فاصله‌گذاری
فاصله‌گذاری (آلمانی: Verfremdungseffekt) از اصطلاحات هنرهای نمایشی است. فاصله‌گذاری فرایندی در تئاتر روایی برتولت برشت است که در آن با استفاده از عناصر متعدد، ازجمله نور و موسیقی و نحوهٔ بازی، از غرقه شدن تماشاگر و بازیگر در نمایش جلوگیری می‌شود.[1]
برشت برای ممانعت از یکی شدن بازیگرانش با نقش و با این هدف که آن‌ها تنها نقش را عرضه کنند، به تأثیرات فاصله‌گذاری، که کارکرد جدیدی از فاصله زیباشناختی واقع‌گرایانه بود، روی آورده و آنان را وامی‌داشت تا پیش از بیان هر دیالوگ خود، عبارت «آن مرد ـ یا آن زن ـ گفت» را اضافه کنند که فراموششان نشود که در حال بازی کردن نقش‌اند و در اجرای آن هم. مقابل تماشاگری خواهند بود که در سالن نمایش است و مشغول به تماشای یک بازسازی از گذشته، و مانند بازیگران تئاتر دراماتیک نباید چنان با نقش یکی شوند که تماشاگر باور کند که حادثه، در زمان حال در حال رخ دادن است.[2]
او می‌خواست تماشاگر نه مجذوب قصه نمایش و قهرمان آن، که جذب محتوا و پیام شوند و این را از اصلی‌ترین وجوه تفاوت میان تئاتر دراماتیک و تئاتر روایی می‌دانست، و می‌کوشید «جادوی صحنه» را که فریبنده‌ترین تأثیر تئاتر دراماتیک است، و سبب انگیزش عواطف کلیشه‌ای و سنتی و تثبیت آن‌ها، زایل کند.[2]
جستارهای وابسته
منابع
- واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان دفتر یازدهم فرهنگ واژه‌های مصوّب
- وزارت فرهنگ و ارشاد: زمینه‌های تئاتر حماسی برشت بایگانی‌شده در ۳ ژوئیه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine. بازدید: ژوئیه ۲۰۱۵.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Distancing effect». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۵.