قایق هوایی
قایق هوایی (به انگلیسی: Airboat) که با عناوین قایق هواپیما، قایق باتلاق، قایق بایو، قایق پنکهای یا قایق مردابی شناخته میشود یک شناور با کف صاف است که نیروی محرکه آن توسط ملخ (هوانوردی) متصل به موتور هواپیما یا موتور اتومبیل تأمین میشود.[lower-alpha 1] از این نوع قایق معمولاً برای ماهیگیری، شکار و طبیعتگردی و نجات و گشت مرزی استفاده میشود.
قایقهای هوایی وسیله حمل و نقل بسیار محبوب در مناطق باتلاقی یا کم عمق است چرا که استفاده از موتور قایق استاندارد با پیشران زیر آب غیرممکن است عمق کمآب و نیزاری بودن این کار را غیرممکن مینماید، بیشترین استفاده از آنها در اورگلیدز فلوریدا و همچنین در تالاب رودخانه هند، کیسیمیم و سنت جانسز. در رودخانههایشان و رودخانه مکونگ و دلتای رود مکونگ و همچنین در بایو واقع در لوئیزیانا و مردابهای میانرودان و در مرداب انزلی و شلمچه در ایران است.
نگاه کلی
ویژگی اصلی در طراحی این نوع قایق کف آن است، هیچ بخش عملیاتی در زیر خط آب وجود ندارد، این موضوع ناوبری را در باتلاقهای کم عمق و مردابها آسان میکند. آنها مناسب استفاده در کانالها، رودخانهها و دریاچهها و بر روی دریاچههای یخ زده هستند ضمناً این ویژگی آن را برای انجام عملیات نجات در سیل و یخ مناسب میکند.[1]
قایق هوایی توسط نیروی باد حاصل از پروانه به جلو رانده میشود، و باد شدیدی در پشت پروانه که در انتهای قایق قرار دارد تولید میکند. سرعت آنها بهطور متوسط ۲۴۱ کیلومتر بر ساعت (۱۵۰ مایل بر ساعت) است هدایت آنها از طریق یک تیغه پشت پروانه است که عمل فرمان با تغییر مکان ستون هوا به سمت چپ یا راست انجام میشود، کاپیتان از طریق سکانی که در سمت چپ او قرار دارد موقعیت قایق را کنترل میکند. فرمان و کنترل کلی تابعی از جریان آب، باد، عمق آب و نیروی محرکه است. قایقهای هوایی در مقایسه با قایقهای موتوری بسیار سریعتر هستند: قایقهای تفریحی تجاری معمولاً با سرعتی در حدود ۳۵ مایل بر ساعت (۳۰ گره) معادل ۵۶ کیلومتر بر ساعت و قایقهای هوایی اصلاح شده میتوانند با سرعت ۱۳۵ مایل بر ساعت (۱۱۷ گره) معادل ۲۱۷ کیلومتر در ساعت حرکت کنند.[2]
توقف و جهتگیری معکوس به مهارت بالای اپراتور بستگی دارد، زیرا قایقهای هوایی ترمز ندارد.[2] آنها دنده عقب ندارند، مگر اینکه به یک موتور دارای دور معکوس مجهز باشند.
اپراتور و مسافران، بهطور معمول در صندلیهای مرتفع قرار میگیرند که امکان دیدن فرای پوشش گیاهی باتلاق را فراهم میکند. دید از بالا به اپراتور و مسافران اجازه میدهد اجسام شناور، برآمدگیها و سایر موانع و حیوانات را در مسیر قایق ببینند.[3]
در ایالات متحده، یک قایق هوایی معمولی با کیفیت خوب بین ۳۳٫۰۰۰ دلار[lower-alpha 2] تا ۷۰٫۰۰۰ دلار قیمت دارد.[4] با این حال، در یک کشور در حال توسعه مانند عراق، یک قایق هوایی با قیمت ۲٫۵ میلیون دینار عراقی یا ۱۴۱۴ دلار خریداری میشود.[5] علیرغم هزینه بالای آنها، قایقهای هوایی که معمولاً در امور غیرنظامیان و در آژانسهای جهانگردی قرار میگیرند: در دسامبر ۲۰۱۷ در فلوریدای آمریکا ۱۲٫۱۶۴ دستگاه، که ۱٫۰۲۵ دستگاه از آنها تجاری بودند.[2] قایقهای هوایی بهطور گسترده در سایر مناطق ساحلی خلیجها، به ویژه لوئیزیانا مورد استفاده قرار میگیرند، اما میتوان آنها را در رودخانهها، باتلاقها و مناطق یخی در سراسر جهان، از نبراسکا تا سیبری یافت.
