بندر انزلی

بندر اَنزَلی ( تلفظ ) که تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، بندر پهلوی نامیده می‌شد، یکی از مهم‌ترین شهرهای گردشگری،[7][8][9] از مراکز مهم اقتصادی[10][11][12] و یکی از قطب‌های ورزشی در ایران است،[13][14] و مرکز شهرستان انزلی محسوب می‌شود. بندر انزلی براساس مقدار تخلیه و بارگیری کالاها در سال ۹۸، نهمین بندر مهم کشور و اولین بندر مهم شمال ایران می‌باشد.[15] شهر بندرانزلی پس از مرکز استان (رشت) پرجمعیت‌ترین و بزرگ‌ترین شهر استان گیلان و یکی از متراکم‌ترین شهرهای ایران از لحاظ تراکم جمعیت محسوب می‌شود.[16][17][18][19] این شهر طبق آمار «پرباران‌ترین شهر ایران» است.[20][21] شهر بندرانزلی آب‌وهوایی مرطوب دارد و بارش در آن بسیار بالا است، چندان که سالانه میانگین ۱۹۰۳ میلی‌متر بارش در این شهر گزارش می‌شود، میزان رطوبت نسبی در این منطقه، در سال میان ۷۱ تا ۹۷ درصد در نوسان است. در سال ۲۰۱۹ در یک روز رکورد پرباران‌ترین شهر جهان را به خود اختصاص داد. شهر بندرانزلی در غرب استان گیلان قرار دارد و به واسطه کرانه‌های کاسپین و تالاب بین‌المللی بندر انزلی از چند جزیره و شبه جزیره تشکیل شده‌است، که با پل به هم مرتبط اند.[22] نام بندرانزلی به سبب پیشینه تاریخی اش شناخته شده‌است. به لحاظ وجود گمرک و ارتباط بازرگانی از دیرباز نزد بازرگانان ایرانی و خارجی به دروازه اروپا آوازه داشته‌است و اهالی این شهر به واسطه بندری بودن، بسیار زودتر از دیگر نقاط ایران با دستاوردهای غرب آشنا شدند.[23] طول نوار ساحلی شهرستان بندرانزلی حدود۴۴ کیلومتر است.

بندر انزلی
انزلی
کشور ایران
استانگیلان
شهرستانانزلی
بخشمرکزی
نام(های) پیشینبندر پهلوی
مردم
جمعیت۱۱۸٬۵۶۴ نفر (سرشماری ۱۳۹۵)[1]
جغرافیای طبیعی
مساحت۳۱۵کیلومترمربع
ارتفاع۲۸- متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۱۶/۲درجه سانتیگراد[2]
میانگین بارش سالانه۱۹۰۳ میلی‌متر (پربارش‌ترین منطقه ایران[3])
روزهای یخبندان سالانه۷ روز[3]
اطلاعات شهری
شهرداربدرالدین بدری
ره‌آوردماهیان خزری، صنایع دستی چوبین، صنایع مروار بافی و انواع سبزی و ترشیجات محلی[4]
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۱۳
وبگاهشهرداری بندرانزلی
شناسهٔ ملی خودرو ایران ۷۶س ۵۶ب و پلاک منطقه آزاد انزلی
پانویسشهر نیلوفرهای آبی، شهر باران، بندر مه آلود، دروازه ایران و اروپا[5][6]
بندر انزلی

نام

انزلی، نخستین و تنها نامی نیست، که برای این شهر در طول تاریخ به کار رفته‌است. در روزگار پادشاهی دودمان پهلوی (از ۱۳۰۴ تا ۱۳۵۷[24]) اسم آن به «بندر پهلوی» یا پهلوی ملقب شده بود ولی پس از انقلاب اسلامی نام این بندر به نام پیشین خود، انزلی بازگردانده شد.[25] خلیج انزلی محلی امن برای پهلو گرفتن کشتی‌های بزرگ تجاری و ماهیگیری بوده‌است.[18][19] از میان تعریف‌های مختلف که دربارهٔ واژه «انزلی» وجود دارد قابل قبول‌ترین معنی «انزل به معنی لنگر» انزلی = لنگرگاه است. نام این منطقه که صاحب یکی از بزرگترین مرداب‌های جهان «مرداب انزلی» است به زمانی قبل از آغاز شهرنشینی در این منطقه بازمی‌گردد. زیرا پیدایش جزیره و مرداب در این منطقه از قدمتی ۱۵۰۰۰ ساله برخوردار است.[26]

باشندگان

باشندگان انزلی را انزلی چی به معنی اهل انزلی خطاب می‌کنند. در برهان قاطع جسته و گریخته به چند واژه گیلکی اشاره شده‌است که از لحاظ دگردیسی واژه می‌توانند قابل توجه باشند: پسوند «-چه» که همان «-یج» امروزین در زبان‌های کاسپین است و پسوندی است برای انتساب به محل (مانند «یوشیج» - «اهل یوش»). اگرچه در تمامی نقاط شمالی ایران امروزه همان «-یج» (به استثنا تالشی «-ژ») به کار می‌رود اما پسوند «-چی» نیز در اصطلاح معروف «انزلی چی» (اهل انزلی) می‌تواند از همین ریشه باشد. ریشه این پسوند از «چیت» باستانی ایران است که در زبان فارسی به صورت «-زی» درآمده‌است (مانند: «رازی» - اهل ری، منسوب به شهر ری)"[27] جغرافیدانان بر این باور اند، که انزلی جایی است که سه سوی آن، آب و یک سوی آن، خشکی است. هم رسته این واژه، واژگان دیگری نیز وجود دارد که آخرشان به «ج» ختم می‌شود و می‌توان گفت که انزلی در اصل «انزلیج» بوده و انزلیج واژه‌ای گیلکی و به معنای اسکله‌ای بوده‌است، که بر کناره رودخانه برای پهلو گرفتن کرجی‌ها می‌ساختند و واژه انزلی چی برگرفته از واژه انزلیج است.[28]

تاریخ

انزلی پیشینه‌ای دراز دارد. «کارلاسرنا»، جهانگرد ایتالیایی که در دوره ناصرالدین شاه از ایران بازدید کرده‌است به خاطر اقامت در بندر انزلی اطلاعات بسیار ارزنده‌ای راجع به جمعیت، اشتغال، شهرسازی، صنایع دستی، نوع معماری ساختمان‌ها، درختان، برج شمس العماره، قلعه در حال ویرانی انزلی، طبیعت و … شهر ارائه داده‌است.[29]

ساختمان‌های کهن

بندرانزلی پیش‌تر دارای چندین قلعه و باستیان نظامی و چند منار بوده‌است که متأسفانه به جز یک منار از بقیه آثاری به جای نمانده‌است. با این همه هم‌اکنون در انزلی ساختمان‌هایی با قدمت ۱۲۰ تا ۱۵۰ سال نیز به چشم می‌خورد.

  • دیرینه‌ترین سازه‌ای که تاکنون پابرجاست فانوس دریایی (مناره) است که در سال ۱۸۱۵ میلادی ساخته شد و در مرکز شهر قرار دارد.
  • عمارت معتمدی (شهربانی سابق و فرماندهی نیروهای انتظامی فعلی) در بلوار فوقانی است که قدمتی همانند برج ساعت (مناره) دارد.
  • محل ترنم موزیک که به حافظیه معروف است.
  • ساختمان شهرداری بندر انزلی.
  • کاخ میان پشته که از لحاظ معماری مهم است. البته بنای اصلی این کاخ قدمتی بسیار بیش‌تر از این بنای معماری دوران پهلوی دارد.
  • سمت غرب ساختمان دادگستری، ساختمان فند چنان - جنوب غربی میدان، ساختمان داود زاده از جمله بناهائی است که بین سال‌های ۱۳۰۴–۱۳۰۶ شمسی ساخته شده‌است.
  • ساختمان چهارطبقه معروف به ساختمان حاجی علی عباس رمضانی در جنب میدان امام خمینی که در سال ۱۳۱۹ شمسی به مبلغ ۴۰۰۰۰ تومان از طرف دولت خریداری و محل استقرار دادگستری و ثبت و اسناد انزلی شد و اکنون جزء آثار حفاظت شده و در فهرست آثار میراث فرهنگی ثبت شده‌است. این ساختمان یه دست استاد معمار ستار روزگار ساخته شده‌است.
  • ساختمان داوود زاده با پنج طبقه و با نمای آجر که امروزه به عنوان مهمان‌پذیر و در میدان امام خمینی به نام هتل گلسنگ معروف است. سه – ساختمان دوطبقه‌ای که در جنب شیلات انزلی قرارگرفته و دارای نقوش و کنده کاری با دست استاد معمار ستار روزگاراست (این ساختمان‌ها امروزه تخریب شده‌است) و همچنین درست روبروی همین ساختمان بنای دوطبقه‌ای با نمای زیبا وجود دارد که به گراندهتل معروف است که آن هم به دلیل بی‌توجهی مسولین در حال نابودیست.
  • بنای مهمان خانه آرارات که جنب شیلات در غازیان قرار داشت و از قدیمی‌ترین بناهای دو طبقه در انزلی محسوب می‌گردید، این بنا در آغاز پادشاهی پهلوی به دست استاد معمار ستار روزگار بنا نهاده شد، که به دلیل بی‌توجهی و همچنین قرار گرفتن در طرح پل جدید غازیان به همراه مغازه‌های زیرین آن تخریب شد.
  • مهمان‌پذیر مرمر بندرانزلی از جمله قدیمی‌ترین بناهای شهرستان بندرانزلی محسوب می‌شود. مهمانپذیری که سالیان دور پذیرای مسافران این شهر بوده و رونق و شکوه خاصی به خیابان مجاور بلوار ساحلی بخشیده بود. خیابان سی متری بندرانزلی با محیطی مشجر و نسیمی که از ساحل به آن می‌وزد و بلواری سرسبز و با درختانی برافراشته در کنار لنگرگاه کشتی‌های ایرانی و روسی نیز بخشی از نمایی را تشکیل می‌داد که دیرباز می‌توانستید از اتاق‌های این مهمانپذیر مشاهده کنید. مهمانپذیر مرمر در یک موقعیت جغرافیایی و مکانی مناسب در شهر قرار گرفته‌است، ولی متأسفانه امروز این بنای قدیمی تبدیل به مخروبه ای شده که تنها خاطراتی خوش از آن در یاد مسافران و بومیان شهر به یاد مانده‌است.
  • بنای تاریخی بانک ملی انزلی در میدان اصلی این شهر به رغم ثبت در فهرست آثار تاریخی و میراث فرهنگی کشور به دلیل بی‌توجهی مسئولان در معرض خطر تخریب قرار دارد. این بنای زیبای آجری به بناهای دوران پهلوی بازمی‌گردد.[17][30]

انزلی دارای خانه‌های بسیار بزرگ و حیاط دار بود که به مجتمع تبدیل شده‌است.

