کوزوو

کوزوو یا کوسوو (به آلبانیایی: Kosovës‎، در صربی: Kosovo‎، Косово) با نام رسمی جمهوری کوزوو (به آلبانیایی: Republika e Kosovës‎، در صربی: Republika Kosovo‎، Република Косово) کشوری در شبه‌جزیره بالکان در جنوب خاوری اروپا است. کوزوو در سال ۲۰۰۸ از صربستان اعلام استقلال کرد اما صربستان این استقلال را به رسمیت نشناخته و آن را بخشی از خاک خود می‌داند. ۱۱۰ کشور دنیا تا ۲۷ فوریه ۲۰۱۷ کوزوو را به رسمیت شناخته‌اند و این کشور به عضویت نهادهای بین‌المللی همچون بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول درآمده‌است. اما روسیه و چین دو عضو دائم شورای امنیت استقلال کوزو را به رسمیت نشناخته‌اند و این کشور به عضویت سازمان ملل درنیامده‌است.

مختصات: ۴۲٫۶°شمالی ۲۰٫۸۵°شرقی

جمهوری کوزوو Republika e Kosovës Република Косово Republika Kosovo کوزوو
پرچم نشان ملی
پایتخت و بزرگترین شهر	پریشتینا ۴۲°۴۰′ شمالی ۲۱°۱۰′ شرقی
زبان(های) رسمی	آلبانیایی، صربی زبان‌های رسمی محلی ترکی، گورانی، رومانیایی، بوسنیایی
حکومت	جمهوری چند حزبی
• • رئیس‌جمهور • نخست‌وزیر	هاشم تاچی آلپین کورتی
بنیان‌گذاری	۱۷ فوریه ۲۰۰۸ ۱۸ فوریه ۲۰۰۸
مساحت
• کل	۱۰٬۸۸۷ کیلومترمربع (۴۲۰۳ مایل‌مربع)
• آبها (٪)	۱٫۰
جمعیت
• سرشماری	۲٬۱۲۷٬۰۰۰ (نامعلوم)
• تراکم	{{hands/numdisp/fracخطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «ن» |150 نفر|خطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «ن»|خطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «ن»|کیلومترمربع}}خطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «ن»خطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «ن» (خطای عبارت: عملگر < دور از انتظارخطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «ن»/مایل‌مربع) (نامعلوم)
شاخص توسعه انسانی	▲ ۰٫۷۸۶
واحد پول	یورو (€) ^۳ (EUR)
منطقه زمانی	CET
• تابستان (ساعت تابستانی)	CEST
پیش‌شماره تلفنی	۳۸۳
دامنه سطح‌بالا	اعلام نکرده‌است

کوزوو پس از اعلام استقلال یک‌جانبه نام خود را از اقلیم کوزوو به جمهوری کوزوو تغییر داد. این کشور با مساحت ۱۰٬۸۸۷ کیلومتر مربع، صد و شصت و نهمین کشور جهان از نظر مساحت است. همچنین با جمعیتی در حدود ۱٬۸۵۹٬۰۰۰ نفر (برآورد ۲۰۱۴) صد و پنجاهمین کشور جهان از نظر جمعیت است.[1] جمهوری کوزوو از غرب با آلبانی و مونته‌نگرو، از شمال و شرق با صربستان و از جنوب با مقدونیه شمالی همسایه‌است. بزرگترین شهر و پایتخت این جمهوری پریشتینا است. از شهرهای مهم آن می‌توان به پریزرن، فریزای، میتروویتسا، گیاکووا و پچ اشاره کرد.

بیشتر قومیت این جمهوری را آلبانی‌تبارها تشکیل می‌دهند، اما ۴ درصد صرب و ۴ درصد دیگر اقوام هستند. دین بیشتر مردم اسلام است، اما اقلیت‌های ارتدوکس و کاتولیک و دین‌های دیگر نیز در آن ساکن هستند. یورو واحد پول جمهوری کوزوو است و سیستم حکومتی جمهوری پارلمانی با یک مجلس قانونگذاری در آن حاکم است.

