لئوپارد۲

لئوپارد-۲ (به آلمانی: Leopard 2 به معنی پلنگ ۲) تانکی است که توسط شرکت Krauss-Maffei در اوایل دهه ۱۹۷۰ برای ارتش آلمان غربی توسعه یافت. این تانک برای اولین بار در سال ۱۹۷۹ وارد خدمت شد و جایگزین لئوپارد-۱ تانک قبلی آلمانی‌ها شد. مدل‌های مختلفی از این تانک در نیروهای مسلح آلمان و دوازده کشور اروپایی دیگر و همچنین چندین کشور غیر اروپایی خدمت کرده‌است. بیش از ۳٬۴۸۰ تانک لئوپارد-۲ تولید شده‌است. اولین جنگ واقعی این تانک به همراه ارتش آلمان در نبرد کوزوو بوده و همچنین به همراه نیروهای ایساف کانادایی و دانمارکی در افغانستان نیز به عملیات پرداخته‌است.

لئوپارد-۲
لئوپارد-۲آ۵ ارتش آلمان
نوع	تانک جنگی
خاستگاه	آلمان غربی
تاریخچه خدمت
خدمت	۱۹۷۹-تاکنون
جنگ‌ها	جنگ کوزوو، جنگ افغانستان
تاریخ تولید
طراح	Krauss-Maffei
تاریخ طراحی	دهه ۱۹۷۰
سازنده	Krauss-Maffei Wegmann Maschinenbau Kiel
قیمت واحد	۲آ۶: ۵٫۷۴ میلیون دلار (۲۰۰۷)
خصوصیات
وزن	۶۲٫۳ تن
طول	۹٫۹۷ متر (توپ در جلو)
عرض	۳٫۷۵ متر
ارتفاع	۳ متر
خدمه	۴
زره	نسل ۳ کامپوزیت، شامل فولاد با سختی بالا، تنگستن و پرکننده‌های پلاستیکی با اجزای سرامیکی
تسلیحات اولیه	۱۲۰mm×1 توپ بدون خان Rheinmetall L55
تسلیحات ثانویه	۲×۷٫۶۲mm مسلسل MG3A1 ۴٬۷۵۰ گلوله
سیستم انتقال قدرت	Renk HSWL 354
سیستم تعلیق	تعلیق چرخش-نوار
سوخت ظرفیت	۱٬۲۰۰ لیتر
برد موثر	۵۵۰ کیلومتر (با مخزن داخلی)
سرعت	68 کیلومتر بر ساعت

طراحی این تانک از زمانی آغاز شد که آلمان از پروژه ام‌بی‌تی-۷۰ کنار کشید. این پروژه در دهه ۱۹۶۰ به طور مشترک با آمریکا برای طراحی یک تانک پیشرفته جدید انجام می‌شد و با وجود هزینه بسیار تنها به تولید چند پیش‌نمونه منتهی شد اما از دستاوردهای آن در طراحی لئوپارد ۲ در آلمان و ام۱ آبرامز در آمریکا استفاده شد. وزن لئوپارد ۲ در ابتدا قرار بود حداکثر ۵۰ تن باشد اما پس از اینکه در جنگ اعراب و اسرائیل ۱۹۷۳ برتری تانک‌های دارای زره قوی‌تر مشخص شد وزن تانک به ۶۰ تن افزایش یافت.

