داغستان

جمهوری داغِستان (به روسی: Респу́блика Дагеста́н, Respublika Dagestan) یکی از ۸۵ واحد فدرال کشور روسیه است. این واحد فدرال به صورت یک جمهوری اداره می‌شود. این واحد فدرال، در سواحل غربی دریای خزر و در قسمت شرقی ناحیه قفقاز واقع شده‌است. مرکز و بزرگترین شهر آن مَخاچ‌قلعه نام دارد که در سواحل دریای خزر بنا شده‌است. پس از شهر مخاچ‌قلعه، شهر دربند مهم‌ترین شهر این جمهوری به حساب می‌آید. داغستان حدود ۲٫۹ میلیون نفر جمعیت دارد. نیاکان مردم داغستان از اقوام مختلف اهل قفقاز هستند، به واسطه حضور گروه‌های قومی بسیار گوناگون در این سرزمین به‌جز زبان روسی، به بیش از ۳۰ زبان محلی همانند ترکی آذربایجانی و تاتی و آواری نیز گفتگو می‌شود. نام داغستان از کلمات ترکی «داغ» به معنای کوه و پسوند فارسی «ستان» که به معنای «سرزمین» است، ترکیب شده‌است.

جمهوری داغستان

Республика Дагестан
جمهوری
مهر
سرود: سرود ملی جمهوری داغستان
جایگاه جمهوری داغستان بر روی نقشه فدراسیون روسیه
مختصات: ۳۴°۰۶′ شمالی ۴۶°۵۳′ شرقی
مختصات: ۳۴°۰۶′ شمالی ۴۶°۵۳′ شرقی
کشور روسیه
منطقه فدرالیقفقازی شمالی
منطقه اقتصادیقفقازی شمالی
بزرگترین شهرماخاچ کالا (مخاچ قلعه)
تأسیس٢٠ ژانویه ١٩٢١
مرکزمخاچ قلعه
مدیریت
 • نوعجمهوری خودمختار
 • رئیس‌جمهور
نخست‌وزیر		سرگئی ملیکف
عبدالفتاح امیر خانوف
مساحت
۴۶،۰۰۰کیلومتر مربع
 • جمهوری۵۰,۳۰۰ کیلومتر مربع (خطای عبارت: عملگر < دور از انتظار مایل مربع)
رتبه مساحت۵۲ ام
جمعیت
 (۲۰۱۰)
 • جمهوری۲٬۹۱۰٬۲۴۹
 • رتبه۱۲ام
 • شهری
۴۵٫۲٪
 • روستایی
۵۴٫۸٪
نژاد
منطقه زمانییوتی‌سی ۴+ (MSD)
کد ایزو ۳۱۶۶RU-DA
پلاک خودرو۰۵
زبان‌های رسمیروسی، آغول، آواری، آذری،
چچنی، دارگوا، کومیک، لاکی،
لزگی، نوقایی، روتول،
تاباساری، تاتی قفقاز، تساخور
واحد پولروبل
وبگاه

بخش جنوبی جمهوری داغستان را کوه‌ها و دامنه‌های رشته‌کوه قفقاز اشغال کرده‌اند، در بخش شمالی آن، جلگه پیرامونی خزر قرار دارد. از بخش مرکزی این جمهوری، رود ترک و رود سولاک عبور می‌کنند. دو رود اصلی آن که در کوه جریان دارند، سولاک در شمال و سامور در جنوب است. رشته‌کوه‌های سنگاووی و آندییسکی، مرزهای طبیعی داغستان را تشکیل می‌دهند.[1]

از نظر زبانی داغستان، منطقه‌ای بی‌نظیر در دنیاست که در آن، سه گروه زبانی یعنی قفقازی، آلتایی و هندواروپایی موجود است. زبان معیار و وحدت‌دهنده به اقوام داغستان زبان روسی است که در تلویزیون و روزنامه و ادارات از آن استفاده می‌شود. شایان ذکر است که هر کدام از این قومیت‌ها معمولاً چند روزنامه به زبان بومی و حتی برنامهٔ تلویزیونی به زبان خویش را دارا هستند. الفبای تمامی این زبان‌ها که در حدود ۵۰ زبان است، به سیریلیک است.[2]

