فهرست کشورهای در گستره بیش از یک قاره
فهرست زیر فهرست کشورهایی است که گستره آن‌ها در بیش از یک قاره است. البته ممکن است تعریف‌های متفاوتی از قاره (از دیدگاه‌های مختلفی نظیر سیاسی، جغرافیایی و …) وجود داشته باشد. کشورهای جزیره‌ای که با تعریف فراقاره‌ای مطابقت داشته باشند زیاد هستند اما در خشکی کمتر کشوری را می‌توان فراقاره‌ای نامید، اکثراً چنین کشورهایی را در مرز اروپا و آسیا می‌توان یافت.
مناقشات در مرز اروپا و آسیا همیشه زیاد بوده‌است و کمتر توافقنامه‌ای را می‌توان یافت که تا سده بیستم میلادی ثابت مانده باشد. اکنون بیشترین توافقنامه‌های مقبول رشته‌کوه قفقاز، رشته‌کوه اورال و رود اورال را به عنوان مرز معرفی می‌کنند.[1][2]
خاک اصلی
آفریقا و آسیا
مصر
شبه جزیره سینا که به وسیله کانال سوئز از قسمت آفریقایی مصر جدا گشته به عنوان بخش آسیایی مصر شناخته می‌شود.
آسیا و اروپا
بیشترین جابجایی مرز بین قاره‌ای بین آسیا و اروپا بوده‌است. از اواخر قرن نوزدهم، مرز قفقاز-اورال تقریباً به‌طور جهانی پذیرفته شده‌است. باتوجه به قرارداد کنونی، استاندارد این مرز از دریای اژه، تنگه ترکیه، دریای سیاه، در امتداد حوضه قفقاز بزرگ، قسمت شمال غربی دریای خزر و در امتداد رود اورال و کوه‌های اورال به اقیانوس منجمد شمالی است.[1][2]
روسیه
قسمت زیادی از خاک این کشور در بخش آسیایی آن قرار دارد ولی بسیاری از شهرهای مهم آن نظیر پایتخت آن مسکو، در بخش اروپایی روسیه واقع شده‌است. همچنین کالینینگراد که برون بوم کشور روسیه است در اروپا قرار دارد.
ترکیه
کشوری اوراسیایی است که بخش بزرگ کشور یعنی آناتولی یا آسیای کوچک در جنوب باختر آسیا و خاورمیانه واقع است و بخش کوچکی نیز به نام تراکیه در منطقهٔ بالکان (منطقه‌ای در جنوب خاور اروپا) قرار دارد. بخش غربی استانبول در قاره اروپا (شبه جزیره تراکیه) و بخش شرقی آن در آسیا (شبه جزیره آناتولی) واقع است.
آذربایجان
آذربایجان از لحاظ جغرافیایی فقط بخش شمالی آن در اروپا قراردارد، ولی از نظر تقسیمات سیاسی جزئی از قاره اروپا می‌باشد.
قزاقستان
این کشور که در باختر آسیا قرار دارد ولی بخش غربی رود اورال در اروپا قراردارد و می‌توان آن را جزء کشورهای فراقاره‌ای نامید.
گرجستان
گرجستان کشوری است در منطقهٔ قفقاز اوراسیا. این کشور در سرحد آسیای غربی و اروپای شرقی قرار دارد، به همین دلیل می‌توان آن را جزء کشورهای فراقاره‌ای نامید.
آمریکای شمالی و جنوبی
پاناما
بخش جنوبی کانال پاناما را جزء آمریکای جنوبی می‌دانند و بخش شمالی آن را جزء آمریکای شمالی می‌دانند.
خاک برون بومی
بریتانیا
جزایر بریتانیا خود در اروپا قراردارد، ولی آکراتاری و داکیلیا و قلمرو اقیانوس هند بریتانیا که بخشی از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا هستند در آسیا قرارگرفته‌اند.
یمن
خاک اصلی این کشور در شبه‌جزیره عربستان در قاره آسیا قرار دارد، با این حال جزایر سقطری به شاخ آفریقا بسیار نزدیک است.
پاپوآ گینه نو
جزیره گینه نو جزیره‌ای است که بخش شرقی آن در کنترل پاپوآ گینه نو و بخش غربی آن در کنترل اندونزی است. اندونزی کشوری آسیایی است و پاپوآ گینه نو خود را کشوری اقیانوسیه‌ای می‌داند، پس به همین دلیل فراقاره‌ای بودن این کشور به تعریف‌های مرز قاره‌ای بستگی دارد.
استرالیا
سرزمین اصلی استرالیا در اقیانوسیه قرارگرفته‌است، ولی جزیره کریسمس و جزایر کوکوس از نظر موقعیت جغرافیایی و مکانی در قارهٔ آسیا قرار دارند.
ژاپن
جزایر ژاپن خود در آسیا قرارگرفته‌است، ولی جزایر اوگاساوارا که بخشی از این کشور است در اقیانوسیه قرارگرفته.
اسپانیا
سرزمین اصلی اسپانیا در اروپا قراردارد، ولی جزایر قناری در سواحل آفریقایی اقیانوس اطلس و دو شهر خودمختار سئوتا و ملیلیه در آفریقای شمالی قرارگرفته.