تاریخ
اولین قایق هوایی در سال ۱۹۰۵ در نوا اسکوشیا، کانادا توسط الکساندر گراهام بل اختراع شد.[6][7][8] قدیمیترین قایقهای هوایی بجا مانده مربوط به سال ۱۹۱۵ است، این قایقهای هوایی نیروی زمینی بریتانیا در جنگ جهانی اول بینالمللی بینالنهرین است.[9] شایان ذکر است، قایقهای هوایی تا دهه ۱۹۳۰ مورد استفاده گسترده عمومی نبودند.
اولین نمونههای اولیه
اولین اجداد این قایق، وسایل نقلیه حاوی آب برای آزمایش موتورهای هواپیما بودند. اولین قایق هوایی، جوجه اردک زشت بود، یک وسیله نقلیه آزمایش پروانه هواپیما است که در سال ۱۹۰۵ در نوا اسکوشیا، کانادا توسط تیمی به سرپرستی الکساندر گراهام بل ساخته شد. زشت جوجه اردک یک ادم بددهن و ماجراجو قایق نوع رو با یک "پروانه هوایی" به یک موتور هواپیمای آب سرد با وزن ۲٬۵۰۰ پوند (۱٬۱۰۰ کیلوگرم) قلاب ۲٬۵۰۰ پوند (۱٬۱۰۰ کیلوگرم) کشتی شبیهساز قایق مانند قادر به دستیابی به سرعت سریعتر از ۴ مایل در ساعت (۳٫۵ گره) نبود، هرچند "چرخش سریع پیشران" باعث شد دکتر بل این باور را داشته باشد که این کشتی میتوانست از نظر نظری حداکثر سرعت داشته باشد " سی یا چهل مایل در ساعت، "قابل مقایسه با برخی از کشتیهای هوایی مدرن، اگر کشیدن بهطور کامل از بین برود.[10] پیشگام هواپیمایی هوانوردی برزیل سانتوس دوومنت برای آزمایش یک موتور هواپیما در سال ۱۹۰۷ یک کشتی بومادران مشابه ساخت، که وی آن را یک هیدروفیلی نامید.[11]
۲۵ کیلومتر بر ساعت (۱۶ مایل بر ساعت؛ ۱۳ گره) با ۳–۴ نفر در هیئت مدیره.[11] در فرانسه، ژاک اشنایدر، از شهرت اشنایدر تروفی، شهرت خود را با نام تجاری چند مسافر هواپیمای قایق هوایی در حدود ۱۹۱۳–۱۹۱۴ تولید و آزمایش کرد.[12]
قایقهای موتوری زودرس
استفاده از اولین قایقهای هوایی، سال ۱۹۱۵ میلادی میباشد. ارتش انگلیس در کمپین بینالنهرین جنگ جهانی اول از قایقهای هوایی استفاده کرد که آنها را لامبرت گلایدرهای آبی "Hydro-Glisseurs" ,[lower-alpha 3] مینامیدند. آنها کوچک، با کف مسطح مانند آیرونکلاد با بدنه چوبی بودند که توسط یکی از تولیدکنندگان هواپیماهای بزرگ که اجازه رسیدن به سرعت تا ۵۵ مایل بر ساعت (۴۸ گره) را دریافت نمود.[13] آنها اولین بار برای شناسایی رودخانه دجله استفاده شدند.[9] اولین قایق هوایی، HG 1 Ariel با استفاده از موتور و پروانه یک فروند هواپیمای خراب شده نیروی هوایی سلطنتی استرالیا فارمن ام اف ۷ ساخته شد و توسط راج بریتانیا در اختیار نیروهای بینالنهرین قرار گرفت. [14]:۶۷–۸
