عبدالقدیر خان

عبدالقدیر خان (به اردو: عبدالقدیر خان) (زاده ۱ آوریل ۱۹۳۶ در بوپال) فیزیکدان هسته‌ای و مهندس متالورژی پاکستانی است که بنیانگذار برنامه غنی‌سازی اورانیوم پاکستان محسوب می‌شود. یکی از بزرگترین برنامه‌های وی، برنامه غنی سازی اورانیوم برای پروژه ساخت بمب اتمی پاکستان بود.[1] او در سال ۱۹۷۶ آزمایشگاه تحقیقاتی کاهوتا (KRL) را تأسیس کرد و تا زمان بازنشستگی (۲۰۰۱) به عنوان مدیر کل و محقق ارشد در آن مرکز مشغول کارهای علمی و تحقیقاتی بود. خان به‌غیراز مسائل هسته‌ای در بسیاری از پروژه‌های حساس و حیاتی پاکستان نقش مهم و شایانی ایفا کرده‌است. از جمله کارهایی که او سهم عمده‌ای در آنها داشته‌است، می‌توان به مورفولوژی مولکولی، فیزیک آلیاژهای مارتنزیتی، فیزیک ماده چگال و فیزیک مواد اشاره کرد. وی در ژانویه ۲۰۰۴ در جلسه‌ای که مقامات پاکستانی برگزار کرده بودند به نقش مهم خود در انتقال و تکثیر فناوری سلاح‌های هسته‌ای به کشورهای دیگر اعتراف کرد. او پس از یک ماه به‌صورت رسمی به تمامی فعالیت‌های غیرقانونی خود اعتراف نموده و به حبس خانگی محکوم گردید.[2][3] در ۶ فوریه ۲۰۰۹ دادگاه عالی اسلام‌آباد حکم حبس خانگی او را لغو و اجازه داد همچون دیگر شهروندان پاکستانی آزادانه در داخل کشور زندگی کند.

عبدالقدیر خان رخشانی
زادهٔ۱ آوریل ۱۹۳۶ ‏(۸۵ سال)
امیر نشین بوپال، هند بریتانیا
محل زندگیاسلام‌آباد، پاکستان
ملیتپاکستانی
شهروندیپاکستان
محل تحصیلدانشگاه فنی برلین

دانشگاه کاتولیک لوون

دانشگاه فناوری دلفت
شناخته‌شده برای
  • برنامه بازدارندگی اتمی
  • توسعه اولترا سانتریفیوژ
  • مارتنزیت و مورفولوژی
همسر(ها)هندرینا (هنی) خان
جایزه(ها)
  • هلال امتیاز (۱۴ اوت ۱۹۸۹)
  • نشان امتیاز (۱۴ اوت ۱۹۹۶)
  • نشان امتیاز (۲۳ مارس ۱۹۹۹)
پیشینه علمی
رشته(های) فعالیتمهندسی متالورژی
محل کار
  • مؤسسه یورونیکو
  • آزمایشگاه تحقیقاتی خان (یورونیکو)
  • آزمایشگاه فیزیک و دینامیک (یورینکو)
  • دانشگاه صنعتی غلام اسحاق خان پاکستان (GIK)
  • دانشگاه همدرد پاکستان
  • دانشگاه گومل پاکستان
استاد راهنمامارتین ج برابرز
دیناسلام سنی