ایتالیا
ایتالیا دارای جزایر در جنوب سیسیل است، که از لحاظ جغرافیایی به خاطر نزدیکی آن‌ها به تونس جزئی از قاره آفریقا هستند. مانند پانتلریا و جزیره‌های پلاجیه. با این حال این جزایر از لحاظ سیاسی بخشی از اروپا به‌شمار می‌روند.
پرتغال
بخش اصلی پرتغال در قاره اروپا قرارگرفته‌است، ولی جزایر مادیرا در سواحل آفریقایی اقیانوس اطلس قرارگرفته.
بریتانیا
جزایر بریتانیا خود در قاره اروپا قرار دارد، ولی سنت هلنا، اسنشن و تریستان دا کونا که شامل جزیره سنت هلن، جزیره اسنشن و تریستان دا کونا است و بخشی از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیاست در آفریقا قرارگرفته.
فرانسه
سرزمین اصلی فرانسه در اروپا قراردارد، ولی مناطق مسکونی رئونیون و مایوت به عنوان ناحیه فرادریایی فرانسه و بخشی از مناطق غیرمسکونی سرزمین‌های جنوبی فرانسه در آفریقا قرارگرفته‌اند.
بریتانیا
جزایر بریتانیا خود در اروپا قراردارد، ولی برمودا که بخشی از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیاست در آمریکای شمالی قرارگرفته.
دانمارک
خاک اصلی دانمارک و جزایر فارو در اروپا قرارگرفته‌اند ولی جزیره گرینلند در آمریکای شمالی قراردارد.
فرانسه
خاک اصلی فرانسه در اروپا قراردارد، ولی سنت پیر و ماژلان به عنوان مجموعه فرادریایی فرانسه در آمریکای شمالی قراردارد.
بریتانیا
جزایر بریتانیا خود در اروپا قراردارد، ولی جزایر فالکلند که بخشی از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیاست در آمریکای جنوبی قرارگرفته.
فرانسه
خاک اصلی فرانسه در اروپا قراردارد، ولی گویان فرانسه به عنوان ناحیه فرادریایی فرانسه در آمریکای جنوبی قرارگرفته‌است.
بریتانیا
جزایر بریتانیا خود در اروپا قراردارد، ولی بخشی از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا مانند جزایر تورکس و کایکوس، جزایر کیمن، جزایر ویرجین بریتانیا، آنگویلا و مونتسرات در کارائیب قرارگرفته‌اند.
پادشاهی هلند
این پادشاهی از چهار بخش تشکیل شده‌است، این چهار بخش هلند، کوراسائو، آروبا و سینت مارتن اند. به جز هلند باقی بخش‌ها در کارائیب قرارگرفته‌اند.
فرانسه
خاک اصلی فرانسه در اروپا قراردارد، ولی سنت مارتین فرانسه و سنت بارثلمی به عنوان مجموعه فرادریایی فرانسه و جزیره گوادلوپ و مارتینیک به عنوان ناحیه فرادریایی فرانسه در کارائیب قرارگرفته‌اند.
بریتانیا
جزایر بریتانیا خود در اروپا قراردارد، ولی جزایر پیت‌کرن که بخشی از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیاست در اقیانوسیه قرارگرفته.
فرانسه
خاک اصلی فرانسه در اروپا قراردارد، ولی پلی‌نزی فرانسه و کالدونیای جدید به عنوان کشور فرادریایی فرانسه و والیس و فوتونا به عنوان مجموعه فرادریایی فرانسه در اقیانوسیه قرارگرفته‌اند.
کلمبیا
خاک اصلی این کشور در آمریکای جنوبی قرارگرفته‌است، ولی مجمع‌الجزایر سن آندرس، پروویدنسیا و سانتا کاتالینا در آمریکای شمالی قراردارد.
ونزوئلا
خاک اصلی این کشور در آمریکای جنوبی قرارگرفته‌است، ولی جزیره پرندگان (en) در آمریکای شمالی قراردارد.
ایالات متحده آمریکا
بخش اصلی ایالات متحده آمریکا و آلاسکا در آمریکای شمالی قراردارند، ولی جزایر هاوائی، ساموآ، جزایر ماریانای شمالی و جزیره گوآم در اقیانوسیه قرارگرفته‌اند.
شیلی
خاک اصلی شیلی در آمریکای جنوبی قرارگرفته‌است، ولی جزیره ایستر و جزیره سالای گومز به عنوان شرقی‌ترین نقطه مثلث پلی‌نزی که در اقیانوسیه است، قرارگرفته‌اند.
جنوبگان
بر اساس سیستم پیمان جنوبگان، سراسر این قاره تنها منطقه‌ای برای پژوهش علمی است و هر گونه کنش نظامی و ادعای مالکیت در آن ممنوع است.[3]اما هم‌اکنون ۷ کشور بر مناطقی از این قاره ادعای مالکیت دارند. بر همین اساس می‌توان آن‌ها را کشور فراقاره‌ای نامید.