شهر دربند داغستان قرن‌ها شمالی‌ترین نقطه ایران و دژ مرزی شاهنشاهی ایران به‌شمار می‌آمد. شاهنشاهان ایران برای استوارتر ساختن این مرز، ایرانیان زیادی را از داخل کشور به منطقه دربند کوچاندند.[3] در مورد شهر دربند باید گفت که این شهر ایرانی، در دورهٔ اسلامی، با نام‌های «الباب» و «الابواب»؛ «باب»؛ «باب الابواب»؛ «دربند خزران»؛ «دربند شیروان»؛ «دربند خزر» و «دربند خزران»؛ و «باب الحدید» در منابع ضبط شده‌است و هم‌چنین ظاهراً «دمورقاپی» نام ترکی ـ مغولی آن است که حمداللّه مستوفی از آن یاد کرده‌است.[4]

در آن دوره، بخش‌هایی از داغستان روند ایرانی‌شدن جمعیت و فرهنگ خود را تجربه می‌کردند. پس از فتح ایران توسط اعراب، عرب‌ها نیز همین رویه را پیش گرفتند. اعراب زیادی به دربند وارد شده و اسلام را در داغستان گسترش دادند. داغستان از مناطقی بود که در پی امضای عهدنامه گلستان از ایران جدا شد.[5] از دهه نود میلادی به این‌سو، داغستان در مقاطعی شاهد خیزش اسلام‌گراها، جدایی‌طلبان و هم‌چنین درگیری قومی بوده‌است. بیشتر خشونت‌های اخیر در داغستان توسط گروه جهادگرایان اسلامی موسوم به «جماعت شریعت» انجام شده که خواهان تأسیس یک امارت اسلامی در داغستان هستند.[6] گروه‌های صوفی در داغستان هوادار ادامه حکومت سکولار در این منطقه هستند و این باعث وجود تنش میان آن‌ها و گروه‌های سلفی شده‌است.

جغرافیا

جمهوری داغستان، جنوبی‌ترین بخش فدراسیون روسیه را تشکیل می‌دهد. مساحت داغستان حدود ۵۰٬۳۰۰ کیلومتر مربع است. داغستان در امتداد دریای خزر در حدود ۴۰۵ کیلومتر خط ساحلی دارد.

بیشتر سطح داغستان از مناطق کوهستانی تشکیل شده‌است. رشته‌کوه قفقاز بخش جنوبی داغستان را پوشانده‌است. بلندترین نقطه داغستان کوه بازاردوز با ۴۴۷۰ متر ارتفاع است که در مرز با جمهوری آذربایجان قرار دارد. جنوبی‌ترین نقطه روسیه در هفت کیلومتری جنوب قله بازاردوز واقع شده‌است. از دیگر کوه‌های مهم داغستان می‌توان به دیکلوسمتا (۴٫۲۸۵ متر)، کوه آدالا-شوخگلمیر (۴٫۱۵۲ متر) و کوه دیولتی‌داغ (۴٫۱۲۷ متر) اشاره کرد. بخش‌های شمالی این جمهوری در استپ نوقای قرار گرفته و هموار است.

بیشینه فاصله شمال به جنوب داغستان ۴۰۰ کیلومتر و حداکثر فاصله شرقی‌غربی آن ۲۰۰ کیلومتر است. در این جمهوری بیش از ۱۸۰۰ رودخانه وجود دارد. رودخانه‌های اصلی آن عبارتند از:

در داغستان ذخایر نفت، گاز، زغال‌سنگ و مواد معدنی دیگر وجود دارد. آب و هوای آن گرم و خشک در تابستان است اما در مناطق کوهستانی زمستان سختی حکم‌فرما است. این جمهوری منطقه ترانزیتی مهمی در مسیر روسیه به جمهوری آذربایجان و ایران است.