اسکله

اسکله انزلی یا مجتمع بندری انزلی بندرگاهی در جنوب دریای خزر واقع در شهرستان انزلی است. این بندرگاه دارای رتبه سوم بین بنادر کشور بعد از امام خمینی و بندر شهید رجایی (بندر عباس) از لحاظ تناژ تخلیه و بارگیری است؛ و تاکنون برای این مجتمع بندری نامی انتخاب نشده و نام این مجتمع بندری منسوب به شهر بندر انزلی است.[31]

این اسکله در سال ۱۳۰۶ که تحت مدیریت کشور روسیه بود، به مقامات دولتی وقت تحویل داده شد و در سال ۱۳۰۱ نیز نخستین کشتی توسط آلمانی‌ها از اروپا به بندر انزلی آورده شد. در سال ۱۸۹۵ میلادی برابر با ۱۲۷۴ خورشیدی کار بنای موج شکن غازیان به طول ۷۵۰ متر و موج شکن انزلی به طول ۵۲۰ متر شروع و در سال ۱۹۱۴ میلادی برابر ۱۲۹۳ خورشیدی پروژه احداث موج شکن‌ها پایان یافت.[32]

ساختمان شمس‌العماره
نوشتار اصلی: بنای شمس‌العماره بندرانزلی

در اواخر نیمه اول قرن سیزدهم ناصرالدین شاه فرمان ساخت قصری در مرکز شهر را می‌دهد که بعدها این قصر به شمس‌العماره مشهور می‌شود. ساختمان شمس‌العماره بلندترین و پرآوازه‌ترین ساختمان شهر در انزلی قدیم بوده‌است. این ساختمان در بلوار فوقانی کنونی در ۵طبقه ساخته شده بود. ناصرالدین شاه در سفرنامه بازگشت از اروپای خود می‌نویسد: ۴ ساعت به غروب مانده وارد انزلی می‌شویم. منزل ما در برجی است که به حکم ما، وزیر خارجه در زمان حکومت خود در گیلان بنا نهاده‌است. بعد توسط میرزا محمد حسین به اتمام رسید و اندک کار باقی‌مانده آن توسط معتمد الملک به اتمام خواهد رسید. معتمد الملک مسئول نگهداری شهر و گماره والی گیلان بوده‌است و با توجه به زمان سفر ناصر الدین شاه به اروپا، سال ۱۲۴۹ شمسی، سال ساخت شمس‌العماره بوده‌است. این تاریخ در کتاب ولایات دارالمرز ایران نوشته رابینو که تاریخ ساخت شمس‌العماره را ۱۲۸۸ هجری قمری بیان کرده تطابق نسبی دارد. این برج ۵ طبقه و سراسر از سنگ و آجر و ایوان‌های آن از جنس چوب منقش بوده‌است. ساختمان نمای بسیار زیبایی به دریا و جنگل‌های اطراف شهر داشته‌است، چنان‌که ناصرالدین شاه در سفرنامه بازگشت از اروپا می‌نویسد:

در هیچ‌کجای اروپا چنین منظره زیبایی را ندیده‌ام[33]

ناصر الدین شاه

پس از ناصرالدین شاه این ساختمان یک بار در سال ۱۲۸۶ شمسی به همت مردم شهر بازسازی می‌شود. اما سرانجام قسمت‌های گچ‌بری شده و لوازم آن به دست موسیو هانسیس مسئول مالیه گیلان در اواخر دهه ۱۲۹۰ از کاخ به بیرون برده و از کشور خارج می‌شود.[34] این بنا پس از احداث ساختمان شهرداری در سال ۱۳۰۶ به‌طور کامل ویران و در سال ۱۳۱۱ به جای آن حوضی به مساحت ۲۱۴ متر مربع ساخته شد.[33]

  • بنای پرشکوه شمس‌العماره بندر انزلی
  • عمارت شمس‌العماره از زاویه‌ای دیگر

کاخ خوشتاریا
کاخ خوشتاریا

کاخ خوشتاریا یکی از باشکوه‌ترین بناهای مختص به تاجر روس که از اولین کسانی بود که صنعت برق را وارد ایران کرد. روایت است در دورانی که خبری از روشنایی برق نبود در شب‌های مه‌آلود بندر انزلی این بنا با نور خود چشم‌اندازی زیبا را پدیدمی‌آورد. بنای کاخ میان پشته که یکی از مشهورترین بناها از معماری دوران پهلوی محسوب می‌گردد، سال ۱۳۰۸ شمسی بر خرابه‌های کاخ خوشتاریا آغاز و بین سال‌های ۱۳۱۳–۱۳۱۴ شمسی پایان یافت. مساحت زیر بنای آن ۱۱۶۸ مترمربع است.[35]

حمام‌های قدیمی
  • حمام پنجشنبه:

این بنا در کهنه بازار انزلی واقع شده و از ساخته‌های دوره ناصرالدین شاه به سال ۱۳۰۳ ه‍.ق است.

  • حمام علی اف:

این بنا در انتهای خیابان ابوذر (سپه) واقع شده و از آثار اواخر دوره قاجار به سال ۱۳۲۶ ه‍.ق است که توسط علی اف از بازرگانان انزلی- ساخته شده‌است. این بنا که به شیوه جدید و با دستگاه‌های دوش، وان و نمره‌های خصوصی ساخته شده بود در ابتدا متشکل از دو بخش مردانه و زنانه بود که بعدها بخش زنانه آن برچیده شد و در بخش مردانه نیز تغییراتی از جمله افزودن بر تعداد نمره‌های خصوصی آن صورت گرفت. بخش مردانه دارای فضای وسیع با خزینه‌های آب گرم و سرد است.

این بنا که مهم‌ترین حمام تاریخی انزلی به‌شمار می‌رفته در اوایل دوره قاجار توسط امیر هدایت الله فومنی معروف به گیلانشاه (مقتول ۱۲۰۰ ه‍.ق) ساخته شده‌است و به هنگام مسافرت و اقامت شاهان قاجار در انزلی مورد استفاده آنان قرار می‌گرفت. حمام شاه انزلی که به سبک دیگر حمام‌های قدیمی ساخته شده و دارای کاشی‌کاری زیبایی بوده در دوره اخیر ویران شده‌است.

  • حمام سنگی:

به سال ۱۲۸۱ خورشید، از شگفتی‌های حمام سنگی، نحوه گرم شدن و ماندگاری آب در خزینه آن بود. از تاریخچه این حمام اطلاعات کاملتری در دسترس نیست.[36]

عکس از بناهای تاریخی

کاخ میان پشته، برج ساعت، ساختمان موزیک، پل غازیان، بنای شهرداری، سر در اداره بنادر و دریانوردی، بانک ملی انزلی، کلیسای مریم مقدس، منبع آب اداره بنادر، مناره مسجد قائمیه، ساختمان قدیمی دادگستری، مجموعه میدان امام، هتل گل سنگ، بلوار ساحلی، عمارت قاسم اف و ساختمان دبیرستان مهدخت (شرف) را از دیگر بناهای تاریخی ثبت شده شهرستان انزلی است.[37]

  • مناره بندر انزلی
  • ساختمان بانک ملی
  • نمایی از ساختمان شهرداری از داخل بلوار انزلی
  • ورودی سابق گورستان
  • نخستین پل متحرک ایران ۱۳۲۳
  • حمام سنگی انزلی ۱۲۸۱ خورشیدی

عکس‌های قدیمی و تاریخی
  • سکونت‌گاه‌های ماهی‌گیران انزلی در کنار دریای خزر؛ عکس از ارتفاع ۲۰۰ متری (اثر والتر میتل‌هولتسر در سال ۱۳۰۳)
  • سکونتگاه‌های ماهیگیران انزلی (اثر والتر میتل‌هولتسر در سال ۱۳۰۳)
  • ماهیگیران بندر انزلی در سال ۱۳۰۳ خورشیدی
  • یک ماهی‌گیر در حال تعمیر تور ماهی‌گیری حوالی سال ۱۳۰۳
  • نمایی از بندر انزلی (۱۳۰۳ خورشیدی)
  • توربافی (۱۳۰۳ خورشیدی)
  • کودکانی از بندر انزلی (۱۳۰۳ خورشیدی)
  • میدان پهلوی ۱۳۲۳
  • بندر انزلی ۱۲۵۲ هجری شمسی
  • پل متحرک بندر
  • گمرک انزلی و پل غازیان
  • خیابان شاپور غازیان (طالقانی فعلی)
  • تاکسی شهری بندر انزلی
  • مسیر انزلی به طهران در عهد قاجار
  • گمرک بندر انزلی
  • اهالی انزلی در جشن تأسیس بلدیه
  • گمرک انزلی عهد قاجار
  • بازدید رئیس اداره معارف انزلی مدرسه فردوسی
  • میدان انزلی
  • اداره بندر با بیش از ۲۰۰ سال قدمت
  • پاسبانان نظمیه، رئیس بلدیه انزلی و برخی از اهالی در مسجد قائمیه