کوزوو در قرون وسطی بخشی از صربستان محسوب می‌شد و از قرن پانزدهم تا ابتدای قرن بیستم تحت حکومت امپراتوری عثمانی قرار داشت. در اواخر قرن نوزدهم این منطقه مرکز جنبش استقلال‌طلبی آلبانیایی‌ها شد. شکست عثمانی در جنگ اول بالکان (۱۳–۱۹۱۲) موجب شد تا کوزوو به قدرت‌های فاتح بالکان تعلق گیرد. پادشاهی صربستان بخش بزرگ کوزو را تصاحب کرده و قسمت‌های غربی هم ضمیمه خاک مونته‌نگرو شد. در پایان جنگ جهانی اول هر دو کشور بخشی از پادشاهی یوگسلاوی شدند و بعد از جنگ جهانی دوم کوزو به عنوان یک استان خودمختار به عنوان بخشی از جمهوری صربستان در جمهوری فدرال یوگسلاوی قرار گرفت.

با فروپاشی یوگسلاوی در آغاز دهه ۱۹۹۰ منازعات قومی دیرپای میان صرب‌ها و آلبانیایی‌تبارها شدت گرفت و در جریان جنگ کوزوو (۹۹–۱۹۹۸) به اوج خود رسید. این جنگ با دخالت ناتو به پایان رسید. ناتو یوگسلاوی را مجبور کرد که نیروهای ارتش خود را از کوزوو خارج کرده و این منطقه به موجب قطعنامه ۱۲۴۴ شورای امنیت به عنوان تحت‌الحمایه سازمان ملل تعیین شد. در ۱۷ فوریه ۲۰۰۸ پارلمان کوزوو اعلام استقلال کرد و بیشتر کشورهای عضو ناتو، اتحادیه اروپا و سازمان همکاری اقتصادی و توسعه کوزوو را به رسمیت شناخته‌اند، اما هیچ‌یک از کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و سازمان همکاری شانگهای آن را به رسمیت نشناخته‌اند. صربستان همچنان کوزو را به عنوان یک دولت مستقل به رسمیت نمی‌شناسد اما بر اساس توافق سال ۲۰۱۳ بروکسل مشروعیت نهادهای دولتی کوزوو را پذیرفته‌است. قضات دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه هم در سال ۲۰۱۰ به درخواست صربستان یک نظریه مشورتی در مورد مشروعیت قانونی استقلال کوزوو صادر کرد و به اتفاق آرا نتیجه گرفتند که این اعلام استقلال مقررات حقوق بین‌الملل را نقض نکرده‌است.[2]

«ویوسا عثمانی سادریو» یکشنبه شب 2021/04/21 با رای پارلمان کوزوو بعنوان رئیس جمهوری برگزیده شد.

Vjosa Osmani, President of Kosovo.

به نقل از آسوشیتدپرس، عثمانی سادریو در سومین دور رای گیری پارلمان ۱۱۲ عضوی، با کسب ۷۱ رای به ریاست جمهوری کوزوو انتخاب شد.

در این رای گیری ۱۱ رای باطل اعلام شد و ۲ حزب اپوزیسیون و یک حزب اقلیت صرب رای گیری پارلمان را بایکوت کردند.

عثمانی سادریو که پیشتر رئیس پارلمان بود، ۳۸ سال سن دارد و دومین زنی است که پس از جنگ های بالکان، رهبر کوزوو می شود.

وی در ماه نوامبر پس از استعفای هاشم تاچی بعنوان رئیس جمهوری موقت فعالیت خود را شروع کرد.

عثمانی سادریو در مقام رئیس جمهوری، جایگاهی تشریفاتی دارد اما نقشی اساسی در تعیین سیاست خارجی خواهد داشت و فرمانده نیروهای مسلح به شمار می آید.

وی وعده داده است که از سرگیری مذاکرات عادی سازی روابط با صربستان را در دستور کار خود قرار دهد اما آلبین کورتی نخست وزیر کوزوو گفته است که چنین برنامه ای در دستور کار دولت وی قرار ندارد.

ناتو در سال ۱۹۹۹ برای مقابله با سرکوب خونین اسلوبودان میلیوشویچ در کوزوو مداخله نظامی کرد. سرانجام کوزوو در سال ۲۰۰۸ استقلال خود را اعلام کرد.

بیش از یکصد کشور استقلال کوزوو را به رسمیت شناخته اند اما صربستان، روسیه و چین از جمله کشورهایی هستند که استقلال کوزوو را به رسمیت نشناخته اند.

تاریخ کوزوو

1389 : کوزوو توسط مراد اول به امپراتوری عثمانی ملحق شد.

1912 : در جنگ اول بالکان صربستان بار دیگر کوزوو را تحت کنترل خود درآورد.

