مجموعه مهرپادین مهریز
مجموعه مهرپادین مهریز مربوط به سدهٔ ۸ ه.ق است و در مهریز، مجاور خیابان انقلاب، حدفاصل خیابان سیدمصطفی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۳۳۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[1] مجموعه تاریخی مهرپادین مهریز شامل قلعه، مسجد جامع (زمستانه و تابستانه)، حسینیه، امامزاده، آب انبار، حمام، بازارچه و خونه‌های قدیمی خشتی با نورگیرهای زیبا و بادگیرهای بلند بالا می‌شود. قدیمی‌ترین بخش محله و مجموعه مهرپادین متعلق به قرن هشتم هجری قمری است.
| مجموعه مهرپادین مهریز | |
|---|---|
 | |
| نام | مجموعه مهرپادین مهریز |
| کشور | ایران |
| استان | استان یزد |
| شهرستان | مهریز |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | مجموعه تاریخی |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۳۳۳ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۸ |
قعله مهرپادین دارای ۲ حصار و باروی دفاعی و ۹ برج مدور است. همچنین دورتا دور آن را خندقی عظیم احاطه کرده و فضاهای داخلی قلعه در ۲ حصار به ارتفاع حدودا 6.5 متر محصور شده‌است. هر دو حصار به صورت چینه ای از خشت و گل ساخته شده و بخش فوقانی آن‌ها فرم و شکل کنگره ای دارد. برج‌های حصار درونی قلعه نیز با ارتفاع تقریبی 8.5 متر دارای تیرکش‌ها و روزنه‌هایی برای دفاع است.
دسترسی به قلعه از بخش جنوبی امکان‌پذیر بوده و در ورودی، چوبی و ۲ لته است که با گل میخ‌های فلزی تزئین شده‌است. سردر ورودی، دارای قوسی خوش فرم و نیزه دار است و ارابه‌های برجسته با نقوش هندسی در ۲ طرف آن دیده می‌شود. قسمت بالایی آن نیز دارای تیرکش و تزئینات چلیپایی است.
[2] فضای داخی قلعه مهرپادین مهریز شامل؛ فضای شاه‌نشین یا ارباب‌نشین قلعه در مرتفع‌ترین و مشرف‌ترین بخش بنا (بالای فضای ورودی)، بخش مسکونی (شاه‌نشین و عام نشین)، فضای عمومی یا مذهبی، انبار نگهداری کالا، اصطبل، دالان‌ها و فضاهای ارتباطی متعدد بوده‌است که نظم و چیدمان فوق العاده و بی نظیر فضاهای مذکور از پیچدگی خاصی برخوردار می‌باشد . این قلعه، همچنین اتاق‌های اشکوب هم دارد که طبقه فوقانی آن برای سکونت مردم و طبقه پایین برای نگهداری احشام بوده‌است.طبقات کاهگلی بالا و پایین، با راه پله ای باریک و خشتی به هم متصل هستند. در قسمت شرقی قلعه، چاه قنات عمیقی وجود دارد که احتمالا آب مورد نیاز قلعه را تأمین می‌کرده‌است.[3] قلعه تاریخی مهرپادین از نمونه‌های بی نظیر قلعه‌های روستایی دشتی و جلگه ای است که تا چندی پیش فعال و مسکونی بوده و هرکدام از اهالی، مالک اتاقی بوده‌اند و جهت انبار کالا و محصولات کشاورزی و نگهداری آذوقه و دام از آن استفاده می‌کرده‌اند. البته این قلعه برای سکونت دائم نبوده و فقط در مواقعی که احساس خطر می‌شده و حمله قریب الوقوعی صورت می‌گرفته، اهالی، روستا را ترک و با اموال با ارزش خود، روزهای موقتی را درون قلعه سپری می‌کرده‌اند.
جستارهای وابسته
منابع
- «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
- «یک نفر قلعه تاریخی مهرپادین مهریز را از مردن نجات دهد». یزدی نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مارس ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۸.
- «مجموعه تاریخی مهرپادین مهریز». سفربه یزد. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مارس ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۸.
- «معرفی آثار تاریخیːمهریز نماد قدمت یزد». صبح مهریز.