جغرافیا

وضعیت طبیعی
انزلی در نقشه گیلان در سال ۱۸۰۸، از اطلس نوی جان پینکرتن

بندر انزلی در طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۲۸ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۲۸ دقیقه واقع شده‌است و ارتفاع آن از سطح دریا منهای ۲۶ متر است. بندرانزلی از شمال با دریای خزر از جنوب با شهرستان صومعه سرا و شهرستان رشت، از شرق با شهرستان خمام و از غرب با شهرستان رضوانشهر همسایه است. شهرستان بندرانزلی در ناحیه‌ای یک‌سره جلگه‌ای به صورت طولی و در کرانه دریای خزر واقع شده‌است و آب‌وهوایی مرطوب دارد. بخشی از محیط زیست طبیعی این شهرستان را دریا(۴۴ کیلومتر نوار ساحلی) و بخش مهم دیگر را اکوسیستم ارزشمند تالاب انزلی تشکیل می‌دهد. نام انزلی به پیشینه تاریخی اش در بیش‌تر شهرهای اروپایی شناخته شده‌است. فاصله مرکز شهر بندر انزلی تا تهران ۳۸۰ کیلومتر، تا مرکز استان ۴۰ کیلومتر و تا نزدیک‌ترین فرودگاه ۳۵ کیلومتر است.

میزان بارش شهرستان بسیار بالا بوده چندان که سالانه میانگین ۱۸۹۲ میلی‌متر بارندگی دارد بیش‌ترین بارش در ماه‌های شهریور و مهر با ۴۴۰/۹ میلی‌متر گزارش گردیده‌است. میزان رطوبت نسبی سالانه به‌طور میانگین حدود ۷۱ تا ۹۷ درصد و درجه حرارت محیط زیست میان ۳/۵ تا ۲۸ درجه سانتی گراد در نوسان بوده‌است.

مکان‌نگاری

[38]

آب‌وهوا

انزلی در کل تابستان‌هایی گرم و مرطوب و زمستان‌هایی ملایم و گاه سرد دارد. انزلی از این رو که پرباران‌ترین شهر ایران است از دیرباز «شهر باران» نامیده شده‌است و مردم ایران از انزلی به عنوان شهر باران یاد می‌کنند.[39]

بندر انزلی
نمودار آب و هوا (راهنما)
ژفمآمژژآساُند
 
 
۱۷۴
 
۱۰
۵
 
 
۱۲۲
 
۱۰
۵
 
 
۱۲۱
 
۱۲
۷
 
 
۶۰
 
۱۶
۱۱
 
 
۵۰
 
۲۲
۱۶
 
 
۵۲
 
۲۷
۲۰
 
 
۴۹
 
۲۹
۲۳
 
 
۱۲۱
 
۲۹
۲۳
 
 
۲۷۵
 
۲۶
۱۹
 
 
۳۴۱
 
۲۱
۱۵
 
 
۳۰۴
 
۱۷
۱۱
 
 
۲۱۱
 
۱۷
۷
میانگین بالاترین و پایین ترین دما به مقیاس سانتیگراد
بارندگی به مقیاس میلی‌متر
منبع: هواشناسی استان گیلان
میانگین دما

میانگین سالانه دمای هوا در بندر انزلی ۲/۱۶ درجه سانتی گراد است. میانگین بیشینه سالانه دمای هوا ۱۹/۲ و میانگین کمینه سالانه آن ۱۳/۲ درجه است. اختلاف حداکثر و حداقل دمای سالانه ۵/۱ درجه است. میانگین دما در سردترین ماه یعنی فوریه ۷ درجه و در گرم‌ترین ماه یعنی ژوئیه ۲۶ درجه سانتیگراد است. میانگین دمای فصلی در بهار ۱۸/۵ درجه، در تابستان ۲۴/۷، در پاییز ۱۳/۸ و در زمستان ۷/۷ درجه است. کمینه دمای گزارش شده ۱۱- درجه در ۱۱ فوریه ۱۹۷۲ و بیشینه دمای گزارش شده ۳۷ درجه در ۲۶ ژوئیه ۱۹۷۱ و ۲ اکتبر ۱۹۸۹ است.[40][41]

رطوبت نسبی هوا

میانگین سالانه رطوبت نسبی هوا در بندر انزلی ۸۴ درصد است. میانگین رطوبت نسبی در زمستان ۸۶/۷ درصد، در بهار ۸۲/۷، در تابستان ۸۰ و در پاییز ۸۶/۷ درصد است. مرطوب‌ترین ماه در بندرانزلی ماه مارس با ۸۸ درصد و خشک‌ترین ماه آن ژوئیه با ۷۶ درصد رطوبت نسبی است، با اختلاف رطوبت ۱۲ درصد.[40]

ابرناکی

در انزلی از ۳۶۵ روز سال به‌طور میانگین ۱۶۲ روز تمام ابری، ۹۹ روز نیمه‌ابری و ۱۰۴ روز صاف است. ابرناکی در انزلی در ماه‌های سرد سال مانند اسفند بیش‌ترین و در ماه‌های خرداد و تیر کم‌ترین مقدار را دارا است.[40]

پرباران‌ترین شهر ایران

انزلی از گذشته عنوان پرباران‌ترین شهر ایران را داشته‌است. به گفته رئیس اداره هواشناسی انزلی در سال ۱۳۸۹: میانگین بارش ۵۰ ساله انزلی ۱۸۵۰ میلی‌متر بوده‌است و در سال‌های(۱۳۷۶، ۱۳۷۹، ۱۳۸۳ و ۱۳۸۵) حتی بارش‌های بالای دو هزار میلی‌متر را نیز تجربه کرده‌است.[40][42] میانگین سالانه بارندگی در انزلی ۱۸۵۳/۵ میلی‌متر است. کم‌باران‌ترین سال طی ۵۰ سال اخیر در انزلی سال ۱۹۷۱ با ۱۱۵۶/۲ میلی‌متر و پرباران‌ترین سال طی این مدت سال ۱۹۵۷ با ۳۰۲۰/۲ میلی‌متر بارندگی است. میانگین بارندگی فصلی این شهر در فصل بهار ۱۶۰/۹، در تابستان ۴۳۴/۳، در پاییز ۸۵۲/۶ و در زمستان ۴۰۵/۷ میلی‌متر است؛ لذا فصل پاییز پرباران‌ترین و فصل بهار کم باران‌ترین فصول این شهر را تشکیل می‌دهند. پرباران‌ترین ماه در انزلی اکتبر با میانگین ماهانه ۳۳۲ میلی‌متر و کم‌باران‌ترین ماه آن ژوئیه با ۴۶/۲ میلی‌متر بارش است. شمار روزهای بارش در انزلی ۱۴۸ روز است. ماه مارس با میانگین ۱۵/۵ روز بارندگی بیش‌ترین شمار روز و ماه ژوئیه با میانگین ۶ روز بارندگی کمترین شمار روزهای بارانی را طی سال دارد. بیشینه بارندگی در ۲۴ ساعت در انزلی به میزان ۳۵۳ میلی‌متر در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۶۲ ثبت شده‌است.

تعداد روزهای یخبندان

در بندر انزلی به سبب تأثیرپذیری مستقیم از دریای خزر، شمار روزهای یخبندان در سال به مراتب کم‌تر از رشت است. شمار روزهای یخبندان این شهر به‌طور میانگین ۷ روز در سال است که در چهار ماه ژانویه، فوریه، مارس و دسامبر اتفاق می‌افتد و بیش‌ترین روزهای یخبندان آن در ماه‌های فوریه (۳ روز) و سپس ژانویه رخ می‌دهد.[40]

فشار هوا

میانگین فشار هوای QFE ایستگاه انزلی ۱۰۱۹/۳ هکتوپاسکال است. این مقدار از کم‌ترین فشار که حدود ۱۰۱۲ هکتوپاسکال در ماه ژوئیه و بیشترین آن که حدود ۱۰۲۴ هکتوپاسکال در ماه دسامبر متغیر است. حداقل فشار QFE ثبت شده طی دوره آماری مورد مطالعه ۹۹۴/۸ هکتوپاسکال در ۲۹ ژوئن ۱۹۹۵ و حداکثر آن ۱۰۴۹/۲ هکتوپاسکال در ۱۶ مارس ۱۹۹۰ است.[40][41]

سمت و سرعت باد

میانگین سرعت باد سالانه در بندر انزلی ۳/۹ گره یا ۲/۲ متر بر ثانیه است. کم‌ترین سرعت باد حدود ۳/۴ گره یا ۱/۹ متر بر ثانیه در آوریل و ۳/۵ گره در ژوئیه و بیش‌ترین آن حدود ۴/۳ گره یا ۲/۴ متر بر ثانیه در ژانویه و نوامبر است. تندترین باد ثبت شده طی دوره آماری ۵۸ گره یا ۳۲/۲ متر بر ثانیه در ۳۰ اکتبر ۱۹۵۲ از جهت شمالی (۳۶۰ درجه) بوده‌است. جهت باد غالب انزلی در ماه‌های اردی‌بهشت، خرداد، تیر و مرداد ۴۵ درجه (شمال شرقی)، در ماه‌های اسفند، فروردین، شهریور و مهر ۳۶۰ درجه (شمالی) و در ماه‌های آبان، دی و بهمن ۳۱۵ درجه (شمال غربی) و در آذر ۲۷۰ درجه (غربی) است.[41]

