علی‌محمد فره‌وشی

علی‌محمد فره‌وشی ملقب به مترجم همایون، یا: علی‌محمد مترجم همایون فره‌وشی (زاده ۱۲۵۴ در دولت‌آباد اصفهان - درگذشته ۱۳۴۷ در تهران)، از پایه‌گذاران مدارس نوین در ایران و از نخستین نویسندگان کتاب‌های درسی جدید برای دانش‌آموزان ایرانی به‌شمار می‌رفت. مترجم همایون همچنین تسلط کم‌مانندی بر زبان فرانسوی داشت و از جمله مترجمان زبردست ایران شناخته می‌شد و از جمله برخی از سفرنامه‌های مهم مستشرقین اروپایی در ایران را برای نخستین بار به فارسی ترجمه نمود.[1]

علی محمد فره وشی

فره وشی یکی از فعالان سیاسی عصر قاجار بود و در تکاپوهای مشروطه خواهی نیز دست داشت. او در حدود سن ۸۶ سالگی، گزارشی از تکاپوهای هم مسلکان خویش به نام آزاد مردانی که مشعل مشروطیت را برافروختند را نگاشت.[2]

بهرام فره‌وشی، زبان‌شناس، و متخصص زبان‌های ایرانی و فرهنگ ایران باستان، فرزند وی است. فرزاد فره وشی کارگردان سینما و گوینده از نوادگان علی‌محمد فره وشی است.

زندگی‌نامه

علی‌محمد فره‌وشی در سال ۱۲۵۴ خورشیدی در دولت‌آباد اصفهان زاده شد.[3] تحصیلات مقدماتی خود را در زادگاهش به انجام رسانید. سپس برای تحصیل عربی و مبانی طب به تهران رفت و مدتی در تهران تحصیل کرد.[4] و سپس استانبول را برای تکمیل تحصیلات خویش انتخاب کرد و مدتی نیز درآنجا تحصیل نمود.[3] پس از بازگشت از استانبول، در مدرسه دارالفنون به فراگیری زبان فرانسه و ریاضیات پرداخت و بعد وارد خدمت وزارت فرهنگ گردید. وی کار خود را در وزارت فرهنگ با سرپرستی دبستان دانش و آموزگاری زبان و ریاضی در مدرسه کمالیه شروع کرد. مترجم همایون سپس به عنوان کارمند وزارت فرهنگ، و در مناصب و مسئولیت‌های مختلف فرهنگی به شهرهای مختلف ایران، همچون کرمان، زنجان، تبریز، ارومیه و اصفهان انتقال یافت و عمدتاً در رده‌های بالای فرهنگ (آموزش و پرورش) شهرستان‌ها و استان‌های مختلف خدمت کرد. وی در دوران خدمت خویش، مدارس بسیاری را در نقاط مختلف ایران تأسیس نمود.

از جمله مهمترین مسئولیت‌ها و مشاغل او می‌توان به این موارد اشاره نمود: بازرس عالی وزارت فرهنگ، ریاست اداره معارف زنجان، ریاست مدرسه معقول و منقول چهارباغ اصفهان، سرپرستی مدارس ارامنه در جلفا، سرپرستی آموزشگاه‌های زرتشتیان در تهران.[4]

وی در کنار مشاغل مهم خود در وزارت فرهنگ، به کار تألیف و ترجمه نیز اشتغال داشت و علاوه بر تألیف برخی کتاب‌های درسی مدارس، ترجمه‌ها و تألیفات متعدد دیگری در زمینه‌های گوناگون دیگر نیز از خود به یادگار گذاشت.

وی سرانجام در سال ۱۳۴۷ خورشیدی و در سن ۹۴ سالگی در تهران درگذشت.[3]

آثار

از علی‌محمد مترجم همایون فره‌وشی، ترجمه‌های زیادی از کتاب‌های مربوط به ایران و همین‌طور چندین تألیف درسی در رشته‌های گوناگون برای مدارس به یادگار باقی مانده‌است.[3] از جمله آثار وی می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

تألیفات
  • حساب سال اول
  • حساب مقدماتی
  • اصول جبر و مقابله
  • حساب مظفری
  • حساب نوین
  • حل المسائل جبر
  • هندسه
  • علم الاشیاء
  • جغرافیای راهنما
  • دستور دانش
  • باستان نامه
  • ایرانی که من شناخته‌ام

ترجمه‌ها
تصویر جلد کتاب «مذاهب ملل متمدنه[5]»

دربارهٔ او

مهدی بامداد در کتاب شرح حال رجال ایران، ضمن تجلیل از علی‌محمد مترجم همایون فره‌وشی، وی را از خدمتگذاران حقیقی فرهنگ ایران و از معلمین کهنسالی دانسته که سالیان دراز در تهران و بسیاری از شهرهای ایران، چون زنجان، ارومیه، کرمان، تبریز و اصفهان، سمت‌های مهم فرهنگی داشته‌است. وی همچنین فره وشی را از معلمین بسیار خوب وزارت فرهنگ می‌داند، که شاگردانش از معلومات و تدریس او، خوب استفاده می‌کردند و به لحاظ اخلاقی نیز، مرد بسیار نیکی بود.[3]

پانویس
  1. نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۳). «فروزندگان مشعل مشروطیت». تاریخ مکتوم. تهران: پردیس دانش. ص. ۱۸۵.
  2. نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۳). «فروزندگان مشعل مشروطیت». تاریخ مکتوم. تهران: پردیس دانش. ص. ۱۸۸.
  3. شرح حال رجال ایران، مهدی بامداد، چاپ اول، جلد پنجم، صفحه: ۱۶۵
  4. شرح حال مترجم همایون در وبسایت آفتاب
  5. نسخه اصلی کتاب
  6. نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۳). «فروزندگان مشعل مشروطیت». تاریخ مکتوم. تهران: پردیس دانش. ص. ۱۸۶.
  7. معرفی سفرنامه هانری رنه دالمانی در دانشنامه رشد

منابع
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.