محمد جعفر چینی چیان

محمد جعفر چینی‌چیان مقدم مشهور به قلی اُف (۱۲۷۵–۱۳۵۴ شمسی) نیکوکار، بازرگان و سرمایه دار گیلانی بود که در عمارت چینی‌چیان واقع در میدان شهرداری رشت سکونت داشت وی ثروت عظیمی از اموال شخصی خود را وقف مردم و نیازمندان کرد.[1]

محمدجعفر چینی‌چیان مقدم
محمد جعفر چینی چیان
قلی اُف
زادهٔ۱۲۷۵ شمسی
بندر انزلی، ایران
درگذشت۱۳۵۴ شمسی
رشت، ایران
علت درگذشتکهولت سن و بیماری
آرامگاهآرامگاه حضرت معصومه قم، ایران
محل زندگیرشت، انزلی
ملیتایرانی
نژادگیلک
پیشهبازرگان، مالک، ساختمان ساز
شناخته‌شده براینیکوکاری
منصبهیئت رئیسهٔ اتاق بازرگانی
فرزندانابولقاسم چینی‌چیان
والدین
  • مهدی قلی (پدر)
خویشاوندانمحمد معین
کاظم جفرودی
دکتر محمد علی چینی چیان
حسن چینی‌چیان
انامقلی و اسماعیل ماسالی (مالک و بنیان‌گذاران شهر ماسال )
معین التجار مراغه ای
هادی جفرودی (مالک جفرود و گلشن)
بابا هروی

شغل و پیشه

پس از جنگ جهانی دوم قریب به سه دهه صادرات و واردات عمدهٔ بلورجات نفیس، چوب، آلومینیوم و آهن ایران را از مرز شمالی (بندر انزلی و آستارا خان) عهده‌دار بود. بعلت آمد و شد زیاد با روسیه به آقا قلی اُف مشهور شد. سرای چینی‌چیان واقع در بازار رشت توسط وی ساخته شد و پایگاه اصلی فعالیت‌های تجاری او بود که تا به امروز نیز به همین نام در بازار قدیمی رشت شهرت دارد.

سربرگ بازرگانی چینی‌چیان
هیئت رئیسه ی اتاق بازرگانی

کاروانسرای چینی‌چیان

کاروانسرای چینی چیان اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۳۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[2]

اولین آسایشگاه سالمندان و معلولین ایران

از مؤسسان اولین آسایشگاه سالمندان و معلولین ایران واقع در رشت بود و تأمین مالی پروژه را بر عهده داشت.[3] دوستی نزدیکی با مسیح گیلان ارسن میناسیان داشت و در جهت بهبود امور بهداشتی محرومان گیلان با وی همکاری می‌کرد.[4]

مسجد چینی‌چیان و امامت احسان بخش

وی به تناسب علم و دین و عدم تعارض دینداری و تحصیلات عالی معتقد بود. مسجد چینی‌چیان واقع در خیابان سعدی توسط او در سال ۱۳۳۸ ساخته شد، سال ۱۳۴۰ شمسی به توصیهٔ مرجع تقلید سید حسین طباطبایی بروجردی و ضیابری، صادق احسانبخش جوان را که دارای تحصیلات دانشگاهی لیسانس از دانشگاه تهران بود به امامت مسجد چینی‌چیان درآورد و او را در رشت اسکان داد، احسانبخش پس از انقلاب در سال ۱۳۵۸ توسط خمینی از مسجد چینی‌چیان به امامت جمعهٔ رشت منصوب شد.[5]

مسجد چینی‌چیان پس از درگذشت احسانبخش در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.[6]

سایر موقوفات
  • وقف بیش از ۳۰ باب مغازه در خیابان‌های منتهی به شهرداری رشت (برای امور خیریه و هزینه‌های جاری موقوفات)
  • مدارس دخترانه[7] و پسرانهٔ چینی‌چیان[8]
  • درمانگاه، تهیهٔ مسکن و جهیزیه و بورسیهٔ تحصیلی جوانان و …[9]

عمارت چینی‌چیان

خانهٔ تاریخی چینی‌چیان واقع در میدان شهرداری و بافت تاریخی رشت در سال ۱۳۹۶ به عنوان میراث فرهنگی ثبت شد.[10][11][12]

مراسم بزرگداشت، چاپ تمبر و تندیس[13]

در تاریخ اسفند سال ۱۳۹۲ مراسمی جهت بزرگداشت محمدجعفر چینی‌چیان و خانوادهٔ او توسط ادارهٔ کل بهزیستی گیلان در مصلای رشت برگزار شد. در این همایش مدیرکل وقت بهزیستی از تمبر[14] و تندیس محمدجعفر چینی‌چیان رونمایی کردند و ویژه نامه ای به این مناسبت منتشر و توزیع شد.[15][16]

