بندر پیربازار

پیربازار (به زبان گیلکی: پیله بازار[3]) شهری در بخش مرکزی شهرستان رشت در استان گیلان است.[4] [5]

پیربازار پیله بازار
کشور	ایران
استان	گیلان
شهرستان	رشت
بخش	مرکزی
سال شهرشدن	۱۳۹۹
مردم
جمعیت	حدود ۷۰۰۰ نفر[1][2]
میانگین دمای سالانه	۲۲

گالش خیل، پیرده، کفترود، بجارخاله، مبارک‌آباد، طش، منگوده، تخته پل، رجب آباد، فخب از جمله محلات این منطقه می‌باشند.

بندر پیربازار

پیر بازار درگذشته به لحاظ واقع بودن بر سر راه‌های ارتباطی از اهمیت بسیاری برخوردار بود، زیرا مسافران اروپا برای استفاده از راه آبی دریای کاسپین، ناگزیر بودند که از این بندر بگذرند. در آن روزگار (قرن ۱۹ میلادی)، یکی از راه‌هایی که اروپاییان می‌توانستند خود را به ایران برسانند، رفتن به باکو، در کرانهٔ دریای کاسپین و سوار شدن به کشتیهای روسی به مقصد پیر بازار و سپس سفر به رشت و تهران بوده‌است. در آن دوره پیر بازار پیش بندر شهر رشت به‌شمار می‌رفت و بیشتر کشتیهای بازرگانی که از بندرهای روسیه به ایران می‌آمدند، در این بندر لنگر می‌انداختند. از آنجا که شهر رشت مرکز ارتباطی همهٔ راه‌های گیلان به‌شمار می‌رفت، کالاهای بازرگانی که از بندرهای روسیه به پیر بازار می‌رسید، به رشت برده می‌شد و از آنجا به قزوین، زنجان، همدان، تهران و مازندران حمل می‌گردید. پیر بازار بندر دریافت عوارض رشت بود و گمرک‌خانه‌ای داشت که ناصرالدین‌شاه‌قاجار در سفرنامه‌اش از آن یاد کرده‌است. از زمانی که جاده رشت به انزلی ساخته شد رفت‌وآمد قایقها به این بندر از بین رفته و ویژگی بندری خود را از دست داده است.[6][7][8]

زمانی این محل بندر بوده و پادشاهان قدیم برای عبور از خاک ایران و سفر به اروپا از این بندر با کشتی عبور می‌کردند از پادشاهان آن دوره می‌توان ناصر الدین شاه را نام برد که زمانی که می‌خواست به اروپا سفر کند به پیربازار آمده بود زیبایی این بندر او را شیفته پیربازار کرد و خواست آن را به نام خود تصاحب کند او انتظار داشت حاکم پیربازار آن را پیش کش کند ولی حاکم پیربازار با آوردن دلایلی از جمله این که مردم از این بندر روزی خود را تأمین می‌کنند و ناصرالدین شاه را قانع کرد تا از این خواسته دست بردارد.

احیا و بازآفرینی

در صدوپنجاه‌وسومین جلسه شورای شهر رشت پیشنهاد بازآفرینی آبراه بندر تاریخی پیربازار رشت به غازیان انزلی و احیای بندر پیربازار رشت با اهداف گردشگری و تجاری مطرح گردید با توجه به متصل بودن بندر پیربازار از یک طرف به تالاب و دریای خزر و از طرف دیگر به رودخانه پیربازار رود و هر دو رودخانه شهر رشت، سبب اتصال رشت به دریا مشابه شهرهای غیر بندری اروپایی از جمله آمستردام خواهد شد.[9][10][11]

اولین راه آهن ایران

پیشینه احداث و بهره‌برداری موفق اولین راه‌آهن در ایران به سال ۱۸۴۸ میلادی از رشت به بندر پیربازار و بندر انزلی بازمی‌گردد و بقایای این مسیر هنوز در مسیر رشت به پیربازار و یک لوکوموتیو بخار در محوطه اداره کل بنادر استان گیلان وجود دارد.[12]

منابع

1. https://www.mehrnews.com/amp/1746696/
2. «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
3. سرتیپ‌پور، جهانگیر، نام‌ها و نامدارهای گیلان، ج۱، ص۸۳، رشت، ۱۳۷۰ش.
4. اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳
5. «بندر پیر بازار رشت در یک قرن پیش/عکس». ۵ بهمن ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۱۷.
6. فصلنامه گیلان ما (سال سوم، تابستان 1382)
7. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
8. لغت‌نامه دهخدا
9. http://ostani.hamshahrilinks.org/Print?itemid=229677%5Bپیوند+مرده%5D
10. «گزارش صدوپنجاه‌وسومین جلسه شورای شهر رشت». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۶.
11. «پیشنهاد احیای آبراهه تاریخی پیربازار به غازیان». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اوت ۲۰۱۶.
12. «مسیر رشت به بندر انزلی و بندر پیربازار، اولین و قدیمی‌ترین راه آهن کشور/عکس». خبرآنلاین.

کتاب تاریخ پیربازار

https://www.ilna.news/بخش-استان-ها-15/989935-خمام-شهرستان-شد_و_پیربازار_شهر_شد