1945 : پس از جنگ جهانی دوم دولت جمهوری فدرال سوسیالیست یوگسلاوی، کوزوو را با نام استان خودمختار سوسیالیستی کوزوو به عنوان بخشی از جمهوری سوسیالیستی صربستان، به رسمیت شناخت. پس از چهار دهه، آلبانیایی‌تبارهای کوزوو تبلیغات وسیعی را به منظور خودمختاری بیشتر ترتیب دادند.

1974 : از جانب دولت یوگسلاوی، وضعیتی برابر با یک جمهوری به کوزوو اعطا شد و در قانون اساسی یوگسلاوی نیز به تصویب رسید.

1980-1989 : با وجود اعطای قانون‌گذاری به آلبانیایی‌تبارهای کوزوو، ناسیونالیست‌های آلبانیایی پا را از این نیز فراتر گذاشتند و در دههٔ ۸۰ میلادی با برگزاری شورش‌های خیابانی، خواستار استقلال کوزوو از یوگسلاوی شدند. ناسیونالیست‌های صرب کوزوو به رهبری اسلوبودان میلوسویچ، با تظاهرکنندگان آلبانیایی‌تبار درگیر شدند و این درگیری‌ها به خشونت کشیده شد.

1989 : صربستان ، تحت رهبری میلوسویچ، صربستان قانون اساسی را به تصویب رساند که خودمختاری کوزوو به حداقل رسید.

1991 : رهبران آلبانیایی کوزوو در پاسخ با برگزاری یک همه‌پرسی استقلال خود را از صربستان اعلام کردند. میلوسویچ که در آن زمان به رهبری یوگسلاوی نیز رسیده بود، سرکوب گسترده‌ای را علیه دولت غیررسمی کوزوو که در آن زمان بر عهدهٔ ابراهیم روگووا بود و همچنین آلبانیایی‌تبارهای کوزوو آغاز کرد.

1995 : ارتش آزادی‌بخش کوزوو با ماهیتی شورشی و شبه‌نظامی تشکیل گردید.

1998 : میلوسویچ کارزاری را به منظور مقابله با شبه‌نظامیان کوزوو بنیاد نهاد و دست به سرکوب زد.

1999 : ناتو در مارس ۱۹۹۹ بدون اجازه سازمان ملل به یوگسلاوی (صربستان و مونته‌نگرو) حمله کرد و کشور را طی ۷۸ روز بمباران می‌کرد. دلیل حمله نقض حقوق آلبانیایی‌تباران کوزوو و همچنین جلوگیری از قتل‌عام و نسل‌کشی آلبانیایی‌تباران از سوی حکومت صربستان اعلام شد.

1999 : پس از بمباران شدید نیروهای ناتو، نیروهای صرب در ژوئن ۱۹۹۹ از کوزوو عقب‌نشینی کردند.

1999 : شورای امنیت سازمان ملل طی قطعنامه شماره ۱۲۴۴، مصوب سال ۱۹۹۹ در کوزوو یک حکومت موقت ایجاد کرد که تحت نظارت سازمان ملل کار خود را آغاز کرد. بنا به این قطعنامه، حق تمامیت ارضی صربستان نیز محفوظ شناخته شد.

2008 : در ۱۷ فوریه ۲۰۰۸، مجمع ملی کوزوو رسماً استقلال خود را از صربستان اعلام کرد. آمریکا و بسیاری دیگر از کشورهای اروپای غربی و جهان استقلال کوزوو را به رسمیت شناختند، ولی صربستان و روسیه از به رسمیت شناختن استقلال کوزوو خودداری کردند. آمریکا اولین کشور جهان بود که یک هیئت دیپلماتیک به کوزوو اعزام کرد. در انتخابات کوزوو نیز، فاتمیر سجدیو در ۱۰ فوریه ۲۰۰۶ با کسب اکثریت آرای مجمع ملی به عنوان رئیس‌جمهور کوزوو انتخاب شد. هاشم تاچی نیز در ۹ ژانویه ۲۰۰۸ با صلاحدید مجمع ملی به سمت نخست‌وزیر کوزوو برگزیده شد. قانون اساسی کوزوو در ۹ آوریل ۲۰۰۸ تصویب و در ۱۵ ژوئن قابلیت اجرایی پیدا کرد.

جغرافیا

کشورهایی که استقلال کوزوو را به رسمیت شناختند.

پایتخت کوزوو، شهر پریشتینا (Pristina) با ۶۳۰ هزار نفر جمعیت می‌باشد. مساحت کوزوو ۱۰٬۸۸۷ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۲ میلیون و ۱۲۷ هزار نفر است.