1 تاریخچه

دلیل ساخت لئوپارد 2 این بود که لئوپارد ۱ علارقم کارایی بالا از جمله تحرک پذیری عالی دارای زره کمی بود و این مسئله با ورود سری تانک های جدید روسی همچون تی۷۲ بیشتر خود نمایی می کرد.در سال ۱۹۶۵ آلمان قصد داشت نسخه ای از لئوپارد ۱ را با توپ ۱۲۰ میلیمتری ال44 توسعه دهد ولی این طرح در نهایت به نفع mbt_70 که بین آمریکا و آلمان مشترک بود کنار رفت. اگر چه mbt_70 یک طرح انقلابی بود ولی با وجود هزینه بودجه زیاد در نهایت آلمان در سال 1969 از این طرح کنار رفت و آمریکا به سراغ آبرامز و آلمانها به سراغ لئوپارد 2 رفتند.این تانک در سال 1971 در دستور کار قرار گرفت و 17 نسخه اولیه از آن سفارش شد که البته در نهایت 16 عراده ساخته شد. تانک قرار بود وزنی معادل 50 تن داشته باشد ولی با درگرفتن جنگ 1973 اعراب و اسراییل و مشخص شدن برتری تانک هایی که دارای زره بیشتر بودند با افزایش زره تانک وزن تانک به 60 تن رسید. از پیش  نمونه 14 به بعد شکل برجک تغییر پیدا کرد که دو دلیل عمده داشت: 1_نصب زره جدید و از طرفی استفاده از طرح شیب دار کردن جلوی برجک  برای منحرف کردن گلوله های ضد زره 2_جا گرفتن انبار مهمات تانک در پشت برجک که باعث پهن تر شدن برجک نسبت به لئوپارد 1 شده بود.برخی از پیش نمونه های مجهز به توپ105 میلیمتری قبلی شدند ولی از پیش نمونه 13 به بعد همه مجهز به توپ 120 میلیمتری بااستفاده از یک سیستم آتش جدید شدند.در سال 1976  این نسخه های آزمایشی که آن ها را لئوپارد2 AV مینامیدند به آمریکا منتقل شدند.با وجود اینکه سیستم کنترل آتش این نسخه همچنان ساده و در حد لئوپارد 1 بود ولی طی سال 1976 لئوپارد های 2 با نسخه های آزمایشی XM1 آبرامز تمرینات زیاده انجام دادند.ارتش آمریکا یک سال بعد طی گزارشی اعلام کرد که لئوپارد 2 از نظر قدرت آتش و تحرک با آبرامز برابر است ولی آبرامز دارای زره مقاوم تر و کارآمدتری است.

در سال 1977 دو برجک و سه شاسی جدید سفارش داده شده بود که دارای زره بیشتر بودند.این سفارش جدید بر اساس آزمایش لئوپارد 2 با آبرامز سفارش داده شده بود.در نهایت این مدل جدید به عنوان پایه برای تولید انبوه لئوپارد 2 شناخته شد و 1800 عراده از این تانک جدید در سال 1978 سفارش داده شد که اولین سفارش در اکتبر 1979 به ارتش آلمان تحویل داده شد.در همان سال ارتش هلند 445 ارابه لئوپارد 2 سفارش داد تا اولین مشتری لئوپارد 2 باشد.البته ارتش هلند اول قصد داشت آبرامز را سفارش دهد ولی قیمت بالاتر و عدم پذیرش طرف آمریکایی برای نصب توپ 120 میلیمتری ساخت هلند برروی آبرامز های هلندی باعث سفارش لئوپارد 2 از سوی هلند شد. سوییس نیز 345 ارابه از این تانک را طی مجوزی در داخل کشور تولید کرد. البته این کشور 35 ارابه از این تانک را در سال 1983 تحویل گرفته بود. بدین سان لئوپارد 2 توانست به موفقیت های بزرگی در بازار اروپا دست پیدا کند موفقیتی که هیچ کدام از تانک های چلنجر2 لگرک و اریت ایتالیایی به آن دست نیافتند.

2 بدنه

بدنه تانک از سه بخش تشکیل شده است:

1. اتاقک راننده که در جلوی بدنه قراردارد،

2. بخش فرماندهی و کنترل که در وسط بدنه قرار دارد،

3. بخش موتور که در انتهای بدنه قرار دارد.

3 تجهیزات

اتاقک راننده به سه عدد پریسکوپ مجهز شده است و فضای سمت چپ راننده برای ذخیره سازی مهمات درنظر گرفته شده است.یک دوربین با زاویه دید 65 درجه افقی وعمودی درپشت تانک نصب شده که به کمک یک صفحه نمایشگر تلویزیونی به راننده کمک می کند تابتواند در جهت عکس نیز حرکت کند. به کمک این سیستمها راننده میتواند بدون کاستن از سرعت تانک ویا تعویض دنده سریعاٌ تغییر مسیر بدهدودر زمینهای ناهموار سرعت خود را حفظ کند.برجک در وسط تانک قرار گرفته است. طبق اصلاحات وبرنامه های بهینه سازی انجام گرفته برروی تانک،نسل سوم زره های کامپوزیتی(زره مرکب)بر روی تانک نصب شده وزره قسمت جلویی و جانبی برجک به کمک تکه هایی از زره پیش ساخته تقویت شده است که این تکه هابرروی زره اصلی نصب شده اند.تقویت زره تانک موجب حفاظت بیشتر در مقابل در مقابل حملات راکتهای ضد تانک وگلوله های ثاقب APFSDS و گلوله های HEATبا خرج شکلدار، گردیده است.همچنین این تکه ها مثل یک عایق صوتی وحرارتی برای تانک ایفای نقش میکنند.

