جمهوری پارلمانی

جمهوری پارلمانی یا جمهوری مجلسی نوعی از حکومتِ جمهوری است که در آن حکومت با نظام پارلمانی (مجلسی) اداره می‌شود البته رئیس حکومت در این نظام از طرف پارلمان انتخاب می‌شود و پارلمان قادر است کنترل زیادی را بر کابینه از طریق رای اعتماد و استیضاح و سؤال از وزیران اعمال کند، پارلمان مهمترین منبع قدرت در این حکومت محسوب می‌شود. این به این معناست که بین قوهٔ مجریه و قوهٔ مقننه جدایی مشخصی وجود ندارد و تفکیک قوا انجام نشده‌است.

با نظام پارلمانی اشتباه نشود.
دولت‌های جهان بر پایهٔ شیوه‌های حکومت*
     جمهوری تمام‌ریاستی      جمهوری با رئیس قوهٔ مجریهٔ وابسته به مجلس
     جمهوری نیمه‌ریاستی      جمهوری مجلسی
     پادشاهی مشروطهٔ مجلسی با پادشاه تشریفاتی      پادشاهی مشروطهٔ مجلسی با دخالت پادشاه (اغلب مجلس تشریفاتی)
     پادشاهی مطلقه      جمهوری تک‌حزبی
     استبداد نظامی      هیچ‌کدام
این نمودار بر پایهٔ قانون کشورها است نه واقعیت، برای همین برخی کشورها که جمهوری‌های چندحزبی مطرح شده‌است معمولاً حکومت‌هایی خودکامه و اقتدارگرا مطرح می‌شود.

انواع متفاوتی از جمهوری‌های پارلمانی در دنیا وجود دارد که در بیشتر آن‌ها دو مقام متفاوت سمت رئیس کشور و رئیس حکومت را بر عهده گرفته‌اند. رئیس حکومت که در جمهوری مجلسی معمولاً نخست‌وزیر یا صدراعظم نامیده می‌شود ریاست قوهٔ مجریه را بر عهده دارد و قدرت اصلی اجرایی کشور در اختیار اوست. اما رئیس کشور یا رئیس‌جمهور مقامی تشریفاتی یا دارای اختیاراتی محدود محسوب می‌شود که جایگاه آن با پادشاه در نظام‌های پادشاهی مشروطه قابل مقایسه است؛ ولی در جمهوری‌های ریاستی و نیمه‌ریاستی اغلب رئیس جمهور هم ریاست کشور و هم ریاست حکومت را بر عهده دارد و از اختیارت وسیع اجرایی برخوردار است.

جمهوری‌های پارلمانی در نقشه جهان با رنگ نارنجی نمایش داده شده‌اند و کشورهای پادشاهی مشروطه با رنگ قرمز دیده می‌شوند. رنگ سبز شامل جمهوری‌های پارلمانی می‌شود که ریاست حکومت و ریاست دولت در اختیار رئیس جمهور است.

در تعدادی از جمهوری‌های پارلمانی که شامل آفریقای جنوبی، سورینام، بوتسوانا، جزایر مارشال و نائورو می‌شوند، ریاست دولت و حکومت به یک مقام یعنی رئیس‌جمهور واگذار شده‌است. با این حال شیوهٔ انتخاب رئیس‌جمهور در این جمهوری‌ها مشابه شیوهٔ انتخاب نخست‌وزیر در جمهوری‌های پارلمانی دیگر است، یعنی پارلمان رهبر حزب پیروز یا ائتلاف پیروز در انتخابات را به عنوان رئیس جمهور انتخاب می‌کند و با پایان دورهٔ پارلمان دورهٔ ریاست‌جمهوری هم به پایان می‌رسد.

منابع
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.