زندگی

قدیر خان در سال ۱۹۳۶ در بوپال هند بریتانیا، از یک خانواده پشتون تبار اردو زبان متولد شد.[4][5][5][6][6] مادر او زلیخا (معروف به بیگم) یک زن خانه‌دار و پدرش عبدالغفور فارغ‌التحصیل دانشگاه ناگپور و کارمند وزارت آموزش و پرورش دولت محلی بوپال بوده‌است. خانواده عبدالقدیر خان تا قبل از ۱۹۳۵ به‌صورت دائم در بوپال زندگی می‌کردند. پس از جدایی پاکستان از هند خانواده او در سال ۱۹۴۷ به پاکستان مهاجرت و در سال ۱۹۵۲ در کراچی اقامت گزیدند. قدیر خان در سال ۱۹۵۶ وارد کالج دولتی دی. جی سند گردید و در سال ۱۹۶۰ موفق شده مدرک تحصیلی خود در رشته فیزیک گرایش فیزیک جامدات کسب کند.[7] در سال ۱۹۶۱ برای تحصیل در رشته مهندسی متالورژی به آلمان برود و در دانشگاه فنی برلین مشغول مطالعه و تحصیل شود. اما در سال ۱۹۶۵ به دانشگاه دلفت هلند منتقل و مدرک کارشناسی ارشد مهندسی تکنولوژی را در سال ۱۹۶۷ دریافت نموده و برای تحصیلات دکتری به دانشگاه کاتولیک لوون بلژیک پیوست. او در سال ۱۹۷۲ توانست با ارائه پایان‌نامه دکتری خود در خصوص مطالعه بر روی اساس کار مارتنزیت با کمک و نظارت استاد راهنمایش دکتر مارتین برابرز، مدرک دکتری خود را در رشته مهندسی متالورژی دریافت نماید.

انتشارات

فیزیک هسته‌ای و مواد
  • Dilation investigation of metallic phase transformation in 18% Ni maraging steels, Proceedings of the International Conf. on Martensitic Transformations (1986), The Japan Institute of Metals, pp. 560–565.
  • The spread of Nuclear weapons among nations: Militarization or Development, pp. 417–430. (Ref. Nuclear War Nuclear Proliferation and their consequences "Proceedings of the 5th International Colloquium organised by the Group De Bellerive Geneva 27–29 June 1985, Edited by: Sadruddin Aga Khan, Published by Clarendon Press-Oxford 1986).
  • Flow-induced vibrations in Gas-tube assembly of centrifuges. Journal of Nuclear Science and Technology, 23(9), (سپتامبر ۱۹۸۶), pp. 819–827.
  • Dimensional anisotropy in 18% of maraging steel,[66] Seven National Symposium on Frontiers in Physics, written with Anwar-ul-Haq, Mohammad Farooq, S. Qaisar, published at the Pakistan Physics Society (1998).
  • Thermodynamics of Non-equilibrium phases in Electron-beam rapid solidification,[60] Proceedings of the Second National Symposium on Frontiers in Physics, written with A. Tauqeer, Fakhar Hashmi, publisher Pakistan Physics Society (1988).

کتاب‌ها
  • Khan, Abdul Qadeer (1972). Advances in Physical Metallurgy (in English, German, and Dutch). Amsterdam, Netherlands: Elsevier Press.
  • Khan, Abdul Qadeer (1983). Metallurgical Thermodynamics and Kinetics (in English, German, and Dutch). Islamabad, Pakistan: The Proceedings of the Pakistan Academy of Sciences.
  • Khan, Abdul Qadeer; Hussain, Syed Shabbir; Kamran, Mujahid (1997). Dr. A.Q. Khan on science and education. Islamabad, Pakistan: Sang-e-Meel Publications. ISBN 978-969-35-0821-5.

منابع
  1. (IISS), International Institute for Strategic Studies (2006). "Bhutto was father of Pakistan's Atom Bomb Program". International Institute for Strategic Studies. Retrieved 2011.
  2. "A.Q. Khan & Iran". Global Security. Retrieved 24 November 2014.
  3. NY Times Staff (April 16, 2006). "Chronology: A.Q. Khan". NY Times. Retrieved 24 November 2014. Jump up ^ "Mush helped proliferate N-technology: AQ Khan".
  4. Administrative staff worker (17 October 2013). "Dr. Abdul Qadeer Khan". http://storyofpakistan.com/. Islamabad: Story of Pakistan Press Foundation. p. 1. Retrieved 22 January 2015
  5. http://www.answers.com/Q/Is_Abdul_qadeer_Khan_Pathan
  6. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۹ مارس ۲۰۱۶.
  7. Bernstein, Jeremy (2014). "§Unintended Consequences". Nuclear Iran. United States: Harvard University Press. pp. 66–67. ISBN 0-674-74456-X.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.