جایگاه فرمانده تانک مجهز به یک پریسکوپ مستقل PERI-R 17 A2 میباشد.پریسکوپ PERI-R 17 A2یک پریسکوپ متعادل با میدان دید وسیع می باشد که مجهز به سیستم های پیشرفته ی دید درشب وتعیین هدف است.این پریسکوپ قابلیت گردش 360درجه ای دارد.یک نمایشگر ویژه تصویر ارسالی از پریسکوپ را نمایش می دهد.

در صورت به خدمت گرفتن سیستم کنترل آنش می توان از این پریسکوپ برای شلیک نیز استفاده کرد.جایگاه توپچی به یک سیستم نشانه روی اولیه ومتعادل از نوع EMES 15 با قدرت بزرگنمایی دو برابر مجهز است. این سیستم نشانه روی به یک سیستم مسافت یاب لیزری ویک دوربین نشانه روی حرارتی از نوع آشکار ساز مادون قرمز مجهز است.ازسیستم مسافت یاب لیزری می توان درماموریت های ضد بالگرد نیز استفاده کرد.

اتاقک خدمه به یک سیستم آشکار ساز انفجار و یک سیستم اطفا مجهز شده است .یک دیوار ضد آتش ، اتاقک را از بخش جدا می کند تادر صورت آتش سوزی ویا انفجار احتمالی بخش موتوربه خدمه تانک آسیبی وارد نشود.

تانک به یک سیستم مکانیاب جهانی(GPS)و یک سیستم ناوبری خودکار تشکیل شده است.بعلت افزایش قطر زره برجک ،وزن برجک افزایش یافته است بنابر این سیستم الکترو هیدرولیکی گرداننده برجک با یک سیستم الکتریکی قویتر و مطمئن تر جایگزین شده است.

سلاح اصلی تانک لئوپارد 2 یک توپ 120 میلیمتری لوله کوتاه وبدون خان بنام L-44است.مدل A6EXبه یک توپ 120 میلیمتری فاقد خان بنام L-55مجهز شده اند که طول لوله آن افزایش یافته است. افزایش طول لوله به توپ این قابلیت را داده است تا درصد بیشتری انرژی موجود در لوله را برای بالا بردن سرعت ونفوذوبردگلوله،صرف کند.این توپ مجهز به به سیستم فشنگ پران اتوماتیک می باشد.تانک M1A2 آمریکایی دقیقا از توپ تانـک لئـوپـارد 2 استـفاده میکند وایالت متحده این توپ 120 میلیمتری راتحت لیسانس آلـمان تولید می کند.این خود از توان بالای این صلاح حکایت میکند.این توپ تقریبا باتمامی مهماتهای فعلی 120 میلیمتری و مهمات جدید نفوذ کننده ی APFSDSسازگار میباشد.با افزایش قدرت آتش توپ اصلی،تانک قادر است تا با اهداف پروازی در ارتفاع پایین نیز درگیر شود.تانک برای هدف قرار دادن اهداف کوتاه پرواز از گلوله های ویژای استفاده می کند که ایالات متحده آنها را طراحی کرده و ساخته است.

علاوه بر توپ اصلی تانک به دو قبضه مسلسل MG3کالیبر7.62 میلیمتری مجهز میباشد که یک مسلسل بصورت موازی با توپ و دیگری روی برجک تانک نصب شده است.

موتو تانک یک موتو دیزلی بنام MTU MB 873 است که 1500 اسب توان تولید میکند. لازم به ذکر است که یک موتور دیزلی دیگر به نام MTU MT 883 نیز بر روی تانک آزمایش شده است که توانی معادل 1650اسب دارد.با کمک این موتورها تانک می توند بیشینه سرعتی معادل 72 کیلو متر بر ساعت دست پیدا کند.

