتر کار خود را صرف مطالعه چینه شناسی پیشین زیستی نو جنوب استرالیا کرد، که در آنجا رسوبات یخچالی ضخیم و پهناور یافت و در اواخر کار خود تخمین احتمال یخ زدگی جهانی را زد.
اگرچه ایدههای یخ زدگی جهانی ماوسون بر طبق فرضیه اشتباهی بود که موقعیت جغرافیایی استرالیا و و دیگر قارههای کم ارتفاع که در آنها نهشتههای یخچالی یافت میشد، در طی زمان بدون تغییر باقی ماند. با پیشرفت فرضیه رانش قاره ای، و در نهایت با تئوری زمین ساخت ورقه ای توضیح ساده تری برای رسوبات بخچالی به وجود آمد - آنها در زمانی نهشته شده بودند که قارهها در ارتفاع بیشتری بودند.
در سال 1964، ایده یخ زدگی به وسعت جهان وقتی که برایان هارلاند برگهای را منتشر کرد که در آن داده دیرینه مغناطیس شناسی مبنی بر اینکه یخ نهشته در سوالبارد و گرینلند در ارتفاعات استوایی نهشته شده بودند، دوباره پدیدار شد. از این داده دیرینه مغناطیس شناسی، و مدرک رسوبی که رسوبات یخچالی باعث توقف توالی سنگهایی که عموماً به ارتفاعات استوایی مربوط اند، او اظهار یک عصر یخبندان بسیار شدید را که در نهشتن سنگهای یخچالی دریایی در نواحی گرمسیری، را داشت.
جستارهای وابسته
- یخبندان هورونی
- پیشینزیستی یا پروتروزوئیک
منابع
Wikipedia contributors, "Snowball Earth," Wikipedia, The Free Encyclopedia, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Snowball_Earth&oldid=665417258 (بازبینی ژوئن ۴، ۲۰۱۵).
- Allen, Philip A. ; Etienne, James L. (2008). "Sedimentary challenge to Snowball Earth". Nature Geoscience 1 (12): 817. Bibcode:2008NatGe...1..817A. doi:10.1038/ngeo355.
- "New Evidence Supports Three Major Glaciation Events In The Distant Past". ScienceDaily. 2004-04-22. Retrieved 2011-06-18.