پس از جنگ، از قایقهای هوایی لامبرت در آبهای کم عمق رودخانه یانگ تسه بالایی، در رودخانه هوانگپو و جاهای دیگر استفاده شد. این قایقهای هوایی مانند همتایان نظامی خود در فرانسه تولید و در شانگهای مونتاژ میشدند. آنها آبخور (شناور) داشتند که فقط هفت اینچ بود و میتوانستند تا سرعت ۳۲ مایل بر ساعت (۲۸ گره) بروند، از قایقهای هوایی لامبرت همچنین در رودخانه میسوری بالایی و در باتلاقهای فلوریدا ایورگلاد استفاده میشد.[13]
فارمن ایرکرافت، شرکتی که موتورهای مخصوص کشتیهای نظامی دبلیو دبلیو ای را ساختهاست، در دهه ۱۹۲۰ تولید قایقهای هوایی غیرنظامی را آغاز کرد. این قایقهای هوایی را برای استفاده به عنوان تاکسی دریایی و کشتیهای باری سبک یا قایقهای گشت زنی برای دولتهای استعماری فرانسه به بازار عرضه کرد. آن قایقهای هوایی بسته به مدل ۲۵۰۰۰ تا ۵۰٬۰۰۰ فرانک فروخته میشدند، قیمتی که برای خریداران بالقوه بسیار متفاوت بود. این شرکت در اواخر دهه ۱۹۲۰ تولید قایق را متوقف نمود.[11]
کشتیهای هوایی اولیه اروپا با همتایان مدرن خود تفاوت قابل توجهی داشتند. در مقایسه با قایقهای هوایی امروزی، قایقهای هوایی اولیه اروپا بزرگتر بودند، آنها فاقد یک قفس محافظ در اطراف پروانه بودند.[15] تفاوت دیگر در سیستم ناوبری آنها است که در کشتیهای هوایی قدیمی سکان در آب توسط کنترل فرمان با کنترلی شبیه پدال گاز است دقیقاً مانندخودرو[14] اما در نسل جدید و مدرن از یک سکان هوایی بیرون آب و جلو پروانه با کنترل جوی استیک عمل مینماید.
قایقهای هوایی اولیه آمریکا
در سال ۱۹۲۰ گلن کورتیس با ساختن یک نوع قایق هوایی برای استفاده در شکار با تیر ر جنگلهای پشتی فلوریدا معروف شد. این میلیونر که بعداً به توسعه شهرهای هیلاله و میامی پرداخت، استعدادهای خود را در زمینههای حمل و نقل هوایی و طراحی برای تسهیل سرگرمی خود ترکیب کرد و نتیجه نهایی
یک قایق اسکوتری بود، با ۶ سرنشین، با کابین نیروی محرکه آن توسط موتور هواپیما و ملخ آن تأمین میشد که با سرعت ۵۰ مایل در ساعت ۵۰ مایل بر ساعت (۴۳ گره) در تالابها حرکت میکرد.[16][17]
با گذشت سالها، طراحی استاندارد از طریق آزمایش و خطا تکامل یافتهاست: اکنون استاندارد برای یک قایق کف صاف، مسطح با موتور نصب شده در عقب قایق، راننده در یک موقعیت مرتفع قرار میگیرد و یک قفس برای محافظت از پروانه در مقابل برخورد اجسام با پروانه است.