عناصر دریایی اندازه‌گرفته شده در ایستگاه ساحلی بندر انزلی

ایستگاه هواشناسی بندر انزلی علاوه بر عناصر جوی، وظیفه اندازه‌گیری برخی عناصر دریایی چون دما، شوری، PH، ارتفاع و پریود موج را رأس ساعات ۰۶ UTC و ۱۲ بر عهده دارد. این اندازه‌گیری‌ها از ابتدای سال ۱۳۸۴ به‌طور منظم و مرتب انجام پذیرفت و سری داده‌های عناصر فوق به‌طور روزانه در بایگانی مرکز هواشناسی دریایی بندر انزلی موجود است. بیشینه دمای آب اندازه‌گیری شده در ساعت ۰۶ فروردین ۸۴ تا پایان آبان ۸۶، ۳۱ درجه در تاریخ ۱۹ مردادماه ۸۵ بوده و کمینه دمای آب در این مدت، ۳/۶ درجه در تاریخ ۹ دی ماه ۸۵ است. میانگین شوری آب در انزلی حدود ۱۱ است. میزان شوری در فوریه به حداقل می‌رسد و در حدود ۹/۸ می‌شود. این میزان در ماه ژوئن به حداکثر خود یعنی حدود ۱۲/۴ خواهد رسید. کمترین شوری ماهانه مشاهده شده طی سه سال اندازه‌گیری، ۹/۰۲ در سپتامبر ۸۶ و بیش‌ترین شوری مربوط به ژوئیه ۸۴ و به مقدار ۱۵/۶ است. میانگین PH آب در انزلی حدود ۸/۳ است. میزان PH در ژانویه به حداقل می‌رسد و در حدود ۸/۱۶ می‌شود. این میزان در ماه ژوئن به بیشینه ش یعنی حدود ۸/۴۵ خواهد رسید. کم‌ترین PH ماهانه مشاهده شده طی سه سال اندازه‌گیری، ۷/۸ در نوامبر ۸۶ و بیش‌ترین آن مربوط به سپتامبر ۸۴ و به مقدار ۸/۵۷ است. بیش‌ترین ارتفاع موج ثبت شده از طریق اشل ارتفاع سنج ایستگاه هواشناسی انزلی ۲۰۰ سانتی‌متراست.[41]

محلات
  • میان پشته
  • کولی ور
  • نویر
  • غازیان
  • کوی واحدی
  • آخر خط
  • ساحل قو
  • دهکده ساحلی
  • پیل علی باغ
  • کوی بابک
  • کار آموزی
  • شهرک الزهرا
  • بشمن
  • ناجی
  • باغ زمانی
  • جهانگانی
  • چراغ برق
  • شایلو
  • قلم گوده
  • رمضانی
  • جزیره طالقانی
  • ناصر خسرو
  • سوسر
  • شالیور
  • آذربایجان
  • سید آسیه
  • کرد محله
  • پمپ باد
  • زرافشان
  • نامجو
  • نخستین
  • سامانسر
  • نخستین
  • خیابان تهران
  • کوی واحدی
  • مترو پل
  • بایندر
  • اطبا

و…

شهرک‌های ویلایی
  • شهرک دهکده ساحلی بندر انزلی
  • شهرک گل‌ها انزلی (شهرک شهید اسحاقی)

روستاها
ردیف نام محله نام بخش نام دهستان جمعیت فاصله تا انزلی
۱ کرکان مرکزی چهارفریضه ۵۶۰ نفر ۲۷ کیلومتر
۲ روستای چای بیجار مرکزی چهارفریضه ۸۶ نفر ۲۴ کیلومتر
۳ روستای سیاوزان مرکزی چهارفریضه ۲۱۰ نفر ۲۳ کیلومتر
۴ روستای اشترکان مرکزی چهارفریضه ۵۶ نفر ۲۷ کیلومتر
۵ روستای سیاه خاله سر مرکزی چهارفریضه ۵۰۸ نفر ۲۶ کیلومتر
۶ روستای شیلسر مرکزی چهارفریضه ۳۵۴ نفر ۲۵ کیلومتر
۷ روستای آبکنار مرکزی چهارفریضه ۲۹۹۴ نفر ۳۸ کیلومتر
۸ روستای تربه بر مرکزی چهارفریضه ۳۲۹ نفر ۳۷ کیلومتر
۹ روستای اشپلا مرکزی چهارفریضه ۲۰۰ نفر ۳۴ کیلومتر
۱۰ روستای معاف مرکزی چهارفریضه ۲۱۹ نفر ۳۳ کیلومتر
۱۱ روستای خمیران مرکزی چهارفریضه ۴۰۵ نفر ۳۲ کیلومتر
۱۲ روستای کچلک مرکزی چهارفریضه ۵۲۶ نفر ۲۲ کیلومتر
۱۳ روستای کپورچال مرکزی چهارفریضه ۱۸۴۸ نفر ۲۰ کیلومتر
۱۴ روستای رود پشت مرکزی چهارفریضه ۳۹۶ نفر ۲۴ کیلومتر
۱۵ روستای علی‌آباد مرکزی چهارفریضه ۸۹۶ نفر ۱۹ کیلومتر
۱۶ روستای کوچک محله مرکزی چهارفریضه ۳۶۲ نفر ۱۷ کیلومتر
۱۷ روستای سنگاچین مرکزی چهارفریضه ۲۴۲۱ نفر ۱۵ کیلومتر
۱۸ روستای بشمن مرکزی چهارفریضه ۱۴۰۵ نفر ۱ کیلومتر
۱۹ روستای لیجارگی حسن رود مرکزی لیجارگی حسن رود ۳۲۱۰ نفر کیلومتر
۲۰ روستای جفرود پائین مرکزی لیجارگی حسن رود ۷۶۰ نفر کیلومتر
۲۱ روستای گلشن مرکزی لیجارگی حسن رود ۸۳۸ نفر کیلومتر
۲۲ روستای طالب آباد مرکزی لیجارگی حسن رود ۲۰۲۵ نفر کیلومتر
۲۳ روستای تربه گوده مرکزی لیجارگی حسن رود ۲۹۹ نفر کیلومتر
۲۴ روستای شانگهای پرده مرکزی لیجارگی حسن رود ۲۳۰ نفر کیلومتر
۲۵ روستای حسن رود مرکزی لیجارگی حسن رود ۱۲۶۶ نفر کیلومتر
۲۶ روستای گورابجیر مرکزی لیجارگی حسن رود ۱۶۰۰ نفر کیلومتر

زمین لرزه
مقایسهٔ نسبی میزان خطر زمین‌لرزه در نقاط مختلف ایران؛ نقاط قرمزتر از خطر بیشتری برخوردار هستند
  • طبق مطالعات اخیر (۱۳۹۱ ه‍.ق) انجام گرفته توسط شورای راهبردی مخاطرات زمین شناختی کشور، نشانگر حرکت شاخه‌های جوانی از گسل خزر به سمت شمال و فعالیت خیلی جوان گسل خزر است. با توجه به تراکم جمعیت استان‌های ساحلی خزر (گیلان، مازندران، گلستان) و احتمال رخداد زمین لرزه بزرگ چه در بخش خشکی و چه در بخش آبی، فاجعه بار خواهد بود. گسل البرز جداکننده محدوده گرگان – رشت از بقیه البرز است.[46] با فعالیت این گسل انزلی همواره تحت تأثیر قرار گرفته‌است و تاکنون شاهد زلزله‌هایی با قدرت ۳٫۳ ریشتر نیز بوده‌است.[47]

مردم

زبان

مردم شهر بندرانزلی گیلک هستند و به زبان گیلکی بیه پسی و با لهجه مخصوص به انزلی صحبت می کنند. به مردمان اهل انزلی، انزلیچی می گویند.

اشتغال

در گذشته شغل بیش‌تر مردم انزلی صیادی (ماهی‌گیری) بوده‌است. برنج‌کاری و کشاورزی نیز از دیگر پیشه‌های سنتی بندر انزلی به‌شمار می‌رود که همچنان در روستاهای شهرستان انزلی مرسوم است. امروز مردم این شهر بیش‌تر به مشاغل اداری، دولتی و آزاد اشتغال دارند.[48]

سوغات

انواع ماهیان خزری عمده‌ترین سوغات خوراکی این شهرستان است ولی انواع سبزیجات محلی، سیر و ترشیجات محلی نیز برای عرضه به مسافران وجود دارد. انزلی مرکز تولید بسیاری از صنایع دستی چوبین و همچنین صنایع مروار بافی است. بازار ماهی و بازار محلی شنبه بازار فرصتی برای خرید سوغات یا تهیه خوراکی‌های محلی برای ایام اقامت در این شهر ساحلی است. از شیرینی‌ها می‌توان به حلوا عسلی، نباتی و… اشاره کرد.

