گونه‌زایی
{زیست‌شناسی تکاملی} {بدون منبع} گونه‌زایی (به انگلیسی: speciation) فرایندی تکاملی است که از طریق آن گونه‌های زیست شناختی جدید، پدید می‌آیند. به نظر می‌رسد اراتور. اف. کوک، زیست‌شناس، نخستین کسی بوده‌است که این اصطلاح را برای جدا شدن دودمان‌ها (زیست-دسته زایی) در نقطهٔ مقابل زایش درون گروهی یا همان تکامل درون گونه‌ای بکار برده‌است. اینکه آیا «رانش ژنی» عامل مهم یا ناچیزی در گونه زایی است موضوع بحث‌های بسیار دنبال داری است. در طبیعت چهار حالت گونه زایی، بسته به گستره‌ای که در آن جمعیت‌های گونه زا به لحاظ جغرافیایی از یکدیگر جدا افتاده‌اند، وجود دارد: دگرنیابوم، نزدیک نیابوم، کنارنیابوم و هم نیابوم. گونه زایی همچنین ممکن است به شیوهٔ ساختگی، از راه دامداری یا تجربه‌های آزمایشگاهی، القا گردد.
حالت‌ها
- گونه‌زایی پیرابوم (Peripatric speciation): ظهور یک گونه جدید در اثر دگرگونی ارگانیسم‌های جمعیت پایه‌گذار منزوی شده و در حاشیه قرار گرفته.
- گونه‌زایی دوبوم (Dicopatric speciation): ظهور یک گونه جدید از طریق تقسیم جمعیت پایه‌گذار، که در اثر محدودیت‌های جغرافیایی، وضعیت گیاهی منطقه یا محدودیت‌های خارجی دیگر پدید آمده باشد.
- گونه‌زایی ناهم‌بوم (Allopatric speciation): ظهور یک گونه جدید در اثر اکتساب سازوکار جداسازی مؤثر در جمعیت پایه‌گذار که از نظر جغرافیایی منزوی است.
- گونه‌زایی هم‌بوم (Sympatric speciation) ظهور گونه جدید بدون انزوای جغرافیایی، ایجاد سازوکارهای جداسازی جدید در یک گشن‌گروه.[1]
منابع
- تکامل چیست نوشتهٔ ارسنت مایر ترجمهٔ سلامت رنجبر
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.