سد دوکان

سد دوکان (به زبان کردی سورانی: به‌نداوی دووکان فارسی: سد دوکان) یک سد قوس بتنی چند منظوره در استان سلیمانیه، اقلیم کردستان عراق است. این سد بر روی رودخانه زاب کوچک ایجاد شده‌است، که در نتیجه ان دریاچه دوکان ایجاد شده‌است. سد دوکان بین سالهای ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۹ ساخته شده‌است و نیروگاه آن در سال ۱۹۷۹ کاملاً به بهره‌برداری رسیده‌است. این سد ۳۶۰ متر (۱۱۸۰ فوت) طول و ۱۱۶٫۵ متر (۳۸۲ فوت) بلند و نیروگاه برق آبی آن دارای حداکثر ظرفیت ۴۰۰ مگاوات است.[3][4]

سد دوکان
موقعیت سد دوکان در عراق
محلاستان سلیمانیه، عراق
مختصات۳۵°۵۷′۱۵″ شمالی ۴۴°۵۷′۱۰″ شرقی
مختصات: ۳۵°۵۷′۱۵″ شمالی ۴۴°۵۷′۱۰″ شرقی
وضعیتعملیاتی
آغاز ساخت۱۹۵۴
گشایش۱۹۵۹
گرداننده(گان)Ministry of Water Resources, سپاه مهندسی ارتش ایالات متحده
سد و سرریزها
گونه سدCylindrical arch
بر روی رودزاب کوچک
بلندی۱۱۶٫۵ متر (۳۸۲ فوت)
طول تاج۳۶۰ متر (۱٬۱۸۰ فوت)
اارتفاع در تاج۵۱۶ متر (۱٬۶۹۳ فوت)
عرض تاج۶٫۲ متر (۲۰ فوت)
عرض در پی۳۴٫۳ متر (۱۱۳ فوت)
حجم سد۳۷۰٬۰۰۰ متر مکعب (۴۸۰٬۰۰۰ یارد مکعب)
سرریز(ها)۲
گونه سرریزService: Tunnel
Emergency: Bell-mouth
ظرفیت سرریزService: ۲٬۴۵۰ متر مکعب بر ثانیه (۸۶٬۵۲۱ فوت مکعب بر ثانیه)
Emergency: ۱٬۸۶۰ متر مکعب بر ثانیه (۶۵٬۶۸۵ فوت مکعب بر ثانیه)
مخزن
نام مخزندریاچه دوکان
حجم کل مخزن۶٬۹۷۰٬۰۰۰٬۰۰۰ متر مکعب (۵٬۶۵۰٬۶۷۱ جریب فوت)[1]
ظرفیت فعال۶٬۱۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ متر مکعب (۴٬۹۴۵٬۳۵۰ جریب فوت)
ظرفیت غیرفعال۷۹۰٬۰۰۰٬۰۰۰ متر مکعب (۶۴۰٬۴۶۳ جریب فوت)
حوضه آبریز۱۱٬۶۹۰ کیلومتر مربع (۴٬۵۱۴ مایل مربع)
مساحت مخزن۲۷۰ کیلومتر مربع (۱۰۴ مایل مربع)
فرازای مخزن۵۱۱ متر (۱٬۶۷۷ فوت)
گونه سدCylindrical arch
نیروگاه
تاریخ راه‌اندازی۱۹۷۹
هد هیدروالکتریک۹۵ متر (۳۱۲ فوت) (rated)
توربین‌ها5 x 80 MW توربین فرانسیس[2]
ظرفیت اسمی۴۰۰ وات

پیشینه
سرریز اضطراری سد دوکان

سد دوکان بین سالهای ۱۹۵۴ و ۱۹۵۹ به عنوان یک سد چند منظوره برای تأمین آب، آبیاری و برق آبی ساخته شد. طراحی سد توسط شرکت مهندسی بریتانیا Binnie & Partners (با مشارکت شرکت Geoffrey Binnie انجام شد.[5]

مشخصات سد

سد دوکان سد بتنی چند منظوره است که به صورت مولتی گرانشی است. طول آن ۳۶۰ متر (۱۱۸۰ فوت) و ۱۱۶٫۵ متر (۳۸۲ فوت) ارتفاع دارد. در پایه آن ۳۲٫۵ متر (۱۰۷ فوت) پهنا دارد و در بالای آن تا ۶٫۲ متر (۲۰ فوت) کاهش می‌یابد. حداکثر دبی ترکیبی سد ۴٬۳۰۰ مترمکعب در ثانیه است. این تقسیم بر روی یک تونل سرریز با سه دروازه شعاعی با حداکثر تخلیه ترکیبی ۲۴۴۰ متر مکعب در ثانیه و یک سرریز راه اضطراری با ظرفیت ۱۸۶۰ متر مکعب در ثانیه است. دو دهانه آبیاری با تخلیه ترکیبی ۲۲۰ متر مکعب (۷ هزار و ۸۰۰ متر مکعب در ثانیه) در ده سال گذشته عملیاتی نشده‌است. نیروگاه پنج واحد با ظرفیت ۸۰ مگاوات ساعت در هر ۱۱۰ بین ۱۱۰ تا ۵۵۰ متر مکعب در هر ثانیه ایجاد می‌کند. دریاچه دوکان، مخزنی که توسط سد دوکان ایجاد شده‌است، مساحت ۲۷۰ کیلومتر مربع (۱۰۰ مایل مربع) دارد. ظرفیت پیش‌بینی شده آن ۶٫۸ کیلومتر مکعب با حداکثر ۸٫۳ کیلومتر مکعب است[6][7][6][7]

منابع
  1. "Dokan and Derbendikhan Dam Inspections". World Bank. 31 July 2006. Retrieved 27 February 2012.
  2. "Iraqi Dam Assessments" (PDF). Iraq: United States Army, Corps of Engineers. 6 June 2003. Archived from the original (PDF) on 24 September 2015. Retrieved 27 February 2012.
  3. Carlyle, Bill (2008). "The Binnie heritage in dam engineering". Dams and Reservoirs. 18: 121–134.
  4. Al-Soof, Behnam Abu (1970). "Mounds in the Rania Plain and excavations at Tell Bazmusian (1956)". Sumer. 26: 65–104. ISSN 0081-9271.
  5. "Dokan and Derbandikhan Emergency Hydro Power Project" (PDF). Implementation Status & Result. World Bank. Retrieved 27 February 2012.
  7. Iraqi Ministries of Environment, Water Resources and Municipalities and Public Works (2006). "Annex III: Main water control structures (dams and water diversions) and reservoirs". New Eden Master Plan for integrated water resources management in the marshlands areas. New Eden Group.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.