مذهب

امروزه اکثریت اهالی انزلی را مسلمانان شیعه تشکیل می‌دهند و با توجه به آن که بخشی از اهالی انزلی را ارمنیان تشکیل می‌دهند، مسیحیت نیز بخشی از جامعهٔ دینی این شهر را به خود اختصاص داده‌است. ارمنی‌ها و مسلمانان از دیرباز در این شهر ساحلی زندگی مسالمت‌آمیزی بر مبنای همکاری، همیاری و احترام متقابل داشته‌اند. این نزدیکی تا جایی بود که احمد نوری‌زاده دفتردار کلیسای مریم مقدس انزلی، تنها شاعر غیرارمنی جهان است، که اشعار ارمنی‌اش در کتاب‌های کشور ارمنستان تدریس می‌شود.[49][50]

  • قدمت مساجد:

هرچند از تاریخ دقیق احداث نخستین مسجد انزلی اطلاعاتی موثقی در دست نیست اما رابینو در سال ۱۹۱۱ میلادی مصادف با ۱۲۹۰ شمسی چنین می‌نویسد: چهار مسجد بنام مسجد خان که هاشم خان انزلی با یک تکیه در اواخر دوره پادشاهی محمد شاه ساخته‌است و به آن مسجد جامع هم می‌گویند، مسجد سرخی که به دست طایفه سرخی ساخته شد، مسجد استاد محمد رضی، که به نام «آخر مسجد» نیز آوازه دارد، به وسیلهٔ استاد محمد رضی بنا شده‌است و به تازگی به وسیلهٔ عمید همایون مرمت شد و مسجد تازه که به وسیلهٔ حاج شفیع آقا مجتهد بنا گردید.[51]

  • قدمت کلیسا:

ارمنی‌ها در انزلی کلیسا و گورستان دارند که اکنون از بناهای تاریخی انزلی به‌شمار می‌روند. در گذشته جمعیت ارمنی‌های انزلی به ۴ هزار خانوار می‌رسید، اما امروزه شمار ارمنیان انزلی حدود ۲۳ خانوار و کم‌تر از ۵۰ نفر می‌رسد.[49][50]

فرهنگ

داشتن نرخ بالای تحصیلات و ارتباط و تعامل بسیار با گردشگران داخلی و خارجی باعث رشد فرهنگی شهروندان شده‌است.[52]

  • کتابخانه عمومی:

انزلی پنج کتابخانه دارد:[53]

  • امام جعفر صادق بندر انزلی به آدرس: خیابان مفتح شمالی، خیابان فروردین
  • هشتم شهریور غازیان به آدرس: خیابان طالقانی، خیابان آذربایجان
  • کتابخانه ولیعصر در کهنه بازار شنبه بازار
  • لیجارکی حسن رود به آدرس: جاده انزلی به رشت، داخل بازارچه
  • شهید نامجو آبکنار به آدرس: خیابان پاسداران، مسجد محله

جمعیت شهری

جمعیت شهرستان انزلی در سال ۱۳۷۰، برابر با: ۱۲۲٬۰۶۸ نفر بوده که بر اساس آمار سال ۸۵ جمعیت این شهرستان ۱۳۳٬۱۳۴ تن بوده‌است، که جمعیت شهر انزلی در سال ۱۳۷۵ ش برابر با: ۹۸٬۵۴۴ و در سرشماری سال ۱۳۸۵ برابر با: ۱۱۰٬۶۴۳ نفرو بر اساس سرشماری سال ۹۵ حدود۱۴۸٬۵۶۴نفر بوده. مساحت شهرستان انزلی بالغ بر ۳۱۵ کیلومتر مربع است که سهم مساحت شهری آن حدود ۶۰ کیلومتر مربع بوده و با توجه به تمرکز جمعیت، شهر انزلی یکی از متراکم‌ترین شهرهای ایران است.[17][54][55]

گورستان‌ها

در سال ۱۳۰۴ شمسی زمینی که متعلق به چند نفر از اشخاص معروف شهرستان انزلی بود، به همت یوسف زمانی، یکی از بازرگانان شهر، خریده و وقف مردم شد و تا امروز نیز گورستان اصلی انزلی است.

دروازه بزرگ جنوبی گورستان بندرانزلی سال شروع ساخت: ۱۳۰۴، سال اتمام ساخت: ۱۳۰۷ شمسی، طراح: اسدالله بیک اهل لنکران، اجرا: استاد حسن تهرانی. در سال ۱۳۶۶ زمان شهردار جوان باقر خوانساری این بنای ارزشمند به دلایل نه چندان قابل توجیه تخریب شد.
  • قبرستان شهدای کلویر:

این قبرستان در محله کلویر بندر انزلی است.

اقتصاد

با توجه به وجود اداراتی نظیر:

  • اداره کل شیلات استان گیلان
  • اداره کل گمرکات استان گیلان
  • اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان

و با توجه به اقلیم و موقعیت جغرافیایی بندر انزلی قطب اقتصادی و صنعت گردشگری استان گیلان و شمال کشور به‌شمار می‌رود.[56][57]

ویژگی‌های بندر

بندر انزلی یکی از بزرگ‌ترین بندر شمال ایران و از فعال‌ترین بندرهای کرانه دریای خزر است. مرز انزلی پنجمین مرز فعال ایران است و ۷/۳ درصد از ترانزیت ورودی به ایران از طریق این مرز انجام می‌شود. بیش از ۵۰ درصد حمل و نقل کالای گیلان از طریق این مرز انجام می‌شود. از مرز دریایی انزلی سالانه بیش از ۴ میلیون تن کالا وارد و بیش از ۲۸۸ هزار تن سوخت و ۵۵ هزار تن کالای غیرنفتی به‌طور حمل و نقل ترکیبی از طریق این بندر به داخل یا خارج کشور ترانزیت می‌شود. با طرح شیوه‌های جدید ترانزیت چون کریدور شمال- جنوب، وجود منطقه آزاد تجاری-صنعتی انزلی اهمیت بیشتری یافته‌است. این بندر کشتی رورو (Roll-on/roll-off) هم دارد که ترانزیت جاده‌ای را تسهیل می‌کند.[58]

از ویژگی‌های تأسیسات بندر انزلی می‌توان به:[59]

  • بزرگ‌ترین بندر کرانه دریای خزر و مجهز به امکانات مدرن تخلیه و بارگیری
  • دارای رتبه سوم میان بندرهای کشور پس از امام خمینی و بندر شهید رجایی
  • نزدیکی با بندر آستراخان و لاگان در روسیه، کراسنودسک در ترکمنستان، اکتائو در قزاقستان و باکو در آذربایجان
  • ارتباط با بازارهای منطقه‌ای و دسترسی به بازار مصرف بالای ۳۰۰ میلیونی کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق
  • قرار گرفتن در مسیر کریدور بین‌المللی شمال - جنوب که این مسیر سه برابر از مسیر فعلی کوتاه و ارزانتر است.
  • واقع شدن بندر در محدوده منطقه آزاد، و فراهم نمودن تسهیلات و امکانات ویژه برای صاحبان کالا، تجار و سرمایه‌گذاران
  • نزدیکی به بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز دریای خزر
  • نزدیکی به فرودگاه بین‌المللی (۳۵) کیلومتر
  • برخورداری از معافیت مالیاتی
  • دسترسی به معادن سرب، روی و آهن و مراکز صنعتی
  • برخورداری از شرایط آب و هوایی استان گیلان
  • نزدیکی به‌استان‌های صنعتی همجوار

چشم‌انداز بندر در یک نگاه
ردیف موضوع شرح موضوع
۱ مساحت ۶۸/۵ هکتار
۲ موقعیت جنوب دریای خزر
۳ ظرفیت پذیرش کالا ۱۱ میلیون تن
۴ مساحت انبارهای مسقف ۲۱۴۶۵ متر مربع
۵ مساحت باراندازها ۵۰۰۰۰۰ متر ۰مربع
۶ ظرفیت ترمینال کانتینری ۱۰۰۰۰ TEU
۷ عمق اسکله‌ها ۳/۸ & ۴٫۴ متر فصلی
۸ تعداد اسکله ۱۰ پست
۹ فاصله تا مرکز شهر ۳ کیلومتر
۱۰ فاصله تا رشت ۴۰ کیلومتر
۱۱ فاصله تا تهران ۳۶۵ کیلومتر
۱۱ فاصله تا فرودگاه ۳۵ کیلومتر

منطقه آزاد انزلی
نوشتار اصلی: منطقه آزاد تجاری-صنعتی انزلی

منطقه آزاد تجاری-صنعتی انزلی یکی از «مناطق آزاد هفت‌گانه ایران»، در استان گیلان است که در راستای اهداف اقتصادی این کشور، در سال ۱۳۸۴ شمسی به مرکزیت شهرستان انزلی با قرارگیری بندر کاسپین و فاز تجاری منطقه آزاد در شهرستان انزلی[38] و با در نظر گرفتن محدوده‌ای پیرامونی شامل شهرستان انزلی و شهرستان رشت تأسیس شد.[60][61] از سال ۱۳۹۲ با افزایش محدوده، این منطقه در پهنه آبی، خاکی و ساحلی سه شهرستان رشت، انزلی و آستانه اشرفیه[62][63][64][65][66][67] در شمال ایران، منطقه جنوب دریای خزر و در مسیر کریدور شمال–جنوب واقع گردیده‌است.[68]

کریدور شمال به جنوب
نوشتار اصلی: کریدور شمال–جنوب

تکمیل طرح راه‌اندازی راه‌آهن قزوین، رشت و بندر انزلی می‌تواند کمک شایانی در رشد اقتصادی ایران و به طبع استان گیلان و بندر انزلی باشد. تکمیل این طرح می‌تواند تأثیر به سزایی در رشد صنعت حمل و نقل در ایران داشته باشد. موقعیت راه‌بردی بندر انزلی در در دریای خزر و هزینه کمتر حمل و نقل بار از طریق راه‌آهن و کشتی موجب افزایش اهمیت اتمام هر چه سریعتر این طرح می‌گردد. خط آهن قزوین - رشت - انزلی - آستارا به عنوان یکی از قطعات کریدور شمال به جنوب برای منطقه اهمیت دارد. در صورت تکمیل این کریدور بسیاری از کشورها ترجیح می‌دهند به دلیل کوتاه بودن طول مسیر و ارزان شدن هزینه‌های حمل و نقل، جابه‌جایی کالای ترانزیتی خود را از طریق این کریدور و کشور ایران انجام دهند که این امر موجب افزایش درآمد کشور از محل ترانزیت خواهد شد.[69]