تمبر یادبود چینی‌چیان
تندیس یادبود محمدجعفر چینی‌چیان

دودمان و سرگذشت

سال ۱۲۷۵ هجری شمسی در انزلی چشم به جهان گشود. پدر بزرگ و پدرش مهدی قلی تاجر بلورجات نفیس، ابریشم گیلان و عمدتاً پارچهٔ ابریشمین چوچونچه بودند و از خوزستان تا گیلان مراودات تجاری داشتند، محمدجعفر نیز جا پای پدر گذاشت و در خلال جنگ جهانی با حضور نیروهای متفقین در منطقه از فرصت استفاده کرد و با گفتمان تجاری فعالیت‌های خود را تا اروپا و روسیه گسترش داد. با دختر هادی جفرودی مالک جفرود و گلشن (منطقه آزاد انزلی کنونی) ازدواج کرد و پس از میان سالی با کمک پسرش ابوالقاسم چینی‌چیان به کارهای عام‌المنفعه مشغول شد. تا پایان عمر خویش عضو هیئت رئیسهٔ اتاق بازرگانی بود.

فوت

سرانجام در سال ۱۳۵۴ شمسی، در سن ۷۹ سالگی به علت کهولت سن و بیماری درگذشت. بدیع‌الله شعبان در ویژه نامهٔ بزرگداشت چینی‌چیان منتشر شده در اسفند ۹۲ توسط اداره کل بهزیستی گیلان اینچنین می‌گوید: "این بزرگمرد در سال ۱۳۵۴ دار فانی را وداع گفت و مردم عزادار رشت با احترام بسیار زیاد تابوت او را طی تشریفات خاص به قم منتقل کردند و در صحن حضرت معصومه (س) به خاک سپردند."

منابع
  1. «زنده یاد محمد جعفر چینی‌چیان». amsrasht.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  2. اسلوب، جاذبه‌های تاریخی ایران جاذبه‌های طبیعی ایران جاذبه‌های گردشگری ایران کجاست جاذبه‌های گردشگری رشت جاهای دیدنی نویسنده:. «کاروانسرای چینی‌چیان | سیری در ایران». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  3. «پزشکان گیل» یادبود» به مناسبت 25 آبان، سالگرد درگذشت شادروان دکتر محمدرضا حکیم‌زاده/ اسطورهٔ خدمت و فداکاری/ دکتر بهمن مشفقی». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  4. «۱۴ فروردین سالروز درگدشت آرسن میناسیان؛ نیکوکاری که برای انسانیت مرز قائل نبود». سازمان بهزیستی. ۲۰۲۰-۰۴-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  5. «سرگذشت آیت‌الله احسانبخش» (PDF). www.google.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  6. «ثبت مسجد چینی‌چیان رشت در فهرست آثار ملی/ انقلاب م». خبرگزاری شبستان. ۲۰۱۵-۰۲-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  7. gama.ir. «دبستان دخترانه دولتی چینی‌چیان 1 ناحیه 1 رشت | Gama.ir». گاما. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  8. gama.ir. «دبستان پسرانه دولتی چینی‌چیان 2 ناحیه 1 رشت | Gama.ir». گاما. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  9. ویژه نامهٔ بزرگداشت چینی‌چیان منتشر شده در اسفند 13۹۲ توسط اداره کل بهزیستی گیلان
  10. «ثبت ۵ اثر فرهنگی تاریخی گیلان در فهرست آثار ملی». ایسنا. ۲۰۱۷-۱۱-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  11. "- مراتب ثبت 5 اثر فرهنگی تاریخی جدید در گیلان/از خانه چینی‌چیان و آذربانی رشت تا حمام نور لاهیجان". نگاه ایران. Retrieved 2020-08-08.
  12. «می‌توان زندگی دوباره را به «سرای میخچی» این میراث تاریخی رشت بازگرداند+تصاویر». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  13. «خبرگزاری فارس | همایش خیران گیلان با محوریت «چینی‌چیان» برگزار می‌شود». www.farsnews.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  14. «تمبر مرحوم چینی‌چیان در رشت رونمایی خواهد شد | مدیرکل بهزیستی». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  15. «هفتمین همایش تجلیل از خیران گیلانی با محوریت بزرگداشت " محمد جعفر چینی‌چیان " در رشت برگزار شد». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
  16. 10 (۲۰۱۴-۰۲-۲۷). «13 نفر از خیرین در امور بهزیستی گیلان تجلیل شدند». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۸.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.