اکوسیستم

اِکوسیستم (به فرانسوی: Écosystème) یا بوم‌سازگان[2] به معنی یک اجتماع بوم‌شناسی عناصر اجزای زنده و اجزای غیرزنده و تعامل آن‌ها با یکدیگر در محیط‌های تعریف‌شده است.[3] این اجزای زنده و غیرزنده از طریق چرخه‌های مواد مغذی و جریان انرژی با یکدیگر مرتبط می‌شوند.[4]

با زیست‌بوم اشتباه نشود.
چپ: جنگل بارانی معتدله یک شبه‌جزیره المپیکاست در غرب واشینگتن (ایالت)[1] راست: آب‌سنگ مرجانی بسیارپربار در اکوسیستم دریایی است

تاریخچه

اصطلاح اکوسیستم برای اولین بار در سال ۱۹۳۵ در نشریه‌ای توسط آرتور تانزلی، بوم‌شناس انگلیسی استفاده شد.[5] وی بعداً این اصطلاح را تصحیح کرد و آن را چنین توصیف کرد: «کل سیستم، … نه تنها از مجموعه موجودات زنده، بلکه مجموعه تمام عوامل فیزیکی تشکیل دهنده آنچه ما محیط می‌نامیم».[6] تانزلی اکوسیستم‌ها را نه فقط به عنوان واحدهای طبیعی بلکه به عنوان «ایزوله‌های ذهنی» در نظر می‌گرفت.[7] تانزلی بعداً با استفاده از اصطلاح بومگاه دامنه مکانی اکوسیستم‌ها را تعریف کرد.[8]

جی اِولین هاچینسون، آبگیرشناس معاصر تانزلی، نظرات چارلز التون در مورد بوم‌شناسی تغذیه‌ای و نظرات ولادیمیر ورنادسکی، ژئوشیمیست روسی را ترکیب کرد. در نتیجه، وی پیشنهاد کرد که حضور مواد معدنی مغذی در یک دریاچه شکوفایی جلبک را محدود می‌کند. این امر، به نوبه خود، میزان فراوانی جانورانی را که از جلبک‌ها تغذیه می‌کنند، محدود می‌کند. ریموند لیندمن این ایده‌ها را بیشتر پیش برد و پیشنهاد کرد که جریان انرژی در یک دریاچه محرک اصلی اکوسیستم است.[9]

فرایندها

اکوسیستم‌ها توسط عوامل خارجی و داخلی کنترل می‌شوند. به عوامل بیرونی، عوامل دولتی نیز گفته می‌شود. آب‌وهوا از جمله مهم‌ترین عوامل بیرونی است که تحت تأثیر اکوسیستم نیستند، اما ساختار کلی یک اکوسیستم و نحوه کار در آن را کنترل می‌کنند، آب‌وهوا عامل حیاتی که اکوسیستم در آن تعبیه شده‌است را تعیین می‌کنند. الگوهای بارندگی و دمای فصلی بر فتوسنتز تأثیر می‌گذارد و در نتیجه مقدار آب و انرژی موجود در اکوسیستم را تعیین می‌کنند.

جستارهای وابسته

پانویس
  1. Hatcher, Bruce Gordon (1990). "Coral reef primary productivity. A hierarchy of pattern and process". Trends in Ecology and Evolution. 5 (5): 149–155. doi:10.1016/0169-5347(90)90221-X. PMID 21232343.
  2. «بوم‌سازگان» [زیست‌شناسی] هم‌ارزِ «اکوسیستم» (ecosystem, ecological system)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر چهارم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۹-۱ (ذیل سرواژهٔ بوم‌سازگان)
  3. Tansley (1934); Molles (1999), p. 482; Chapin et al. (2002), p. 380; Schulze et al. (2005); p. 400; Gurevitch et al. (2006), p. 522; Smith & Smith 2012, p. G-5
  4. Odum, Eugene P (1971). Fundamentals of Ecology (third ed.). New York: Saunders. ISBN 978-0-534-42066-6.
  5. Willis, A. J. (1997-04). "Forum". Functional Ecology. 11 (2): 268–271. doi:10.1111/j.1365-2435.1997.00081.x. ISSN 0269-8463. Check date values in: |date= (help)
  6. Chapin, F. Stuart; Pamela A. Matson; Harold A. Mooney (2002). Principles of Terrestrial Ecosystem Ecology. New York: Springer. ISBN 978-0-387-95443-1.
  7. Tansley, AG (1935). "The use and abuse of vegetational terms and concepts". Ecology. 16 (3): 284–307. doi:10.2307/1930070. JSTOR 1930070. PDF.
  8. Tansley, A.G. (1939). The British Islands and Their Vegetation. Cambridge University Press.
  9. Chapin, F. Stuart; Pamela A. Matson; Harold A. Mooney (2002). Principles of Terrestrial Ecosystem Ecology. New York: Springer. ISBN 978-0-387-95443-1.

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ اکوسیستم موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.