نقشه ناهمواری‌های داغستان
شهرستان‌های داغستان
نقشه داغستان

تاریخچه داغستان

دوران نفوذ ایران

پیوستن آلبانیای قفقاز به ایران در زمان حکومت شاپور یکم ساسانی صورت گرفت. بنابر اطلاعات موجود داغستانی‌ها در لشکرکشی‌های فرمانروایان ساسانی و به ویژه شاپور دوم شرکت می‌کردند. به تدریج دین زرتشتی در داغستان گسترش یافت و ایرانیان استحکاماتی را در داغستان ساختند که یکی از آن‌ها شهر دربند و دیوار دفاعی طویل و معروف دربند می‌باشد.[1] شهر دربند به عنوان بخشی از داغستان گذرگاه ورود آلان‌ها، خزرها، و سایر اقوام بیابان‌گرد به ایران بوده‌است؛ بنابراین حکومت‌های ایرانی در روزگار باستان برای حفاظت از ایران حاکمان ویژه‌ای در این منطقه برمی‌گماردند.[7] پس از ساخت دیوار حفاظتی دربند، مهاجرت مردم ایران به این شهر آغاز شد. طبق اطلاعات اثر معروف دربندنامه، سه هزار خانوار از مناطق داخل ایران به دربند منتقل شدند و بر پایهٔ آختی‌نامه، انوشیروان ۶۰ خانوار و ۳۰۰ نفر سپاهی به قلعه‌ای در نزدیکی روستای آختی منتقل ساخت.[1]

در سده چهارم میلادی هون‌ها نوار ساحلی داغستان در شمال دربند را تصرف کردند. در این سده، شهرهای نسبتاً بزرگی در امتداد ساحل به‌وجود آمد نظیر دربند، سَمَندَر، و زره‌گران (کوباچی).[8]

دوران نفوذ عرب‌ها

داغستان از ۶۶۴ میلادی پیوسته مورد حمله عرب‌ها قرار می‌گرفت. مردم منطقه با کمک امپراتوری خزرها موفق به مقاومت در برابر حمله اعراب شدند.[8] در نیمه اول قرن هشتم (در زمان خلافت هشام)، اعراب موفق شدند پایگاهی در دربند ایجاد کنند. این منطقه در سده‌های چهارم و پنجم به دولت آلبانیا تعلق داشت که مسیحیت در مناطق ساحلی و کوهستانی آن اشاعه داشت. وقتی اعراب اسلام را عرضه کردند، تعدادی از قبایل مانند کاتیاک‌ها، لک‌ها و تبرسرانی‌ها اسلام را پذیرفتند، اما گرویدن همه این اقوام به اسلام، تا سده شانزدهم و پس از آن به طول انجامید.[9]

اعراب مسلمان برای محافظت از خلافت عربی در مقابل حملات خزرها، در دربند استحکاماتی بنا کردند. عناوین تعدادی از مناطق مسکونی که تا کنون نیز باقی مانده‌است گواه نقاط دفاعی در دربند است. در اینجا می‌توان از محمدیه، اغلبی و دیگر عناوین نام برد. علاوه بر آن اعراب، مهاجران شرق مسلمان را در تمام منطقه ساکن کردند. به نوشته تاریخ‌نگاران در دوران مختلف در دربند و داغستان جنوبی، ده‌ها هزار خانواده از عراق و شام و دیگر نواحی جهان عرب در آنجا ساکن شده بودند. در خود دربند ۲۴ هزار جنگجوی عرب با خانواده‌هایشان ساکن شده بودند[10]

نادرشاه و داغستان

داغستان از نظر جغرافیایی در شمالی‌ترین بخش متصرفات حکومت صفوی قرار داشت. پس از سقوط حکومت صفویه، این سرزمین توسط روس‌ها و عثمانی‌ها اشغال شد. پیوندهای مذهبی بین اغلب ساکنان داغستان با عثمانی موجب روابط گسترده آن‌ها با یکدیگر شد. این مسئله بعدها در عصر نادرشاه یکی از دلایل سیاست‌های جنگی نادر در برابر حاکمان داغستان بود. نادرشاه برای تسلط کامل بر داغستان سه بار به این ایالت لشکرکشی کرد. با وجود این که وی در ظاهر به پیروزی‌هایی دست یافت، اما به‌طور کامل نتوانست داغستانی‌ها را مغلوب کند. علت ناکامی‌های نادر علاوه بر شرایط کوهستانی و سخت منطقه، روابط پنهانی و حمایت عثمانی از حاکمان داغستان به دلیل منافع عثمانی و روسیه در داغستان بود. از مهم‌ترین پی آمدهای این هجوم، شکست نادر در برابر کوه‌نشینان لزگی و آغاز ناکامی‌های وی در سایر مناطق ایران بود. نحوه برخورد ظالمانه نادر نقش زیادی در گرایش‌های بعدی مردم داغستان به روسیه و عثمانی داشت، به‌طوری که داغستانی‌ها از حاکمیت ایران بر داغستان آزرده شدند.[7]