4 کاربران در سایر نیروهای مسلح و روند تحویل:

4.1 شیلی

ارتش شیلی از 14 نوامبر 2007 اولین تانک های جنگی سری لئوپارد-۲ را داشته است. وسایل نقلیه موجود در بوندسوهر کاملاً تعمیرات اساسی شده و برای تأمین نیازهای شیلی تبدیل شدند. در طی مذاکرات ، قرارداد تعداد فروش آنها چندین برابر شد. در ابتدا 118 بود ، بعداً تعداد به 140 ، سپس به 172 افزایش یافت. قیمت خرید 88 میلیون یورو اعلام شده است. حدود 140 تانک در حال استفاده است ، بقیه به عنوان تانک های آموزشگاه رانندگی یا از قطعات آنها به عنوان لوازم یدکی استفاده می شود. این قرارداد همچنین شامل تحویل ابزارهای ویژه ، تجهیزات آزمایش و پشتیبانی آموزشی بود. مورد اخیر توسط بوندسوهر بین سالهای 2006 و 2008 انجام شده است. در مجموع سه گردان به تانک لئوپارد 2 شیلی (2A4CHL) مجهز شدند.

4.2 دانمارک

در اواسط دهه 1990 ، ارتش دانمارک به دنبال جایگزینی سهام لئوپارد-1 خود بود. مأموریت ها در یوگسلاوی فهرست نیازها و توانایی های تانک جنگی جدید را تعیین کردند. ارتش دانمارک در این ماموریت ها از تجربه سوئد استفاده کرده است.

در دسامبر 1997 ،با توصیه مدرسه نظامی در اوکسبیل به دولت ، 51 دستگاه ارتقا یافته (2A5DK) با ترکیب تانک مانهایم سوئدی خریداری کرد.

پس از تجدید ساختار نیروهای مسلح در سال 2004 ، 18 دستگاه لئوپارد (2A4) دیگر از موجودی بوندسوهر خریداری شد که شش فروند از آنها به (2A5DK) ارتقا یافت. لئوپارد-۲ از موجودی بوندسوهر خریداری شد.

4.3 فنلاند

فنلاند برای جایگزینی T-55 و T-72GM1 بین سالهای 2002 و 2003 ، لئوپارد-2 آلمانی را خریداری کرد. از 124 تانک جنگی ، شش مورد به عنوان لایه پل با پل تانک حمل و نقل سریع ایگوانا ، شش مورد به عنوان تانک پاکسازی مین و دوازده مورد برای بدست آوردن قطعات یدکی استفاده می شود . از 15 لئوپارد-2 خریداری شده در تاریخ بعدی نیز برای تهیه قطعات یدکی یا خودروهای جایگزین استفاده می شود.

از ژوئن 2009 فنلاند در حال بررسی احتمال افزایش ارزش جنگی پلنگ موجود 2 خود است.

4.4 یونان

ارتش یونان 183 دستگاه لئوپارد 2(A4) و 170 دستگاه لئوپارد 2(A6 HEL) را در خدمت دارد.

4.5 اندونزی

در توافق نهایی تحویل در سال 2012 که شامل 103 مدل نوسازی شده این تانک در مرحله توسعه به (A4) است. قرارداد منعقد شده در دسامبر 2012 به ارزش کلی 216 میلیون یورو بوده است.

4.6 کانادا

ارتش کانادا 80 تانک لئوپارد-2(A4) و 20 لئوپارد-2(A6) را از هلند در سال 2007 خریداری کرد.در مجموع 112 تانک از هر نوع مختلف توسط ارتش کانادا مورد استفاده قرار می گیرد.

4.7 اتریش

ارتش اتریش 114 لئوپارد 2A4 را از سهام مازاد هلند خریداری کرد.

4.8 آلمان

ارتش آلمان از مارس 2015 حدود 250 تانک لئوپارد 2 در خدمت داشت. این تعداد به 328 تانک A6 ، A6M و A7 افزایش خواهد یافت.

4.9 مجارستان

معامله ای برای 44 لئوپارد-2(A7) + و 12 لئوپارد-2(A4) دست دوم در 19 دسامبر 2018 امضا شد. هر دوازده هواپیمای حامل A4 از اول دسامبر سال 2020 وارد مجارستان شدند.

منابع

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ لئوپارد۲ موجود است.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Leopard 2». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱.