عسل مانوکا
عسل مانوکا چیست؟
این عسل در مناطقی از جنگلهای نیوزیلند و استرالیا توسط زنبورهای عسل از شهد درخت مانوکا Manouka (نام علمی گونه وحشی Leptospermum scoparium) تهیه میشود که کیفیت بالایی دارد.
برخی از مطالعات نشان میدهند که عسل مانوکا میتواند به افزایش تولید گلوبولهای سفید خون که وظیفه مبارزه با عفونتها و التیام زخمها را بر عهده دارند کمک کند. خواص عسل مانوکابا تحقیقات دانشمندان نیوزیلندی و اخیراً در کره و انگلستان خواص آنتی باکتریایی فوق العادهٔ این عسل ثابت شدهاست و در درمان زخمها و ترمیم بافتهای مرده پوست کارایی زیادی دارد بهطوریکه در بعضی از بیمارستانها و مراکز درمانی تا حد زیادی جایگزین آنتی بیوتیکها شدهاست؛ و جهت درمان زخم و مداوای زخم بستر و سوختگیهای عمیق، همچنین جوانسازی سلولهای پوست از این عسل استفاده میشود.
عسل مانوکا حاوی مواد شیمیایی طبیعی مختلفی است که آن را از سایر عسلها متمایز میسازد:
- متیل گلیوکسال (MGO): این ماده در برابر چندین باکتری، از جمله Proteumirabilis و Enterobacter cloacae مؤثر است.
- دی هیدروکسی استون (DHA) : این ماده در شهد گل مانوکا یافت میشود و در طول پروسه تولید عسل به MGO تبدیل میشود.
- لپتوسپرین (Leptosperin): یک ماده شیمیایی طبیعی است که در شهد گیاه مانوکا و چند خانوادهی نزدیک به گیاه مانوکا یافت میشود.
خواص عسل مانوکا
بهبود زخم
عسل پزشکی که توسط متخصصان مراقبتهای بهداشتی به عنوان مرهم زخم استفاده میشود، میتواند به بهبود برخی از زخمها کمک کند.
بر اساس مطالعهای که در سال ۲۰۱۵ در کتابخانه کاکرین (Cochrane Library) انجام شد، مجموعهای از شواهد و مدارک برای اطلاع رسانی و کمک به تصمیمگیری در مورد مراقبتهای بهداشتی منتشر شد که نشان میدهد شواهد معتبری مبنی برتاثیر عسل در بهبود زخمها وجود دارد که عسل ظرف مدت ۴ الی ۵ روز میتواند باعث بهبود زخمها شده و یعنی سریعتر از مرهمهای معمولی عمل میکند. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان میدهند عسل در بهبود زخمهای جراحیهای عفونی مؤثرتر از ضد عفونی کنندهها و گازها عمل میکند.
اما همه انواع عسل ها دارای خواص یکسانی نیستند. کیفیت و میزان آنتی باکتریایی عسل به نوع عسل و همچنین زمان و نحوه برداشت آن بستگی دارد. بعضی از انواع عسل ممکن است تا 100 برابر قدرتمندتر از دیگر انواع آن باشند.
پراکسید هیدروژن به بیشتر عسل ها خاصیت و قدرت آنتی بیوتیکی می دهد. اما برخی از انواع عسل ، از جمله عسل مانیوکا ، فواید و کارکرد های دیگری نیز به همراه خصوصیات ضد باکتریایی دارند.
ماده اصلی ضد باکتریایی موجود در عسل مانوکا متیل گلیوکسال methylglyoxal MG است. MG ترکیبی است که در بیشتر انواع عسل یافت می شود اما معمولاً در انواع دیگر فقط به مقدار خیلی کم وجود دارد.
در عسل مانوکا ، MG از تبدیل ترکیب دیگری به نام دی هیدروکسی ساکتون ایجاد میشود که در غلظت بالایی در شهد گل های مانوکا یافت می شود.
بدیهی است که هرچه غلظت MG بیشتر باشد ، اثر آنتی بیوتیکی عسل قوی تر و بیشتر است.
