شربت تخم شربتی
شربت تخم شربتی از نوشیدنی‌های سنتی ایران است که بیشتر در فصل گرما و به‌صورت خنک مصرف می‌شود. این شربت از ترکیب آب، تخم شربتی، شکر، گلاب و یخ تهیه می‌شود. همچنین می‌توان زعفران نیز به آن افزود.
تخم شربتی به علت داشتن ترکیبات لعاب‌دار به‌صورت محلول در آب (شربت) استفاده می‌شود. لعاب این دانه‌ها پس از جذب آب به صورت ژله‌ای درمی‌آید که می‌تواند برای رفع عطش مورد استفاده قرار گیرد. مشخص شده که تخم شربتی حاوی یکسری ترکیبات پلی فنولی و آنتی اکسیدانی مانند آنتوسیانین‌ها و بتأسیسترول است. همچنین طبق برخی تحقیقات پیشگیری از دیابت نوع دو ، سرطان و خاصیت ضد باکتریایی برای این گیاه گزارش شده‌است.
اما در مورد شایعه وجود مقادیر زیاد کلسیم، آهن، ویتامین c و اسیدهای چرب غیر اشباع، تخم شربتی حاوی ۶ میلی گرم کلسیم (یک پنجاهم کلسیم موجود در شیر ) و ۰/۱۰۹ میلی گرم آهن (یک بیست و چهارم آهن موجود در اسفناج) میباشد . جالبتر اینکه مقدار ویتامین C و امگا3 موجود در تخم شربتی صفر میباشد.
تفاوت تخم شربتی با بذر ریحان و چیا
در ایران اغلب تخم شربتی با بذر ریحان و دانهٔ چیا اشتباه گرفته می‌شود، در حالی که این سه متفاوت از یگدیگرند و هر کدام خاصیت جداگانه‌ای دارند. در ایران تخم شربتی از قدیم در نوشیدنی‌های خنک برای برطرف کردن عطش در فصل تابستان استفاده می‌شود. گاهی تخم شربتی یا بذر ریحان به اشتباه به عنوان دانه‌های چیا خریداری شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد، یا خواص مربوط به دانه‌های چیا به تخم شربتی که در ایران فراوان است نسبت داده می‌شود که درست نیست. تنها شباهت تخم شربتی با دانه چیا و بذر ریحان لعاب‌دار شدن هر سه است (دارای موسیلاژ می‌باشند)، ولی خواص این سه دانه با یکدیگر فرق اساسی دارند.[1]
خواص
خوردن تخم شربتی در آب یکی از بهترین روش‌ها برای کم کردن وزن میباشد. شربت تخم شربتی علاوه بر رفع تشنگی برای متعادل نگهداشتن فشارخون و لاغر شدن بسیار مؤثر است. تخم شربتی در تسکین ورم معده یا دیگر ناراحتی‌های گوارشی مؤثر است.[2]
- از روغنی که با خرد کردن تخم‌های شربت به دست می‌آید، برای درمان عفونت‌هایی مانند زخم، بریدگی، عفونت مثانه،انواع عفونت پوست و… استفاده می‌شود.
- از تخم شربتی برای درمان ناراحتی‌های گوارشی مانند درد معده، نفخ، یبوست، سوءهاضمه و بی نظمی کارکرد روده‌ها استفاده می‌شود.
- این شربت، خلق و خوی فرد را بهتر می کند، همچنین خستگی مفرط ذهنی، تنش‌های عصبی، افسردگی، میگرن و مالیخولیا«کابوس های هنگام خواب» را نیز برطرف می‌کند.
- از آن جا که تأثیر ضد اسپاسمی دارد، سیاه سرفه را برطرف می‌کند.
- در کشور چین، از تخم شربتی برای درمان عفونت، درد معده، گزیدگی مار و حشرات و پایین آوردن دمای بدن استفاده می‌شود.
- این دانه‌های ریز سیاه رنگ می‌توانند میزان قند خون را تنظیم کنند؛ بنابراین شما را از خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در امان نگه می‌دارد.
- تخم شربتی با دفع مواد زائد بدن از طریق روده‌ها به عملکرد خوب آن‌ها کمک می‌کند.
- مصرف تخم شربتی در دوره شیردهی، سبب زیاد شدن شیر مادر می‌شود ولی در مصرف آن نباید زیاده روی شود.
منابع
- کیان‌فود: تفاوت دانه چیا با تخم شربتی و تخم ریحان، نوشته‌شده در ۱۳ بهمن ۱۳۹۶؛ بازدید در ۱۴ دی ۱۳۹۷.
- «بیماری‌های تنفسی را با تخم شربتی برطرف کنید». ممتاز نیوز.