صنعت گردشگری

دریای کاسپین، سواحل ماسه‌ای، تالاب بین‌المللی انزلی، پل‌های تاریخی انزلی و غازیان، پارک ساحلی (بلوار)، کاخ موزه نیروی دریایی، موج شکن، مناره یا برج ساعت، عمارت قدیمی دادگستری برخی از دیدنی‌های شهر انزلی به‌شمار می‌روند که منطقه آزاد تجاری، اقتصادی و موقعیت استراتژیک شهر انزلی از لحاظ جاده‌ای سالانه موجب جذب تعداد زیادی توریست و گردشگر داخلی و خارجی است.[70]

بازارها
  • بازار کاسپین:

بازار کاسپین یکی از بزرگ‌ترین بازارها در انزلی است. این بازار از لحاظ موقعیت در یکی از بهترین مکان‌های شهر بنا شده‌است. نزدیکی این بازار به شهر و همچنین خیابان پاسداران این بازار را به یکی از هدف‌های مسافرین در روزهای تعطیل تبدیل نموده‌است. این بازار دارای پارکینگ اختصاصی نیز است.[71]

  • بازار پردیس:

این بازار محل فروش صنایع دستی – پوشاک و … است. اکثر اجناس موجود در این بازار اجناس روسی است. این بازار یکی از بازارهای شلوغ انزلی است. فروش اجناس به روز با قیمت مناسب از دلایل شلوغی این بازار است. این بازار واقع در خیابان مطهری ابتدای خیابان ورزش است.

  • بازار ساحلی (آسیای میانه):

یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری و توریستی شهر انزلی است. این بازار در کنار ساحل زیبای بندر انزلی ساخته شده و یکی از پررفت‌وآمدترین بازارهای شهرستان انزلی است. تنوع در قرفه‌های این بازار دست شما را برای خرید بازمی‌گذارد. یکی از مزیت‌های این بازار وجود پارکینگ اختصاصی به طول ۲ کیلومتر است.

  • شنبه بازار:

قدمت این بازار به بیش از ۷۰ سال پیش بازمی‌گردد. این بازار که در مرکز شهر انزلی قرار دارد و از گذشته‌های دور از روستاهای اطراف انزلی و سایر شهرهای از شهرهای دور و نزدیک گیلان، تولیدات خود را اعم از میوه و سبزی و صیفی تا حصیر و زنبیل و رب انار و زیتون و مرغ و خروس و دست بافته‌های زیبای پشمین را به این بازار می‌آوردند. این بازار در مرکز شهر انزلی در خیابان میرزا کوچک خان برپا می‌گردد.[72]

  • بازار گیلار:

بازار گیلار واقع در غازیان است و بیشتر کالاهای ارائه شده در این بازار از اجناس ترک و روس است.

  • بازار سپه:

یکی دیگر از بازارهای انزلی بازار سپه است که در میدان امام خمینی - خیابان ابوذر غفاری (خیابان سپه) قرار دارد.

شهری و اداری

شهرداری

شهر بندر انزلی به عنوان نخستین شهری در ایران بود که صاحب شهرداری شد، که در آن زمان به آن بلدیه گفته می‌شد. تاریخ تأسیس بلدیه در بندر انزلی به سال: ۱۲۷۶ هجری شمسی بازمی‌گردد.[73] بنای ساختمان شهرداری بندر انزلی با توجه به قدمت، در لیست میراث فرهنگی ایران قرار دارد.[74] شورای اسلامی شهر بندر انزلی نیز به عنوان یک نهاد تصمیم‌گیر وظیفه نظارت بر عملکرد شهرداری را عهده‌دار است.[75][76]

ادارات و سازمان‌های دولتی
  • شیلات بندر انزلی
  • گمرکات بندر انزلی
  • بنادر و کشتیرانی بندر انزلی
  • هواشناسی استان گیلان
  • اداره مخابرات بندر انزلی
  • سازمان منطقه آزاد بندر انزلی

ورزش

انزلی با بیش از ۱۴۵۰۰ ورزشکار سازمان‌یافته با نسبت جمعیت شهری مقام نخست کشور را از لحاظ شمار ورزشکار دارد.[77][78]

رشته‌های ورزشی

باشگاه‌های ورزشی متعددی در انزلی در زمینه‌های فوتبال، بدنسازی، فوتسال، شنا، تکواندو، بسکتبال، نجات غریق، واترپولو، قایقرانی، بوکس، کاراته، جودو، کانوپولو، بدمینتون و… فعالیت می‌نمایند. ورزشکاران شهر انزلی در رشته‌های مختلف همواره در سطح اول کشور ایفای نقش می‌کنند، از جمله قهرمانان قایقرانی این شهر هرسال از مسابقات قایقرانی آسیایی همواره افتخارات متعدد و مدال‌های رنگارنگی را به ارمغان می‌آورند.[79]

بندرانزلی باشگاه معروفی به نام ملوان دارد

باشگاه‌های ورزشی

در شهر انزلی باشگاه‌های ورزشی متعددی مشغول به فعالیت اند، که برخی از آن‌ها عبارت اند از:

ردیف نام باشگاه
۱ ملوان بندر انزلی
۲ استقلال شهرداری
۳ پیام مقاومت
۴ گمرک
۵ بنادر و دریانوردی
۶ شیلات
۷ باشگاه گیو
۸ ملوان نوین
۹ باشگاه شیردلان سپید
۱۰ ملوان سپید بندر انزلی
۱۱ باشگاه صیدگر بندر انزلی
۱۲ شاهین بندرانزلی
۱۳ مهرآوش بندرانزلی

گالری تصاویر باشگاه‌های ورزشی
  • ملوان بندر انزلی
  • جلد مجله دنیای ورزش
  • تیم فوتبال باشگاه گیو
  • ملوان نیروی دریایی انزلی
  • انزلی قطب بوکس ایران[80]
  • روزهای طلایی بوکس انزلی

دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی

نخستین‌های انزلی

بندر انزلی در سالیان دور فرنام «دروازه ایران و اروپا» را یدک می‌کشید. موقعیت راه‌بردی نخستین بندر شمال ایران سبب شد، تا این شهر بسیار زودتر از بسیاری از شهرهای ایران با فرهنگ و دست‌آوردهای غربی آشنا شوند و در بسیاری از موارد جزء اولین‌ها باشد[17] -:[81]

  • روشنائی برق قبل از سال ۱۲۷۹ خورشیدی به عنوان اولین شهر در ایران که دارای روشنایی گردید.[82]
  • گمرک بندر انزلی، دارای پیشینه‌ای بیش از ۳۰۰ سال است.
  • اداره شیلات بندر انزلی، بیش از ۱۵۰ سال پیشینه دارد.
  • نخستین بلدیه در ایران که اکنون به نام شهرداری مستعار است در این شهر تأسیس گردید ۱۲۷۶ هجری شمسی.
  • آموزش و پرورش قبل از سال ۱۲۷۱ خورشیدی و اکابر شبانه آن هم دروس دبیرستانی قبل از سال ۱۲۹۰ خورشیدی اولین شهری که بعد از تهران صاحب نخستین دبیرستان دخترانه شد.
  • چاپخانه پیش از سال ۱۲۸۶ خورشیدی.[83]
  • بهداری پیش از سال ۱۲۷۶ خورشیدی که به وسیلهٔ بلدیه اداره می‌شد.
  • شیر و خورشیدی سرخ (جمعیت هلال احمر) ۱۳۰۴ خورشیدی.
  • تلفن پیش از سال ۱۲۷۷ شمسی و پست و تلگراف نیز پیش‌تر از بسیاری شهرهای ایران.
  • نظمیه (شهربانی) قبل از سال ۱۲۸۶ خورشیدی.
  • راه‌آهن حدود سال ۱۲۶۹ خورشیدی در یکی از روستاهای انزلی.[84][84]
  • هواشناسی قبل از سال ۱۲۸۰ خورشیدی.[85]
  • نخستین پل متحرک ایران ۱۳۱۴.[86]
  • نخستین بار سردخانه در انزلی و حسن کیاده.[83]
  • نخستین سردخانه صنعتی ۱۲۹۰ به منظور نگهداری مواد غذایی در بندر انزلی ساخته شد.[87]
  • نخستین خطوط هوایی در بندر انزلی به وجود آمد در زمین معروف به زمین طیاره. اولین پرواز در ایران از بندر انزلی به تهران و سپس به اصفهان صورت گرفت.
  • نخستین بار اتومبیل در انزلی به سال ۱۲۷۹ هجری شمسی به راه انداخته شده‌است.
  • نخستین کارخانه سوسیس‌سازی ۱۳۱۷ شمسی.[88]
  • نخستین کارخانه چوب بری و لیمونادسازی، تصفیه خانه نفت، برنجکوبی در این شهر راه‌اندازی شد.[89]
  • نخستین سالن نمایش تئاتر و اولین استودیو فیلم‌سازی به همت ابراهیم مرادی اولین کارگردان سینمای بلند ایران[90]
  • نخستین نشریه ورزشی در ایران توسط پهلوان عزیز وکیل منفرد پدر ورزش گیلان و مؤسس سومین باشگاه ورزشی ایران، باشگاه گیو بندر انزلی در سال ۱۳۳۹ ه‍. ق[91]
  • نخستین کارخانه جات نساجی سال ۱۲۹۷ هجری شمسی.
  • کهن‌ترین کلیسای ارامنه ایران.
  • نخستین کارخانه آبنبات‌سازی و بستنی در ایران.
  • نخستین پل متحرک در ایران سال ۱۳۰۸ هجری شمسی.
  • کهن‌ترین برج اداری در ایران. معروف به برج ساعت امروزی.