قیام شیخ شامل

روس‌ها پس از تصرف داغستان با قیام شیخ شامل داغستانی روبه‌رو شدند. او رهبر جنبش اسلامی داغستان در قرن نوزدهم میلادی و از قوم «آوار» بود. او در روستای کوهستانی گمری واقع در شمال شرق داغستان در ۱۲۱۲ ق/ ۱۷۹۷ به دنیا آمد. تولد شیخ شامل تقریباً با روی کار آمدن فتحعلی‌شاه در ایران هم‌زمان است. ایران که در دو جنگ پی در پی کل منطقه شمال رود ارس را به روس‌ها واگذار کرده‌بود دیگر توان مبارزه نداشت و پس از آن الحاق مجدد این منطقه به ایران آرزویی بیش نبود، ولی اهالی منطقه قفقاز و رهبر آنان شیخ شامل، به نبرد علیه روس‌ها ادامه دادند. جنگ‌های سی و پنج ساله شیخ شامل از مهم‌ترین رویدادهای این منطقه است. سرانجام مقاومت شیخ شامل به دلیل خستگی مردم شمال قفقاز، برتری کمی نیروی روس‌ها و برتری کیفی تسلیحات روس‌ها و حمایت نکردن قدرت‌های همسایه (ایران و عثمانی) درهم شکست. مرگ شیخ شامل در ۲۵ ذیقعده ۱۲۸۷ در مدینه عربستان اتفاق افتاد، ولی مقاومت‌های کوچک منطقه‌ای همچنان ادامه داشت هرچند روس‌ها منطقه قفقاز و جنوب آن تا مرز ایران را فتح کرده بودند.[11]

پیشینه ادبی

روند اسلامی شدن که در داغستان از قرن هفتم تا قرن شانزدهم میلادی ادامه داشت، با رواج زبان عربی و فرهنگ کتابت عربی همراه بود. این امر انگیزه‌ای بود برای ساخت مکتب‌خانه‌ها و مدارس و یادگیری زبان قرآن و رواج ادبیات قرآنی. این دوره به چند مرحله تقسیم می‌شد. مرحله اول - قرون دهم تا پانزدهم که در آن زمان اسلام در داغستان رواج یافت؛ و همراه با دین اسلام، زبان عربی نیز در آنجا ریشه دواند. در این مرحله، دست‌نوشته‌هایی از شرق عربی به داغستان رسیدند. اما همزمان، داغستانی‌ها، نه تنها به مطالعه این دست‌نوشته‌ها می‌پرداختند، بلکه آن‌ها را رونویسی می‌کردند. به‌طور موازی یک مرحله دیگر جریان داشت: از قرن دهم داغستانی‌ها، دستنوشته‌های خاص خود را به زبان عربی خلق کردند.[10] زبان نوشتاری میانجی بین اقدام مختلف داغستان در دوره‌ای زبان عربی بود.

اما از سوی دیگر در داغستان، نگارش به زبان‌های بومی منطقه ریشه ژرفی ندارد، به‌طوری که تا قرن هفدهم از وجود کتابخانه در داغستان ذکری به میان نیامده‌است. در سده نوزدهم بواسطه توجه شایان به مذهب و فعالیت فرقه نقشبندیه علاقه به سواد و کتابت و به خصوص قرائت متون مذهبی در داغستان فزونی گرفت. از قرار معلوم آوارها نخستین قوم داغستانی بودند که به فکر وضع خط افتادند و در سده هفدهم دو نوع خط برای زبان خود پدیدآوردند که یکی بر مبنای الفبای عربی و دیگری الفبای مخصوص آواری بود. با وجود این، کاربرد این خط‌ها اندک بود. به تاسی از اوارها قوم لاق در سده هجدهم، و قموق و درغه و لزگی در قرن نوزدهم زبان خود را به قید خط عربی درآوردند و آثار محدودی تألیف نمودند. زبان ترکی قموقی که به دلیل نفوذ قموق‌ها در قرن نوزدهم اعتباری یافته بود، در ابتدای حکومت شوروی به عنوان زبان ارتباطی سراسر داغستان نامزد شد، اما در این راه هرگز توفیقی بدست نیاورد.[12]