بریتانیا
قلمرو بریتانیایی جنوبگان قلمروی مورد ادعای بریتانیا در جنوبگان است، این سرزمین محدوده‌ای میان ۲۰ درجه شرقی تا ۸۰ درجه شرقی و از قطب جنوب (۹۰ درجه جنوبی) تا ۶۰ درجه جنوبی ادامه می‌یابد.
این سرزمین در سال ۱۹۰۸ میلادی تحت ادعای مالکیت بریتانیا قرار گرفت و تا سال ۱۹۶۲ میلادی بعنوان جزئی از جزایر فالکلند اداره می‌شد. در ۳ مارس ۱۹۶۲ میلادی «قلمرو بریتانیایی جنوبگان» از به‌هم پیوستن چندین جزیره و شبه جزیره در قطب جنوب تشکیل شد.[4]
نیوزیلند
قلمرو وابسته راس بخش مورد ادعای نیوزیلند از جنوبگان است که به صورت یک قطاع دایره از قطب جنوب آغاز شده و در امتداد نصف‌النهار ۱۶۰ درجه شرقی تا نصف‌النهار ۱۵۰ درجه غربی تا مدار ۶۰ درجه جنوبی ادامه دارد.
فرانسه
سرزمین اَدِلی منطقه مورد ادعای فرانسه است که در میان طول جغرافیایی ۱۳۶ درجه تا ۱۴۲ درجه شرقی و عرض جغرافیایی ۶۷ درجه جنوبی تا قطب جنوب (۹۰ درجه جنوبی) قرارگرفته‌است.
استرالیا
قلمرو جنوبگان استرالیا بخش مورد ادعای استرالیا است که شامل دو بخش است، یکی محدوده‌ای میان ۱۶۰ درجه شرقی تا ۱۴۲ درجه و ۲ دقیقه شرقی و یکی دیگر بخشی بین ۱۳۶ درجه و ۱۱ دقیقه شرقی تا ۴۴ درجه و ۳۸ دقیقه شرقی است. عرض جغرافیایی این دو سرزمین از قطب جنوب (۹۰ درجه جنوبی) تا مدار ۶۰ درجه جنوبی است.
نروژ
سرزمین شهبانو ماود بخش مورد ادعای نروژ است که میان طول جغرافیایی ۲۰ درجه غربی و ۴۵ درجه شرقی قرار گرفته، ولی مرزهای عرض جغرافیایی این قلمرو به صورت دقیق مشخص نشده‌اند.
جزیره پتر یکم و جزیره بووه دو جزیره جنوبگانی این کشور هستند، ولی جزیره بووه شامل پیمان جنوبگان قرار نمی‌گیرد.
شیلی
قلمرو جنوبگان شیلی بخش مورد ادعای شیلی است که محدوده‌ای میان طول جغرافیایی ۵۳ تا ۹۰ درجه غربی و از قطب جنوب (۹۰ درجه جنوبی) تا مدار ۶۰ درجه جنوبی را در بر می‌گیرد.
آرژانتین
جنوبگان آرژانتین بخش مورد ادعای آرژانتین است که شبه‌جزیره جنوبگانی و محدوده‌ای مثلثی‌شکل را دربر می‌گیرد که تا قطب جنوب (۹۰ درجه جنوبی) ادامه می‌یابد و میان نصف‌النهارهای ۲۵ درجه تا ۷۴ درجه غربی و مدار ۶۰ درجه جنوبی واقع شده‌است.
جستارهای وابسته
یادداشت‌ها
-
- ادعاهای شیلی، آرژانتین و انگلستان تقریباً همپوشانی دارند (همان‌طور که از رنگ‌های مخلوط بالا دیده می‌شود)
- نروژ دو سرزمین را ادعا می‌کند. جزیره پتر یکم (جزیره‌ای کوچک در بالای سرزمین ماری برد) و سرزمین شهبانو ماود. نروژ به‌طور رسمی عرض جغرافیایی سرزمین شهبانو ماود تعیین نکرده‌است. به همین دلیل است که ادعای نروژ متفاوت از ادعاهای دیگر است. با این حال به‌طور کلی فرض می‌شود که ادعای نروژ به دنبال هنجارهای دیگر ادعاهای جنوبگان است.
- جنوبگان برزیل (ادعای غیررسمی برزیل) و سواب نو (ادعای تاریخی آلمان نازی) ادعاهایی هستند که در تصویر رنگ نشده‌اند. (جنوبگان برزیل به صورت یک قطاع دایره است ولی سو اب نو مرز مشخصی ندارد)
منابع
- National Geographic Atlas of the World (9th ed.). Washington, DC: National Geographic. 2011. ISBN 978-1-4262-0634-4. "Europe" (plate 59); "Asia" (plate 74): "A commonly accepted division between Asia and Europe ... is formed by the Ural Mountains, Ural River, Caspian Sea, Caucasus Mountains, and the Black Sea with its outlets, the Bosporus and Dardanelles."
- World Factbook. واشینگتن دی.سی: آژانس اطلاعات مرکزی (سی‌آی‌ای).
- «ATS.aq». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ مه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۹.
- "British Antarctic Territory". worldstatesmen. Retrieved 19 September 2013.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «List of transcontinental countries». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹.