محمدطاهر نصرآبادی
محمد طاهر نصرآبادی اصفهانی (زاده ۱۰۲۷ق- زنده در ۱۰۸۸ق) از معروف‌ترین تذکره نویسان تاریخ ادبیات فارسی است.
تولد و خاندان
محمد طاهر نصرآبادی اهل ناحیه نصرآباد اصفهان است. خاندان وی خاندانی مشهور و دارای اعتبار و احترام بوده است. نصرآبادی در سال ۱۰۲۷ق در اصفهان متولد شد.
زندگی‌نامه
وی مقداری از تحصیلات علوم را گذرانیده و سفری به مکه و عتبات و سپس مشهد رفت. وی در طول زندگی با ادبا و شعرای بسیاری مرتبط بود که از همه مشهورتر صائب تبریزی می‌باشد. شهرت نصرآبادی از مرزهای ایران فراتر رفته بود در منطقه ماورالنهر و عثمانی و هند نیز وی را شناخته و شاعران اشعار خود را برای وی ارسال می‌کردند. نصرآبادی خود علاوه بر اینکه ادیب بود شعر نیز می‌سرود.
آثار و تالیفات
از تالیفات منثور و منظوم نصرآبادی می‌توان مرآه الکمال، منتخب دیوان صائب، منتخب شاهنامه، گل رعنا و.. را نام برد هر چند هیچ‌کدام از این آثار به شهرت تذکره الشعراء وی نیست.
تذکره الشعراء
مشهورترین تألیف نصرآبادی تذکره الشعراء می‌باشد که این اثر را در سال ۱۰۷۲ ق نوشته است و در بسیاری موارد از تذکره الشعرای وی به «تذکره نصرآبادی» یاد می‌شود. این تذکره حاوی شرح حال صدها تن از شاعران و عالمان و خوشنویسان و ادبای معاصر وی در قرن ۱۱ ق است و از حیث اطلاعات اجتماعی نیز حاوی اطلاعت ارزنده‌ای است. این تذکره به زبان فارسی نوشته شده و یک مرتبه توسط وحید دستگردی در سال ۱۳۱۷ ش و دیگر بار با تصحیح محسن ناجی نصرآبادی در سال ۱۳۷۸ش توسط نشر اساطیر تهران در دو جلد منتشر شد. اگر چه چاپ اشاطیر زیباتر است ولی تصحیح و مقدمه وحید دستگردی بسیار عالمانه تر می‌باشد.
فرزند
یکی از فرزندان نصرآبادی به نام بدیع الزمان از ادبای عصر خود بوده است.
وفات
از وفات نصرآبادی اطلاعی در دست نیست ولی مید انیم که وی در سال ۱۰۸۸ ق زنده بوده است.
منابع
- مقدمه تذکره الشعرای نصرآبادی، به تصحیح محسن ناجی، اساطیر تهران، ۱۳۷۸.
- تاریخ تذکره‌های فارسی، احمد گلچین معانی، ج۱، ص۴۵
- کاروان هند، گلچین معانی، ج۲، ص۹۷۲
- مجله وحید، شماره دوم، سال نهم، ص۲۲۳