زاب کوچک
رودخانه زاب کوچک' از ایران سرچشمه گرفته و در عراق به دجله می‌ریزد. این رودخانه نزدیک به ۴۰۰ کیلومتر طول داشته و حوضهٔ آبریز ی برابر با ۲۲۰۰۰ کیلومتر را در برمی‌گیرد. در کنار همین رود بود که ابومسلم خراسانی بر مروان حمار (آخرین خلیفهٔ اموی) غلبه یافت.[1]
دو سد در سر راه این رود ساخته شده است. این رود از دامنه‌های زاگرس سرچشمه گرفته و از غرب ایران خارج می‌شود. رودخانه زاب کوچک در بالا دست در دره‌های کوه زاگرس جریان دارد.
رود کلوه- Kalwe (زاب) از ضلع غربی کوهستانهای مابین مهاباد و پیرانشهر مشهور به گردنه میدان با ۲۱۴۰ متر ارتفاع از سطح دریا و نیز ضلع شرقی کوهستانهای قندیل سرچشمه می‌گیرد درابتدا از شرق به غرب جاری می‌شود و دارای دو شاخه مهم فرعی چون رودخانه لاوین و سیلوه و بادین آباد در پیرانشهر و رودخانه های فرعی پردانان ، خدرآباد ، نستان ، کانی زرد ، قازان و ویسک در حوزه سردشت می باشد و سپس جریان خود را به سوی جنوب کج می‌کند و در دره‌ای عریض و مستقیم در امتداد جاده سردشت-پیرانشهر از منطقه پیرانشهر به سوی سردشت ادامه می‌یابد. از آن طرف سردشت یعنی ابتدای جلگه به هنگام خروج از ایران در دهستان آلان به طرف غرب یعنی اقلیم کردستان عراق جریان پیدا می‌کند سرانجام در بالا دست کرکوک در نزدیکی شهر حویجه به دجله می‌ریزد. رودخانه سیلوه از کوهستان حاجی ابراهیم قندیل بین پیرانشهر و اشنویه هم مرز با سوران کردستان عراق سرچشمه می گیرد.
شهرها و شهرکهای مهم در نزدیک رودخانه زاب عبارتند از : در ایران پسوه ، گردکشانه ، پیرانشهر ، میرآباد، نلاس ، ربط ، سردشت. در عراق : قلعه دیزه، رانیه ، دوکان ،طقطق و کوی سنجق ، کرکوک ، دوبز ، پرده (آلتون کوپری) ، حویجه.
به طور کلی زاب کوچک دارای جریان آب دائمی است و در سرتاسر سال خشک نمی‌شود. این رودخانه و درهٔ عمیق آن یکی از دیدنی‌ترین رودخانه‌های غرب کشور است که به خودی خود دارای جاذبه‌های جهانگردی است.
پانویس
- فرهنگ فارسی دکتر محمد معین٬جلد پنجم٬صفحهٔ ۶۴۱
منابع
- جغرافیای مفصل ایران، کاظم ودیعی
| ریزشگاه: دریاچه ارومیه | |
|---|---|
| خلیج فارس | |
| دریای عمان |
|
| دریای خزر |
|
| گاوخونی | |
| دریاچه نمک |
|
| دریاچه بختگان | |
| هامون جازموریان | |
| بیابان قره‌قوم | |
| دشت نیشابور |
|
از به هم پیوستن رودهای درون پرانتز، رود بزرگ‌تر تشکلیل می‌شود. | |