ساخت و طراحی
تولیدکنندگان قایقهای هوایی معمولاً مشاغل خانوادگی کوچکی هستند و کار اسمبل و ساخت این قایقها را انجام میدهند. بیشتر قایقهای هوایی در ایالات متحده ساخته میشوند، اگرچه در روسیه،[18] ایتالیا،[19] فنلاند،[1][20] ژاپن،[21] استرالیا،[3] و جاهای دیگر نیز کارگاههایی وجود دارد. پیش از سال ۱۹۵۰، بیشتر قایقهای هوایی در فرانسه توسط شرکتها و اشخاصی چون فارمن، دی لامرت و رنه کوزینت ساخته میشدند.[11]
بدنه قایقهای هوایی مدرن و تجاری از جنس آلومینیوم یا فایبرگلاس ساخته میشوند. انتخاب مواد با توجه به نوع مکانی که قایق در آن به کار خواهد رفت تعیین میشود. قایقهای هوایی برای استفاده در سطوح یخ زده دارای پوستههای آلومینیومی با روکش محکمتری هستند، در حالی که آنهایی که برای استفاده در باتلاقها در نظر گرفته شدهاند دارای پوستههای فایبرگلاس سبکتر هستند. قایقهای مورد استفاده در گردشگری بسیار بزرگتر بوده و ۱۸ مسافر یا بیشتر را در خود جای دهند.[2]
در این نوع قایقها از دو نوع موتور هواپیما و دیگری خودرو استفاده میشود که نوع هواپیمایی آن با هوا خنک شده و نوع خودرویی آن که معمولاً مدل V8 و نوع ۴ یا ۶ سیلندر میاشند هستند که از ۵۰ تا بیش از ۶۰۰ اسب بخار قدرت دارند. موتورهای اتومبیل به دلیل قطعات یدکی که به راحتی در دسترس هستند و نوع بنزین معمولی ارزانتر هستند. از آنجا که یک موتور هواپیما، ۴- یا ۶ سیلندر (O4 یا O6) دارای قطعات متحرک کمتری نسبت به موتور استاندارد اتومبیل است استهلاک کمتر و تعمیر آن راحت تر است و وزن آن نیز کمتر است.[2] با این وجود نباید از نظر دور داشت برای تعمیر موتورهای اتومبیل میتوان از مکانیکهای معمولی استفاده نمود و نیازی به پرسنل تعمیراتی تخصصی مانند موتورهای هواپیما ندارد.
اگرچه موتور نیز صدای خودش را دارد اما بیشتر صدای تولید شده توسط یک قایق هوایی از پروانه آن است، در طرحهای جدید قایق هوایی به لطف صدا خفه کن و پروانههای فیبر کربن چند تیغه بهطور قابل توجهی کم صداتر هستند.
ایمنی
بیش از ۷۵ تصادف با قایق هوایی بین سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۷ در فلوریدا رخ دادهاست، که منجر به هفت کشته و ۱۰۲ زخمی شدید شد. بیشترین کشته (پنج مورد از هفت) مرگ بر اثر غرق شدن بودهاست و ۹۰ درصد از مصدومان فاقد جلیقه نجات بودند، حتی اگر تنها ۳۰ درصد آنها شنا را بلد بودند. نداشتن کمربند ایمنی یکی دیگر از پیشبینیهای مهم آسیب در یک تصادف است. شایعترین صدمات وارده در حوادث قایق هوایی، بریدگی شدید، کبودی و شکستگی است. البته صدمات شدید غیر معمول نیست و ۱۰ درصد از مصدومین دچار صدمات گردن و پشت و نیازمند جراحی و دارو درمانی طولانی مدت درد و ۱۰ درصد دیگر دچار صدمات مغزی بودند.[2]
براساس تجزیه و تحلیل سال ۲۰۱۷ توسط میامی نیو تایمز، ۶۴ درصد حوادث قایق هوایی تقصیر اپراتورها بوده و به دلایل زیر است:[2]
- عدم آموزش قایقرانی؛
- کمبود تجهیزات ایمنی مانند کمربند ایمنی یا وسایل نجات یا عدم استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی.
- رفتار بی پروا، مانند سوء مصرف مواد مخدر یا الکل.
موتور و پروانه یک قایق هوایی در یک قفس فلزی محافظ محصور شدهاند که از برخورد اجسام مانند شاخههای درختان، پوشاک، ظروف نوشیدنی، مسافر یا حیوانات وحشی در تماس با پروانه گردبادی جلوگیری میکند، که میتواند باعث آسیب دیدگی شود و به اپراتور و مسافر یا خسارت ویرانگر به کشتی منجر گردد. قفسهای ایمنی همیشه بهطور کامل کار نمیکنند، مثلاً تعدای از افراد انگشتان دست خود را از دست دادهاند و شاخههای درختی که وارد قفسهای ایمنی میشوند پروانههای قایق هوایی را خراب کرده و اپراتورها و مسافران را مجروح نمودهاند.[2]
نجات
در سالهای اخیر، قایقهای هوایی برای سیل، آبهای کم عمق و عملیات نجات بر روی یخ ضروری بودهاند. در نتیجه، آنها برای مصارف ایمنی عمومی محبوبیت زیادی پیدا کردهاند.