مطالعه دیگری نشان میدهد که عسل دارای ویژگیهای بهبود سریع زخمهای دیابتی است، برای تأیید اینکه آیا عسل میتواند به عنوان اولین خط درمان برای این نوع زخمها مورد استفاده قرار گیرد یا نه، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
خواص ضد باکتری
آنتی بیوتیکها برای جلوگیری و درمان عفونتهای باکتریایی در سرتاسر جهان استفاده میشوند. با این حال، باکتریها میتوانند نسبت به داروهایی که برای از بین بردن آنها استفاده میشوند، مقاوم شوند. این مقاومت در حال حاضر در سراسر جهان اتفاق میافتد و باعث میشود درمان عفونتها نیز سختتر شود. این امر باعث میشود که مدت زمان بستری شدن در بیمارستان طولانیتر شده، هزینههای پزشکی بالاتر و در نهایت مرگ و میر بیشتر شود.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) مقاومت آنتی بیوتیکها را به عنوان یکی از بزرگترین تهدیدات بهداشت جهانی، امنیت غذایی و توسعه، مورد توجه قرار داده است.
خواص ضد باکتری طبیعی عسل ممکن است در این مبارزه مفید باشد. در آزمایشگاه، عسل مانوکا قادر است حدود ۶۰ گونه باکتری را مهار کند، از جمله : اشرشیا کولی (E.coli) و سالمونلا.
برخی از مطالعات نشان دادهاند که عسل مانوکا میتواند با باکتریهایی که نسبت به آنتی بیوتیکها مقاوم شدهاند مبارزه کند. این باکتریها شامل استافیلوکوک اورئوس و سودوموناس آئروژینوزا است.
مزایای دیگر
عسل مانوکا دارای خواص دیگری نیز میباشد، از جمله:
- کاهش کلسترول بالا
- کاهش التهاب
- کاهش ریفلاکس اسید
- درمان آکنه
نتایج و شواهد علمی تاثیرات عسل مانیوکا
برخلاف بیشتر درمان های جایگزین ، شواهد علمی برای پشتیبانی و تایید مزایای درمانی عسل مانیوکا وجود دارد. این مزایا شامل موارد زیر است:
مانند سایر عسل ها ، عسل مانیوکا می تواند به بهبود زخم ها کمک کند. همه انواع عسل اسیدی بوده و pH آن بین 3.2 تا 4.5 است. ثابت شده است که خاصیت اسیدی عسل باعث بهبودی و کمک به درمان زخم می شود.
همچنین اسیدیته عسل آنزیم هایی را که موجب، تجزیه و از بین رفتن پروتئین ها و پپتیدهایی می شود که بدن برای ترمیم خود نیاز دارد، را غیر فعال میکند. غلظت زیاد قند در عسل هم به محافظت از زخم ها کمک می کند.
عسل رطوبت و مایعات اضافه را از زخم بیرون می کشد. این اتفاق کمک می کند تا ترشحات بیهوده از زخم خارج شود و سرعت درمان افزایش یابد طول زمان بهبودی کوتاه تر شود.
عسل همچنین آب را از سلول های باکتری های مهاجم بیرون می آورد. باکنری ها برای رشد و زنده ماندن به آب احتیاج دارند. بیرون کشیدن آب از باکتری های مهاجم باعث از بین رفتن آنها می شود.
در طول قرن ها از انواع عسل به عنوان آنتی بیوتیک طبیعی مورد استفاده قرار گرفته است. در سال های اخیر ، محققان دریافته اند که قدرت عسل در کشتن میکروب ها به دلیل وجود پراکسید هیدروژن تولید شده با کمک آنزیم موجود در بدن زنبور عسل است.
عسل مانیوکا با حمله به میکروب ها به ماده ای به نام MGO قدم را فراتر می گذارد. این ماده که در شهد برخی گیاهان مانیوکا یافت می شود ، به بهبود زخم های جزئی و مزمن کمک می کند.
به همین دلیل ، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) باندهای استریل آغشته شده با عسل مانوکا را هم برای فروش بدون نسخه و هم با نسخه تجویز کرده است.
هرچه MGO بیشتر در عسل وجود داشته باشد ، خواص ضد ویروسی و ضد باکتریایی آن بیشتر است.
ده ها گونه از باکتری های خطرناک از جمله استافیلوکوکوس اورئوس و استرپتوکوک به عسل مانیوکا حساس هستند. همچنین عسل مانیوکا برای مبارزه با Clostridium difficile ، که یک ارگانیسم بسیار خطرناک و بسیار مشکل برای درمان است، بسیار موثر است.