مناقشات قومی

شمال قفقاز برای مدت ۲۰۰ سال دستخوش آشوب‌ها و بلاهای بسیاری بوده‌است و مردم به‌طور گسترده آسیب دیدگان اصلی بوده‌اند. بعد از جنگ‌های ۱۰۰ سالهٔ قفقاز، ۵۰ سال رکود دورهٔ تزاری و بیش از ۷۰ سال حکومت دوران شوروی، با فروپاشی شوروی مردم و اقوام قفقاز فرصتی برای ملی‌گرایی پیدا کردند. در ۱۹۹۱م. نیازی فوری برای تغییر احساس شد، زمانی که از سلطه روس‌ها رها شده، فرصتی بود برای ملل کوچک و تحت فشار که به جامعهٔ بین‌المللی بپیوندند.[13]

جمعیت‌شناسی

اقوام
پرچم تات‌های قفقاز

اقوام گوناگونی در داغستان می‌زیند. بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۰ روسیه، قفقازی‌های شمال‌شرق (شامل آوارها، دارگین‌ها و لزگی‌ها) حدود ۶۱ درصد جمعیت داغستان را تشکیل می‌دهند. اقوام ترک‌تبار (شامل قُموق‌ها، نوقایی‌ها و آذربایجانی‌ها) حدود ۲۱ درصد، لاک‌ها حدود ۶ درصد، تات‌ها ۴ درصد، روس‌ها نیز حدود ۴ درصد و تاباساری‌ها حدود ۳ درصد از جمعیت داغستان را تشکیل می‌دهند.