از مهم‌ترین شهرهای کوزوو می‌توان به ژاکووه ۴۰۳ هزار نفر، پودژوه ۳۱۹ هزار نفر و پریزرن ۱۶۸ هزار نفر اشاره کرد.

کوزوو از نظر اقلیمی دارای آب و هوایی قاره‌ای است به طوری که دارای زمستان‌هایی سرد و پر برف و تابستان‌هایی نسبتاً گرم است. جریان‌های هوای سرد آلپ و هوای گرم و مرطوب مدیترانه‌ای باعث ایجاد تنوع آب و هوایی در این منطقه شده‌است. کوزوو کشوری بلند و مرتفع است همچنان که پست‌ترین نقطهٔ این کشور کنارهٔ رود درینی بارده در کنار مرز با آلبانی با ۲۹۷ متر ارتفاع و بلندترین نقطه، قلهٔ دراویکا با ۲٬۵۶۵ متر ارتفاع در غرب این کشور قرار دارد.

تقسیمات کشوری

ساختمان دولت جمهوری کوزوو در پریشتینا

کوزوو مشتمل بر ۱۱ بخش می‌باشد:

1. دکان (Dekan)
2. دراگاش (Dragash)
3. کاسونیک (Kaconik)
4. لیپیان (Lipjan)
5. میتروویسه (Mitrovice)
6. اوبیلیک (Obiliq)
7. پریشتینا (Pristina)
8. پریزرن (Prizren)
9. روهاوک (Rahovek)
10. ویتی (Viti)
11. زوبین (Zubin)

اقتصاد

واحد پول کوزوو، یورو با واحد جزء سنت است. هرچند دینار صربستان نیز در امور اقتصادی و تجاری قابل استفاده‌است. از مهم‌ترین صادرات کوزوو می‌توان به انواع فلزات، تولیدات چرمی و ماشین‌آلات اشاره کرد.

ترکیب نژادی کوزوو

در کوزوو، آلبانیایی‌ها با ۹۲٪ اکثریت و صرب‌ها با ۴٪ و بقیه نیز با ۴٪ اقلیت را تشکیل می‌دهند. بر پایهٔ آمار ارائه‌شده در اطلاعات‌نامه جهان، ۹۲٪ جمعیت کوزوو را آلبانیایی‌ها و بقیه را صرب‌ها، بوسنیایی‌ها، گورانی‌ها، کولی‌ها، ترک‌ها، مصری‌ها و دیگر قومیت‌ها تشکیل می‌دهند.[1] بر پایهٔ تخمین کتاب حقایق سی‌آی‌ای در سال ۲۰۰۹ جمعیت این کشور ۱٬۸۰۴٬۸۳۸ تن است که از این میان ۸۸٪ آلبانیایی، ۷٪ صرب و ۵٪ سایر گروهای قومی (بوسنیایی، گورانی، رومن، ترک، آشکالی، مصری، کروات) تشکیل می‌دهند.[3]

اکثریت آلبانیایی‌تبارهای کوزوو مسلمان هستند و این مسئله در خصوص بوسنیایی‌ها، گورانی‌ها و جوامع ترک و برخی از گروه‌های روکمی، آشکالی و مصری نیز صدق می‌کند.

دین

بیش از ۹۵٪ مردم کوزوو پیرو اسلام هستند و در حدود ۴٪ از مسیحیت پیروی می‌کنند.[4]

صرب‌های کوزوو

صرب‌ها در نواحی شمالی زندگی می‌کنند و ۴٪ از کل جمعیت را شامل می‌شوند و زبان صربی نیز رسمی است. درمناطق شمالی کوزوو دینار صربستان به‌کار برده می‌شود.

جستارهای وابسته

• استان خودمختار کوزوو و متوهیا
• استان سوسیالیستی خودمختار کوزوو

منابع

1. "KOSOVO". CIA. Retrieved فروردین ۱۳۹۱. Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
2. ACCORDANCE WITH INTERNATIONAL LAW OF THE UNILATERAL DECLARATION OF INDEPENDENCE IN RESPECT OF KOSOVO بایگانی‌شده در ۱۴ دسامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine ADVISORY OPINION OF 22 JULY 2010
3. CIA. "World Factbook". CIA. Retrieved 24 July 2009.
4. CIA. "World Factbook". CIA. Retrieved 24 March 2017.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کوزوو موجود است.