نخستین نیروی دریایی شمال ایران
نوشتار اصلی: منطقه چهارم نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران

از حرکات مهم در دوران نادر شاه را می‌توان تلاش برای تشکیل نیروی دریایی ایرانی در دریای خزر نام برد. او برای نیل به این هدف جان التون انگلیسی را برای تأسیس کارخانه کشتی‌سازی در انزلی گماشت و لقب جمال بیگ به او داد. او که قبلاً دو کشتی در قازان برای رود ولگا ساخته بود، از طرف نادرشاه مأمور شد که سواحل خزر را بررسد. او موفق شد یک کشتی با ظرفیت ۲۰ توپ بسازد که گزارش شده بهتر از کشتی‌های روسی در خزر بود.[92]

اماکن دیدنی و تاریخی
ردیف نام مکان نوع مکان توضیح
۱ مرداب انزلی طبیعی مرداب بین‌المللی انزلی، زیباترین و بزرگترین مرداب دنیا است. تالاب انزلی سواحلی پوشیده از نیزار و گل‌های دریایی رنگارنگ و نیلوفر دارد و قایقرانی و اسکی، شکار، ماهیگیری و گردش با قایق از تفریحات رایج در آن است. در زمستان‌ها هزاران پرنده دریایی بخصوص قوهای زیبا به این محل مهاجرت می‌کنند. به علت فراوانی گل‌های نیلوفر، مرداب به جزیره گل‌ها نیز معروف است. انواع ماهیان و گیاهان در مرداب وجود دارند[93]
۲ ساحل انزلی طبیعی در تابستان سال ۸۶ توسط سازمان منطقه آزاد انزلی طرح ساحلی شامل: نصب ۶۵ آلاچیق سنتی و بتنی، طرح شنای برداران و خواهران، زمین والیبال و فوتبال ساحلی، پارکینگ، سرویس بهداشتی، محل استقرار گروه امداد و نجات و سایر امکانات رفاهی برای گردشگران در حدود سه کیلومتر از نوار ساحلی منطقه ایجاد شده‌است.
۳ مناره انزلی تاریخی برج ساعت انزلی واقع در محوطه پشتی بازار سپه (میدان انزلی) که قدمت آن به سال ۱۸۱۵ میلادی می‌رسد، ۲۸ متر ارتفاع دارد و به منزله فانوس دریایی بوده‌است که در ساحل انزلی و در دل دریا مشاهده می‌شود. این فانوس در سال ۱۲۳۰ تا ۱۲۳۴ هجری قمری در زمان حکومت ناصرالدین شاه توسط خسروخان گرجی حاکم وقت ساخته شده‌است و با روغن چراغ روشن می‌شده و برای راهنمایی دریانوردان به کار می‌رفته‌است. در سال ۱۳۰۷ شمسی پس از مرمت این برج، ساعتی چهار سو بر فراز آن استوار گردید که بعد از تعویض و تعمیر در سال ۱۳۶۹، تا به امروز به درستی کار می‌کند.
۴ موج شکن انزلی تاریخی موج شکن انزلی ۵۲۰ متر است و کار ساختمان آن در سال ۱۲۹۳ شمسی کاملاً پایان پذیرفت.
۵ موج شکن غازیان تاریخی طول موج شکن غازیان ۷۵۰ متر بوده و کار ساختمان آن در سال ۱۲۹۳ شمسی کاملاً پایان پذیرفت.
۶ پل انزلی تاریخی این پل میان انزلی و میان‌پشته بسته شده‌است. ساخت این پل و نیز پل غازیان را مهندسان سوئدی در سال ۱۳۱۴ آغازیدند، که در سال ۱۳۱۶ به پایان رسید. این پل ۵۰/۱۲۷ متر درازا، ۱۰ متر پهنا و از سطح آب ۵/۶ متر ارتفاع دارد. هم‌چنین دارای سه دهانه ثابت و یک دهانه متحرک به طول ۲۵ متر برای عبور کشتی‌ها است. این پل نیز هم چون پل غازیان، از بتن آرمه و تیرآهن ساخته شده‌است.
۷ پل غازیان تاریخی پل غازیان به میان‌پشته به طول ۲۱۰ متر و عرض ۱۰ متر و ارتفاع ۸۵/۶ متر با ۵ دهانه که یک دهانه از آن به طول ۲۵ متر متحرک بوده‌است. هردو پل غازیان و انزلی از بتن مسلح ساخته شده شروع ساختمان از اواخر تیرماه ۱۳۱۴ شمسی و پایان کار دراوایل تابستان ۱۳۱۶ شمسی یعنی مدت ۱۸ ماه بوده و در خرداد ماه ۱۳۱۷ مورد استفاده قرارگرفته و روز چهارشنبه هفتم آذر ماه ۱۳۱۸ شمسی به‌طور رسمی تحویل گردید. این دو پل وسیله کمپانی (سنتاب) آلمانی و شرکت‌های مختلف از جمله «موتلا» سوئدی ساخته شد و در نتیجه با احداث آن راه ارتباطی آذربایجان رشت - قزوین - تهران برقرارشد
۸ کاخ میان‌پشته موزه تاریخی کاخ میان‌پشته در سال ۱۳۱۲ شمسی بر روی کاخ خوشتاریا ساخته شده و ۱۱ اتاق و یک سالن پذیرایی و چهار سرویس حمام و دستشویی با نمایی بسیار زیبا دارد. این کاخ در حال حاضر موزه نظامی است و انواع سلاح‌های گرم و سرد از زمان صفویه تاکنون در معرض دید عموم است. موزه نظامی بندرانزلی در ساختمانی قرار گرفته که خود موزه‌ای از معماری و هنر است.
۹ بلوار بندر انزلی تاریخی-تفریحی قدمت این پارک ساحلی به سال ۱۳۰۷ بازمی‌گردد. بلوار به وسعت ۳۵۰۰۰ متر مربع در کنار موج شکن و مشرف به دریا ساخته شده‌است و همراه با گلزار زیبایش پارکی دیدنی است.
۱۰ آرامگاه آقا سید محمد نجفی زیارتی سیّد محمد نجفی در سال ۱۲۵۷ شمسی در نجف اشرف (عراق) دیده به جهان گشود. وی از نوادگان حسین است.
۱۱ بقعه بی‌بی حوریه زیارتی آرامگاه خواهر موسی کاظم است. بنای آن جدید و مجلل بوده و دیوارها از سنگ مرمر، سقف بقعه طاق هشت ضلعی با کاشی‌های منقوش و بام آن گنبد مدور کاشی کاری شده‌است ضریح بزرگ فلزی مشبک و مطلا و شیشه‌بند، مرقد روی کرسی از سنگ مرمر عالی بنا شده‌است. بقعه دارای تأسیساتی مانند زائرسرا، مسجد با دو گلدسته بلند و زیبای کاشی‌کاری شده، سرایداری و پارکینگ است.[94]
۱۲ گورستان لهستانی‌ها در بندر انزلی تاریخی در این گورستان تعداد ۶۳۹ نفر از مهاجرین لهستانی که طی حمله سربازان نازی در سال ۱۹۴۱ از طریق بندر انزلی به ایران پناهنده شدند به خاک سپرده شده‌اند، که این گورستان دومین گورستان بزرگ سربازان لهستانی در ایران است که بیش‌تر به علت بیماری و سختی راه جان سپرده‌اند و در شهرهای مختلف ایران به خاک سپرده شده‌اند. گورستان انزلی پس از تهران بزرگ‌ترین گورستان این افراد جنگ زده‌است که یادگاری اند از اتفاقات تلخ جنگ جهانی دوم.[95]
۱۳ حافظیه انزلی تاریخی محل ترنم موزیک در سال ۱۳۱۱ شمسی به وسیله شهرداری و توسط مهندسی آلمانی ساخته شد و مساحت کلی این بنا ۷۶ متر مربع است؛ که مکانی بود برای هنرنمایی گروه‌های موسیقی، این بنا ۴ سال پیش از ساخت بنای جدید حافظیه ساخته شده‌است که با توجه به شهرت حافظیه در سال ۱۳۶۶ توسط شهردار وقت بندر انزلی این بنا که شباهت زیادی به آرامگاه حافظ شیرازی دارد از محل ترنم موزیک بندر انزلی به حافظیه انزلی تغییر نام پیدا کرد.[96]
۱۴ مجتمع تفریحی طرح دریا تفریحی مناطق ویژه و مجهز طرح شنا مخصوص خواهران و برادران در خیابان پاسداران، ساحل قو و نیز جنب هتل سفیدکنار قرار دارد که مجهز به انواع خدمات رفاهی، نجات غریق، اسکله قایقرانی، مرکز خرید و غیره می‌باشند.[93]
۱۵ پارک شهر تفریحی

عکس‌هایی از اماکن دیدنی
  • غروب ساحل
  • تالاب انزلی
  • تالاب انزلی
  • موج شکن
  • کشتی تفریحی میرزا کوچک خان
  • آرامگاه سربازان لهستانی
  • نمای بیرونی از بلوار انزلی
  • ساحل قدیم انزلی
  • تأسیسات ساحلی بندر انزلی
  • پل قدیم غازیان
  • تالاب انزلی
  • بلوار
  • موج شکن
  • تأسیسات ساحلی
  • برج طاووس بزرگترین برج گیلان
  • بلوار بندرانزلی
  • بندرانزلی اسفند ۱۳۹۲
  • خانه‌های رنگی
  • پل قلم گوده
چشم‌اندازی از بندر انزلی
نمایی از باراندازهای بندرانزلی

رسانه
جراید مبارز گیلان و گیو انزلی
  • نشریات:
  • اولین نشریه بندر انزلی در شهریور ماه سال ۱۲۸۶ به نام ساحل نجات منتشر شد. این نشریه، هفته‌ای دو بار به چاپ می‌رسید و ارزش هر شماره آن ۳ شاهی بود. در سرلوحه روزنامه عبارات زیر خوانده می‌شد:
روزنامه آزاد ملی، علمی، ادبی، تاریخی که از حمایت مشروطه و عدالت سخن می‌گوید. از روزنامه ساحل نجات هفت شماره بیشتر منتشر نشد؛ و سرانجام توسط دولت وقت توقیف گردید.
  • نشریه مبارز گیلان
  • نشریه ورزشی گیو[91]

شهرهای خواهرخوانده

بندر انزلی به علت دارا بودن شرایط اقلیمی خاص و داشتن وجه تشابه با زیباترین شهرهای جهان تا کنون توانسته‌است با شماری از این شهرها از کشورهای فرانسه، ایتالیا، لهستان و… توافق‌نامه خواهرخواندگی امضا کند.[99][99][100][100][101]

جستارهای وابسته

پانویس
  1. «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
  2. ایرنا/ میانگین سالانه دما در بندر انزلی
  3. آب وهوای بندر انزلی / انزلی کلاب
  4. سوغات بندر انزلی/انزلی کلاب
  5. انزلی شهر نیلوفرهای آبی
  6. بندر مه آلود
  7. ایران بوده و بر زیبایی‌های آن افزوده‌است برز انزلی قطب گردشگری استان و ضمناً منطقه زیباکنار نیز که از مناطق زیبای آن به‌شمار می‌رود و جزء منطقه آزاد بندر انزلی می‌باشد کشور
  8. بندر انزلی قطب گردشگری گیلان
  9. راهنمای جامع سفر به بندر انزلی
  10. «منطقه آزاد انزلی/اقتصاد ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۲.
  11. «گمرک انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۲.
  12. «بندر و گمرک انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۲.
  13. انزلی کلاب/ 13000 ورزشکار سازمان یافته در انزلی
  14. «13 هزار ورزشکار سازمان یافته در بندر انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۲.
  15. «آمار سالیانه تخلیه و بارگیری کالا به تفکیک بنادر». سازمان بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی ایران.
  16. «گمرکات ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۱۳.
  17. «اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ سپتامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲ ژوئیه ۲۰۱۱.
  18. کتاب ایران قدیم، مهد تمدن جهان نوشته محمدعلی جدید الاسلام
  19. تاریخ بندرانزلی
  20. رشت#cite note-16
  21. «ایرنا / انزلی پرباران‌ترین شهر ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۹.
  22. «جزیره انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۱۳.
  23. جاذبه-گردشگری بندرانزلی/2012/4/9/57893.html تبیان زنجان / انزلی دروازه اروپا
  24. http://www.icro.ir/files/document/8602/anzali.pdf
  25. چگونه انزلی ، " انزلی" شد؟
  26. «انزلی شهر نیلوفرهای آبی». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۷ ژوئیه ۲۰۱۱.
  27. گیلان نامه، مجموعه مقالات گیلان‌شناسی، جلد ششم ص ۲۴۲
  28. ایسنا- نام انزلی
  29. مادام کارلاسرنا، آدم‌ها و آیین‌ها در ایران، ترجمه علی اصغر سعیدی، تهران:زوار،1362، ص 300-293
  30. «بانک ملی انزلی / کاسپینو». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۱.
  31. «بندر در یک نگاه».
  32. «تاریخچه بندر».
  33. شمس‌العماره انزلی 1
  34. فریدون نوزاد نشریه نقش قلم
  35. کاخ خوشتاریا سایت تبیان
  36. آرشیو تصاویر محمد علی جدید السلام
  37. شمار بناهای تاریخی ثبت شده انزلی به ۱۷ اثر افزایش یافت-انزلی کلاب
  38. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۲۰.
  39. «تالاب انزلی». دانستنی‌های حیوانات. ۲۰۱۵-۰۸-۲۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۶-۱۲.
  40. «هواشناسی استان گیلان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۲.
  41. آب و هوای بندر انزلی
  42. «ایرنا/انزلی پرباران‌ترین شهر ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۷ ژوئیه ۲۰۱۱.
  43. «مرکز آمار ایران/سرشماری». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۴.
  44. شهرستان انزلی
  45. بخش مرکزی شهرستان انزلی
  46. «گسل خزر - زلزله». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۹.
  47. زمین لرزه انزلی را لرزاند
  48. «انزلی چی شغل مردم انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۲.
  49. ایرنا/ارامنه انزلی
  50. انزلی کلاب/ارامنه بندر انزلی
  51. «انزلی چی/قدمت مساجد انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۳.
  52. «بیش از 98 درصد اهالی بندر انزلی با سواد هستند». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۹.
  53. «کتابخانه‌های تحت پوشش گیلان». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۸ مارس ۲۰۱۳.
  54. ایرنا طرح نفوس مسکن
  55. انزلی کلاب-جمعیت شهری
  56. «صنایع». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۷ ژوئیه ۲۰۱۱.
  57. ایسنا گیلان
  58. «سیمای حمل و نقل استان». اداره کل حمل و نقل و پایانه‌های استان گیلان. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ فوریه ۲۰۱۳.
  59. تاریخچه تأسیسات بندر انزلی
  60. «تهیه بانک جامع اطلاعات روستایی روستاهای محدوده منطقه آزاد انزلی». خبرگزاری ایسنا.
  61. «منطقه آزاد انزلی و محدوده آن». وبگاه رسمی منطقه آزاد. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۵.
  62. «تصویب‌نامه در خصوص الحاق محدوده‌ای به منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی انزلی». روزنامه رسمی کشور. ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۴.
  63. «لایحه الحاق فرودگاه بین‌المللی رشت به منطقه آزاد انزلی به مجلس ارائه می‌شود».
  64. «منطقه آزاد انزلی جزو مناطق ویژه کشور است». خبرگزاری فارس. ۲۲ خرداد ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ژوئن ۱۲, ۲۰۱۴.
  65. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۶.
  66. http://isna.ir/fa/news/93022817901
  67. «لایحه الحاق فرودگاه رشت به منطقه آزاد انزلی تقدیم مجلس می‌شود». خبرگزاری فارس.
  68. «دعوت مدیرعامل منطقه آزاد انزلی از سرمایه‌گذاران جمهوری آذربایجان». خبرگزاری ایرنا.
  69. «راه‌آهن قزوین-رشت-انزلی-استارا». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ آوریل ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۰ آوریل ۲۰۱۲.
  70. بندر انزلی رنگین کمان گیلان
  71. «بازار بزرگ کاسپین انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۴ آوریل ۲۰۱۲.
  72. شنبه بازار
  73. گردهمایی شهرداران گیلان در بندر انزلی
  74. «بنای تاریخی شهرداری بندر انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۰ دسامبر ۲۰۱۲.
  75. شورای شهر
  76. وظایف شورای شهر انزلی
  77. مقام اول ورزشکار در ایران
  78. انزلی کلاب/ ورزش در انزلی
  79. ایرنا: مسوولان به قایقرانی به عنوان یک رشته مدال‌آور توجه بیشتری نمایند
  80. راوی - بندر انزلی قطب بوکس ایران
  81. راوی
  82. «تاریخ صنعت برق در ایران و بندر انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۵ ژوئیه ۲۰۱۱.
  83. «اولین‌های بندر انزلی / احمد عاشورپور». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۵ ژوئیه ۲۰۱۱.
  84. راه‌آهن ایران
  85. «وزارت راه و ترابری هواشناسی استان گیلان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۵ ژوئیه ۲۰۱۱.
  86. «بهانه‌ای برای با هم بودن». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۵ ژوئیه ۲۰۱۱.
  87. «تاریخچه و وضعیت سردخانه در ایران / پایگاه اطلاع‌رسانی نیروی انتظامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۴ ژوئیه ۲۰۱۱.
  88. تاریخچه و اهمیت نقش سوسیس و کالباس در تغذیه / آفتاب
  89. «عاشور پور». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۵ ژوئیه ۲۰۱۱.
  90. ابراهیم مرادی
  91. عزیز وکیل منفرد
  92. Encyclopædia Iranica | Articles
  93. «سازمان منطقه آزاد تجاری-صنعتی بندر انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۱.
  94. صدا و سیمای گیلان بی بی حوریه
  95. «گورستان لهستانی‌ها در ایران جنگ جهانی دوم». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۱.
  96. «حافظیه انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۱.
  97. «بندر انزلی و بروجرد خواهرخوانده شدند». واحد مرکزی خبر. ۵ تیر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۱ ژانویه ۲۰۱۹.
  98. «آبادان و بروجرد خواهرخوانده شدند». واحد مرکزی خبر. ۵ تیر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۱ ژانویه ۲۰۱۹.
  99. تبیان
  100. خواندگی
  101. «شهرداری بندر انزلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۱۹.

پیوند به بیرون
مراکز شهری
مراکز اداری و دولتی
نقشه شهری
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.