متابولومیکس
لغت انگلیسی Metablolomics در فارسی متابولمیکس یا متابولومیکس می‌نامند
مقدمه
متابولومیکس مطالعه علمی فرایندهای شیمیایی متابولیت هاست. به‌طور خاص، متابولومیکس "مطالعه سیستماتیک اثرانگشت شیمیایی منحصر به فردی است که از فرآیندهای خاص سلولی بجا مانده است"، به عبارتی مطالعه پروفایل‌های متابولیتی مولکول‌های کوچک می‌باشد . متابولوم نشان دهنده مجموعه تمام متابولیت‌ها در درون یک سلول، بافت، ارگان یا ارگانیسم بیولوژیک است ومحصول نهایی پروسه‌های سلولی هستند. داده‌های mRNA و پروتئومیکس، محصولات ژنی تولید شده در سلول را نشان می‌دهد که یک جنبه از عملکرد سلولی است. در صورتی که پروفايل متابوليکس عکس‌برداری لحظه اي از وضعیت فيزيولوژيک سلول را فراهم می‌کند. امروزه یکی از چالش‌های بزرگ سیستم بیولوژی، ترکیب داده‌های بزرگ پروتئومیکس، ترانسکرپتومیکس و متابولومیکس برای درک بهتر شناخت سلول و یا سیستم‌ها می‌باشد .
متابولومیکس به مطالعه متابولیت‌ها یا مطالعه پروفایل متابولوم یک سیستم با ملکول‌های به وزن کمتر از ۱۰۰۰ دالتون و در یک واحد زمانی اطلاق می‌گردد. امکان مطالعه هم‌زمان متابولیت‌ها صرفا به کمک دستگاه‌های مدرن و جدید طیف‌سنجی جرمی یا طیف‌سنجی تشدید مغناطیس هسته امکان‌پذیر است، بنابراین دستگاه‌های مدرن آنالیز LC/Ms/Ms و همچنین NMR با قدرت تفکیک‌پذیری بالا (۵۰۰–۹۰۰ مگاهرتز) برای این منظور طراحی و ساخته شده‌است. همچنین جهت آنالیز داده‌ها که همگی به صورت داده‌های ماتریسی بزرگ می‌باشند نرم‌افزارهای طراحی شده که بیشتر در محیط Matlab و آر عمل می‌کنند. کمومتریکس به عنوان روش مکمل در آنالیز و تفسیر داده‌ها عمل می‌نماید. اولین آزمایشگاه متابومیکس در ایران در سال ۱۳۸۶ در انستیتو پاستور ایران دایر کردیده است.[1]