در جریان سیل نیواورلئان به دنبال طوفان کاترینا، ۲۹ اوت ۲۰۰۵، قایقهای هوایی از سراسر ایالات متحده هزاران قربانی سیل را نجات دادند.[22] سی قایق هوایی توسط داوطلبان غیرنظامی، بیش از ۱۱۰۰ بیمار و ۴۰۰۰ پرسنل پزشکی و اعضای خانواده آنها را از چهار بیمارستان در مرکز شهر نیواورلئان در کمتر از ۳۶ ساعت تخلیه کردند.
استفاده نظامی
از قایقهای هوایی توسط نظامیان مختلف و گشتهای مرزی در سراسر جهان و همچنین گارد ساحلی ایالات متحده استفاده میشود.[23] علاوه بر استفاده از قایقهای هوایی توسط ارتش انگلیس در کمپین بینالنهرین WWI و توسط اتحاد جماهیر شوروی در جبهه شرقی جنگ جهانی دوم استفاده شد، قایق هوایی توسط ارتش ایالات متحده و نیروهای امنیتی عراق در جنگهای ویتنام و عراق استفاده شدهاند.
از قایقهای هوایی در تگزاس و عراق نیز برای گشت مرزی استفاده میشود.[24] قایقهای هوایی مورد استفاده در عراق توسط شرکتهای آمریکایی تهیه و در عراق توسط پیمانکاران غیرنظامی آمریکایی مونتاژ شدهاست و آنها توسط نیروهای آمریکایی و عراقی برای گشت زنی در رودخانههای دجله و فرات، باتلاقهای جنوب شرقی عراق و آبراه اروندرود استفاده میشوند. دو مورد آخر شامل بخشهایی از مرز ایران و عراق است.[25]
در سال ۲۰۱۳ وزارت نفت عراق ۲۰ فروند قایق هوایی را برای حمل و نقل پرسنل، گشت زنی، حمل بارهای سبک در رودخانهها و باتلاقهای عراق خریداری کرد.[5]
- قایق هوایی نیروهای ویژه ایالات متحده ایرکرافت در ویتنام
- گمرک و حفاظت از مرزهای ایالات متحده مرز رود ریو گراند را در یک قایق هوایی گشت میزند
جستارهای وابسته
- هاورکرفت
- هیدروکوپتر
- کشتی روتور، کشتی مشابهی است که از یک «لوله» عمودی برای پیشبرد هوا استفاده میکند
یادداشت
- In early aviation history the term airboat was applied to seaplanes or flying boats, i.e.amphibian aircraft capable of taking off and landing on water surfaces. Early airboats were known as "hydroglisseurs" (airboat in French, الگو:Lit "water slider"), hydroplanes, hydrofoils, or other names. See e.g. Flying Volume 4 (1915-1916) and Cercle du Mononautisme Classique Archives historiques بایگانیشده در ۲۰۱۶-۰۳-۱۳ توسط Wayback Machine (in French).
- The source cited states the price of an airboat as $25,000 to $40,000 in 2004, which is equal to between $33,000 and $53,000 in 2018 dollars.
- Lambert refers to their manufacturer, the De Lambert company of France, and "Hydro-Glisseur" means "airboat" in French.
پانویس
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Airboat». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۴ نوامبر ۲۰۲۰.
منابع
- "New Ideas in Boat Design". Helsinki, Finland: Arctic Airboat. 2015. Archived from the original on 12 July 2018. Retrieved 10 July 2018.
- Vi Gomes, Isabella (December 12, 2017). "Florida Airboat Accidents Have Killed Seven and Injured Dozens in Recent Years". Miami New Times. Archived from the original on 11 July 2018. Retrieved 10 July 2018.
- "Airboats International -- About Us". Carrington, NSW, Australia: Airboats International. Archived from the original on 12 July 2018. Retrieved 10 July 2018.
- "Pre-Owned Airboats". American Airboat Corp. Archived from the original on 2018-07-12. Retrieved 2018-07-10.
- "تجهیز زوارق هوائة نهریة" (PDF) (Press release) (به Arabic). Baghdad: جمهوریی العراق وزارة النفط شرکة الاستکشاف النفطیة. 2013. Archived from the original (PDF) on 2018-07-12. Retrieved 2018-07-10.
- Rahaman, Shaik Azmatullah; Selvarajan, S.; Santosh Kumar, Y.N.V. (2014). "Design, Development and Analysis of Advanced Airboat Propeller by Using Bamboo Composite Fibre Material" (PDF). International Journal of Engineering Development and Research. 2 (4): 3475. ISSN 2321-9939. Archived from the original (PDF) on 2015-04-13. Retrieved 2019-02-24.
- Kirk, Dennis (17 February 2011). "Airboats simplify swampland surveillance". Charlotte County Florida Weekly. Archived from the original on 24 February 2019. Retrieved 24 February 2019.
- Anderson, Lars (October 21, 2010). "Lars Anderson: Talking Airboats: Can You Hear Me Now?". The Gainesville Sun. Archived from the original on 12 July 2018. Retrieved 11 July 2018.
- Delano, Anthony (2016-09-23). Guy Gaunt: The Boy From Ballarat Who Talked America Into the Great War. Australian Scholarly Publishing. p. 184. ISBN 978-1-925333-20-6.
- Bell, Alexander Graham; Adler, Cyrus (1907). Aërial Locomotion: With a Few Notes of Progress in the Construction of an Aërodrome. Press of Judd & Detweiler, Incorporated. pp. 21–26.
- "Archives historiques". Cercle du Mononautisme Classique (به French). Archived from the original on 8 March 2016. Retrieved 6 July 2018.
- History of Aviation c.1972 by Kenneth Munson and J. R. Taylor
- ""Hydro-Gliders" the latest thing in Chinese transportation, expected to open the upper Yangtze to rapid navigation". Far Eastern Fortnightly. New York: The Far Eastern Bureau. 8 (1): 6. January 3, 1921.
- Hall, Leonard Joseph; Hughes, Robert Herbert Wilfrid (1921). The Inland water transport in Mesopotamia. London Constable. Archived from the original on 2015-12-17. Retrieved 2018-07-06.
- Farman, Avion (1922). "Hydroglisseurs Farman" (Press release) (به French). Boulogne Billancourt, France: Farman Aviation Works. Archived from the original on 2018-07-09. Retrieved 2018-07-09.
- Curtiss, Richard. "The 1920 Curtiss "Scooter" airboat". CurtissWay. Archived from the original on 12 July 2018. Retrieved 9 July 2018.
- McIver, Stuart B. (1998). "Chapter 28: Who Invented the Airboat?". Dreamers, Schemers and Scalawags. Pineapple Press Inc. p. 205. ISBN 978-1-56164-155-0.
- McLeavy, Roy, (1982). "Jane's Surface Skimmers", pp 65–67, London, England: Jane's Publishing Company Limited. شابک ۰−۸۶۷۲۰−۶۱۴−۴
- Pearce, William (2016-01-24). "Idroscivolanti and the Raid Pavia-Venezia". Old Machine Press. Archived from the original on 2018-07-12. Retrieved 2018-07-10.
- Torsti tietää, Helsingin Sanomat, 28.3.2010 s. D 7
- Ko. "エアボートを、レジャー用として、救助用として、広く日本で普及させたい". Airboats.jp (به Japanese). Tokyo: Fresh Air Co. , Ltd. Archived from the original on 12 July 2018. Retrieved 10 July 2018.
- Mercedes, Cheryl (August 24, 2015). "LIFE BEYOND KATRINA: Cajun couple rescues hundreds from flooded homes". WAFB. Archived from the original on 12 July 2018. Retrieved 10 July 2018.
- "Coast Guard Station Burlington Demonstrates New Airboat". Coast Guard News. Burlington, Vermont. February 13, 2010. Archived from the original on 12 July 2018. Retrieved 11 July 2018.
- Floyd, Faron. "Whirl Wind Goes to Iraq". Whirlwind Propellers. Archived from the original on 28 July 2018. Retrieved 10 July 2018.
- Airboatcapt2 (March 31, 2006). "Airboats in Iraq". Southern Airboat. Archived from the original on 12 July 2018. Retrieved 10 July 2018.