فولاد گالوانیزه
فولاد گالوانیزه (به انگلیسی: Galvanized Steel) به فولاد گالوانیزه شده توسط روی گفته میشود.
ساختار
این فولاد بهطور معمول از لایههای مختلف با فازهای زیر تشکیل میشود:[1][2]
فاز | فرمول شیمیایی | ساختار بلوری | درصد آهن | سختی ویکرز |
اتا | Zn(Fe) | هگزاگونال فشرده | 0.3 %wt | ۴۱–۵۲ |
زتا | FeZn13 | مونوکلینیک | 5-6 %wt | ۱۱۸–۲۰۸ |
دلتا | FeZn10 | هگزاگونال | 7-11.5 %wt | ۲۷۳–۳۵۸ |
گاما۱ | Fe11Zn40 | مکعب تماموجوه پر | 19-25 %at | -- |
گاما | Fe3Zn10 | مکعب مرکزپر | 27.5-31.5 %at | -- |
آلفا | Fe | مکعب مرکز پر | ۱۰۰ | -- |
ورق گالوانیزه به ورق فولادی گالوانیزه شده توسط روی گفته میشود. یکی از روشهای محافظت از خوردگی گالوانیک است که توسط پوشاندن فلز مادر توسط لایهای از فلز محافظ (که معمولاً فلز روی است) انجام میشود.
در این حالت پوشش خورده شده و فلز مادر محافظت میشود. این فرایند نوع خاصی از حفاظت گالوانیکی است. میزان مقاومت پوشش گالوانیزه متناسب با ضخامت آن است.
این روش یکی از اقتصادیترین روشهای محافظت فولادها در محیطهای خورنده است
روشهای متفاوتی برای گالوانیزه نمودن فولاد و ورقهای فلزی وجود دارد، از بهترین و اقتصادیترین روشهای گالوانیزه نمودن ورقهای آهنی، غوطه وری ورق آهنی در حوضچه مذاب است
میزان پوشش گالوانیزه (ضخامت روی) بر روی ورقها و سایر مقاطع فولادی متفاوت میباشد. میزان پوشش گالوانیزه ورقها بر اساس جرم پوشش فلز روی (ZN) آنها تعیین میگردد؛ که میتواند از ۱۰۰ تا ۳۵۰ گرم بر متر مربع باشد.
از نظر ظاهری نیز ورق گالوانیزه به سه نوع ورق گالوانیزه بدون گل، ورق گالوانیزه گلریز و ورق گالوانیزه گل درشت تقسیمبندی میشود.
تفاوت این سه دسته ورق گالوانیزه در شکلگیری کریستال (گل) گالوانیزه بر روی ورق است که شکلگیری کریستالها بسته به سرعت سرد نمودن ورق و میزان روی بکار رفته در فرایند گالوانیزاسیون متفاوت خواهد بود.
با دور شدن از سطح فلز، درصد آهن موجود در لایههای مختلف کمتر میشود. لایهٔ خارجی فولاد گالوانیزه از بلورهای روی تشکیل شدهاست. این لایه چکشخوار بوده و بین ۴۰ تا ۹۰ درصد از ضخامت کل پوشش گالوانیزه را تشکیل میدهد.
گالوانیزه گرم باعث ایجاد لایه ای از روی بر سطح فولاد میگردد که سطح را بهطور کامل پوشانده و آن را در برابر خورندگی محیط محافظت مینماید. همچنین این لایه مقاومت به سایش مناسبی را از خود نشان میدهد. در صورت ایجاد ناپیوستگیهای سطحی یا صدمه دیدن پوشش، محافظت از فولاد توسط مکانیزم حفاظت کاتدی ادامه مییابد.[3]
صنایع گالوانیزه به سه بخش عمده تقسیم میشوند
- گالوانیزه ورق به صورت پیوسته
- گالوانیزه عمومی
- گالوانیزه سیم و لوله
خوردگی
پوشش گالوانیزه توسط حفاظت از تماس فولاد با محیط خورنده و نیز حفاظت کاتدی در موقع تماس فولاد با محیط خورنده، از خوردگی فولاد جلوگیری میکند.[4]
پوشش گالوانیزه در آهن آلات هم بکار میرود و طرز تولید آهن گالوانیزه یا آهن سفید دقیقاً مشابه فولاد گالوانیزه است.
منابع
- G. Vourlias, N. Pistofidis, G. Stergioudis, D. Tsipas, The effect of alloying elements on the crystallization behaviour and on the properties of galvanized coatings, Cryst. Res. Technol. Vol. 39 (2004), pp. 23 –29. doi:10.1002/crat.200310144
- V. Raghavan, Fe-Zn (Iron-Zinc), Journal of Phase Equilibria, Vol. 24 (2003), pp. 544-545. doi:10.1361/105497103772084598
- «بایگانیهای ورق گالوانیزه». پانل | ساندویچ پانل | ساندویچ پنل سقفی | پانل دیواری. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- Joseph Mazia, Hot Dip Coatings, in: Corrosion: Fundamentals, Testing, and Protection, ASM Handbook Vol 13A, ASM International, United States of America, 2003, ISBN 0-87170-705-5