ساکارز

ساکاروز (به انگلیسی: Sucrose) ترکیب آلی است که خاصیت شیرین دارد. این دی ساکارید به شکل پودر سفید رنگ شیرین و بدون بو است که نقش بسیار مهمی در تغذیه انسان و تأمین انرژی مورد نیاز موجودات زنده دارد. این ترکیب آلی دی‌ساکاریدی است که از گلوکزبه صورت استال و فروکتوزبه صورت استال تشکیل و با فرمول C_۱۲H_۲۲O_۱۱ شناخته می‌شود.[2] ساکاروز در نیشکر و چغندر قند یافت می‌شود.

ساکاروز
نام‌گذاری آیوپاک (2R3R4S5S6R)-2-[(2S3S4S5R)-34-dihydroxy-25-bis(hydroxymethyl)oxolan-2-yl]oxy-6-(hydroxymethyl)oxane-345-triol
دیگر نام‌ها Sugar; Saccharose; β-D-fructofuranosyl-(2→1)-α-D-glucopyranoside; β-(2S3S4S5R)-fructofuranosyl-α-(1R2R3S4S5R)-glucopyranoside
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۵۷-۵۰-۱
پاب‌کم	۵۹۸۸
کم‌اسپایدر	۵۷۶۸
EC-number	200-334-9
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس	WN6500000
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1
SMILES O1[C@H](CO)[C@@H](O)[C@H](O)[C@@H](O)[C@H]1O[C@@]۲(O[C@@H]([C@@H](O)[C@@H]2O)CO)CO
InChI InChI=1/C12H22O۱۱/c۱۳-۱-۴-۶(۱۶)۸(۱۸)۹(۱۹)۱۱(۲۱–۴)۲۳–۱۲(۳–۱۵)۱۰(۲۰)۷(۱۷)۵(۲–۱۴)۲۲–۱۲/h۴–۱۱٬۱۳–۲۰H,1-3H۲/t4-,5-,6-,7-,8+,9-,10+,11-,12+/m۱/s۱
خصوصیات[1]
فرمول مولکولی	C12H22O11
جرم مولی	342.30 g/mol
شکل ظاهری	جامد سفید
چگالی	1.587 g/cm^3 solid
دمای ذوب	۱۸۶ °C decomp.
انحلال‌پذیری در آب	2000 g/L (25 °C)
log P	-3.76
ساختار
ساختار بلوری	مونوکلینیک
گروه فضایی	P21
خطرات
MSDS	ICSC ۱۵۰۷
شاخص ئی‌یو	not listed
ترکیبات مرتبط
ترکیبات مرتبط	لاکتوز مالتوز
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
(بررسی) (چیست: /؟)
Infobox references

تجزیه گرمایی و اکسایشی ساکاروز

ساکاروز در ۱۸۶ درجه سانتی گراد ذوب شده و با تجزیه شدن تشکیل کارامل را می‌دهد. مثل سایر کربوهیدرات‌ها - با سوختن ساکاروز - آب و کربن دی‌اکسید آزاد می‌شود. برای مثال در راکت‌ها و موشک‌های آموزش و آماتور با نام موشک‌های شکلاتی از ساکاروز به عنوان سوخت استفاده می‌شود که همراه پتاسیم نیترات به کار می‌رود.

48KNO₃ + 5C₁₂H₂₂O₁₁ → 24K₂CO₃ + 24N₂ + 55H₂O + 36CO₂

برخی دیگر از واکنش‌های معمول ساکاروز با هیدروکلریک اسید، پتاسیم کلرات و سولفوریک اسید به شرح زیر است:

8HClO₃ + C₁₂H₂₂O₁₁ → 11H₂O + 12CO₂ + 8HCl

H₂SO₄ (catalyst) + C₁₂H₂₂O₁₁ → 12C + 11H₂O + Q + H₂O + SO₃[3]

Q = گرما

هیدرولیز و تجزیه ساکاروز

هیدرولیز با آنزیم سوکراز باعث شکستن پیوند گلیکوزیدی ساکاروز شده و گلوکز و فروکتوز آزاد می‌کند. همچنین اسید نیز می‌تواند باعث هیدرولیز ساکاروز شود.[3]

جستارهای وابسته

• پلی ساکارید
• دی ساکارید
• گلوکز
• نشاسته
• کربوهیدرات
• لاکتوز
• ماکرومولکول
• هیدروکربن‌ها
• شکر

منابع

1. Sucrose, International Chemical Safety Card ۱۵۰۷, Geneva: International Programme on Chemical Safety, November 2003
2. Hubert Schiweck, Margaret Clarke, Günter Pollach Sugar" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry 2007, Wiley-VCH, Weinheim. doi:۱۰٫۱۰۰۲/۱۴۳۵۶۰۰۷.a25_۳۴۵.pub2
3. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۲ ژانویه ۲۰۱۴.

• ویکی‌پدیای انگلیسی