تا به امروز ، هیچ گزارشی از مقاومت میکروبی به دلیل استفاده از عسل برای درمان مشکلات مختلف گزارش نشده است. این نشان می دهد که ممکن است عسل در برابر ارگانیسم های مقاوم به آنتی بیوتیک و عفونت های طولانی مدت زخم که با درمان منظم آنتی بیوتیک عادی بهبود نمییابند ، موفق باشد. به همین دلیل ، عسل گزینهای آخر برای مقابله با عفونت محسوب می شود.
موارد استفادهی عسل مانوکا
عسلی که در پزشکی برای التیام زخمها مورد استفاده قرار میگیرد بسیار متفاوت از عسلی است که در فروشگاهها به فروش میرسد.
عسل پزشکی، استریل شدهاست و تمام ناخالصیهای آن حذف شده، و به عنوان یک پانسمان مورد استفاده قرار میگیرد. زخم و عفونت همیشه باید توسط یک متخصص مراقبتهای بهداشتی دیده و درمان شود.
عسل مانوکایی که از فروشگاهها خریداری میکنید را میتوانید مانند سایر عسلهای خوراکی استفاده کنید: بر روی نان تست، فرنی، یا برای شیرین کردن نوشیدنیها.
فاکتور UMF
تولیدکنندگان عسل مانوکا محصول خود را با یک فاکتور منحصر به فرد مانوکا (UMF) برچسب گذاری میکنند. این فاکتور تعداد سطوح MGO و یک پیش ماده، دی هیدروکسی استون را مشخص میکند.
ردهبندی UMF به ترتیب زیر است:
صفر تا ۴: میزان غیرقابل تشخیصی وجود دارد.
۵تا ۹: میزان بسیار کمی موجود است.
۱۰ تا ۱۵: میزان نسبتاً مفیدی موجود است.
۱۶ به بالا: میزان بسیار بالایی موجود میباشد.[1]
هرچه شاخص UMF بالاتر باشد، ارزش این ترکیبات نیز بالاتر میرود. برای حداکثر بهرهبرداری از عسل مانوکا با شاخص UMF بالاتری استفاده کنید.
خطرات مصرف
برای اکثر مردم، مصرف عسل مانوکا مشکلی ندارد. معمولاً هیچ محدودیتی در میزان عسل مانوکایی که میتوانید مصرف کنید وجود ندارد. اما اگر دیابت دارید، قبل از اضافه کردن عسل مانوکا به رژیم خود، با پزشک خود صحبت کنید. عسل گیاهی مانوکا، مانند سایر عسلها، دارای قند بالایی است. پس ممکن است موجب افزایش سطح قند خون شما شود.[2]
عسل حدوداً حاوی ۸۰ درصد قند است که عمدتاً توسط گلوکز، فروکتوز و ساکارز تأمین میشود، بنابراین در مصرف آن باید تعادل را رعایت کنید به خصوص اگر دچار بیماری دیابت هستید.<ref>
قیمت عسل مانوکا
این عسل بسیار مرغوب به صورت محدود در منطقه تولید میشود و خواهان بسیاری در سرار جهان دارد. به دلیل وارداتی بودن و نداشتن نمایندگی، قیمت این عسل در ایران بسیار بالا است. قیمت این عسلها در ایران به صورت زیر است :
- UFM 6 = MGO 113هرکیلوگرم ۶۰۰ هزار تومان
- UMF 9 = MGO 222هر کیلوگرم ۷۰۰ هزار تومان
- UFM 11 = MGO 308هرکیلوگرم ۸۵۰ هزار تومان
- UFM 13 = MGO 406هرکیلوگرم ۱ میلیون تومان
- UFM 16 = MGO 572هرکیلوگرم ۱میلیون و ۵۰۰ هزار تومان
به دلیل قیمت بسیار بالای عسل مانوکا، هنگام خرید آن از فروشگاه، علامت Unique Manuka Factor (UMF) را جستجو کنید. این بدان معنی است که عسل توسط یکی از ۱۰۰ زنبوردار، تولید کننده و صادرکننده مجوز انجمن UMF Honey تولید شدهاست.
عدد نمایش داده شده در کنار علامت UMF نشان دهنده مقدار، leptosperin، DHA و MGO است . به مصرف کنندگان توصیه میشود UMF 10+ و بالاتر را انتخاب کنند. چون تمام عسلهای مانوکا قدرت درمانی قوی ندارند اگر میخواهید عسل مانوکا با کاربرد درمانی استفاده کنید حداقل باید دارای امتیاز UMF ۱۰ باشد .
منابع
- «Why Manuka honey?». healthline.com.
- mohammad barati. «عسل مانوکا چیست؟». ahoota.