سرشماری ۱۹۲۶ سرشماری ۱۹۳۹ سرشماری ۱۹۵۹ سرشماری ۱۹۷۰ سرشماری ۱۹۷۹ سرشماری ۱۹۸۹ سرشماری ۲۰۰۲ سرشماری ۲۰۱۰
آوارها ۱۷۷٬۱۸۹ (۲۲٫۵٪) ۲۳۰٬۴۸۸ (۲۴٫۸٪) ۲۳۹٬۳۷۳ (۲۲٫۵٪) ۳۴۹٬۳۰۴ (۲۴٫۵٪) ۴۱۸٬۶۳۴ (۲۵٫۷٪) ۴۹۶٬۰۷۷ (۲۷٫۵٪) ۷۵۸٬۴۳۸ (۲۹٫۴٪) ۸۵۰٬۰۱۱ (۲۹٫۴٪)
دارگین‌ها ۱۲۵٬۷۰۷ (۱۶٫۰٪) ۱۵۰٬۴۲۱ (۱۶٫۲٪) ۱۴۸٬۱۹۴ (۱۳٫۹٪) ۲۰۷٬۷۷۶ (۱۴٫۵٪) ۲۴۶٬۸۵۴ (۱۵٫۲٪) ۲۸۰٬۴۳۱ (۱۵٫۶٪) ۴۲۵٬۵۲۶ (۱۶٫۵٪) ۴۹۰٬۳۸۴ (۱۷٫۰٪)
قموق‌ها ۸۷٬۹۶۰ (۱۱٫۲٪) ۱۰۰٬۰۵۳ (۱۰٫۸٪) ۱۲۰٬۸۵۹ (۱۱٫۴٪) ۱۶۹٬۰۱۹ (۱۱٫۸٪) ۲۰۲٬۲۹۷ (۱۲٫۴٪) ۲۳۱٬۸۰۵ (۱۲٫۹٪) ۳۶۵٬۸۰۴ (۱۴٫۲٪) ۴۳۱٬۷۳۶ (۱۴٫۹٪)
لزگی‌ها ۹۰٬۵۰۹ (۱۱٫۵٪) ۹۶٬۷۲۳ (۱۰٫۴٪) ۱۰۸٬۶۱۵ (۱۰٫۲٪) ۱۶۲٬۷۲۱ (۱۱٫۴٪) ۱۸۸٬۸۰۴ (۱۱٫۶٪) ۲۰۴٬۳۷۰ (۱۱٫۳٪) ۳۳۶٬۶۹۸ (۱۳٫۱٪) ۳۸۵٬۲۴۰ (۱۳٫۳٪)
لاک‌ها ۳۹٬۸۷۸ (۵٫۱٪) ۵۱٬۶۷۱ (۵٫۶٪) ۵۳٬۴۵۱ (۵٫۰٪) ۷۲٬۲۴۰ (۵٫۱٪) ۸۳٬۴۵۷ (۵٫۱٪) ۹۱٬۶۸۲ (۵٫۱٪) ۱۳۹٬۷۳۲ (۵٫۴٪) ۱۶۱٬۲۷۶ (۵٫۶٪)
آذربایجانی‌ها ۲۳٬۴۲۸ (۳٫۰٪) ۳۱٬۱۴۱ (۳٫۳٪) ۳۸٬۲۲۴ (۳٫۶٪) ۵۴٬۴۰۳ (۳٫۸٪) ۶۴٬۵۱۴ (۴٫۰٪) ۷۵٬۴۶۳ (۴٫۲٪) ۱۱۱٬۶۵۶ (۴٫۳٪) ۱۳۰٬۹۱۹ (۴٫۵٪)
تاباساری‌ها ۳۱٬۹۱۵ (۴٫۰٪) ۳۳٬۴۳۲ (۳٫۶٪) ۳۳٬۵۴۸ (۳٫۲٪) ۵۳٬۲۵۳ (۳٫۷٪) ۷۱٬۷۲۲ (۴٫۴٪) ۷۸٬۱۹۶ (۴٫۳٪) ۱۰۱٬۱۵۲ (۴٫۳٪) ۱۱۸٬۸۴۸ (۴٫۱٪)
روس‌ها ۹۸٬۱۹۷ (۱۲٫۵٪) ۱۳۲٬۹۵۲ (۱۴٫۳٪) ۲۱۳٬۷۵۴ (۲۰٫۱٪) ۲۰۹٬۵۷۰ (۱۴٫۷٪) ۱۸۹٬۴۷۴ (۱۱٫۶٪) ۱۶۵٬۹۴۰ (۹٫۲٪) ۱۲۰٬۸۷۵ (۴٫۷٪) ۱۰۴٬۰۲۰ (۳٫۶٪)
چچن‌ها ۲۱٬۸۵۱ (۲٫۸٪) ۲۶٬۴۱۹ (۲٫۸٪) ۱۲٬۷۹۸ (۱٫۲٪) ۳۹٬۹۶۵ (۲٫۸٪) ۴۹٬۲۲۷ (۳٫۰٪) ۵۷٬۸۷۷ (۳٫۲٪) ۸۷٬۸۶۷ (۳٫۴٪) ۹۳٬۶۵۸ (۳٫۲٪)
نوقایی‌ها ۲۶٬۰۸۶ (۳٫۳٪) ۴٬۶۷۷ (۰٫۵٪) ۱۴٬۹۳۹ (۱٫۴٪) ۲۱٬۷۵۰ (۱٫۵٪) ۲۴٬۹۷۷ (۱٫۵٪) ۲۸٬۲۹۴ (۱٫۶٪) ۳۸٬۱۶۸ (۱٫۵٪) ۴۰٬۴۰۷ (۱٫۴٪)
آغول‌ها ۷٬۶۵۳ (۱٫۰٪) ۶٬۳۷۸ (۰٫۶٪) ۸٬۶۴۴ (۰٫۶٪) ۱۱٬۴۵۹ (۰٫۷٪) ۱۳٬۷۹۱ (۰٫۸٪) ۲۳٬۳۱۴ (۰٫۹٪) ۲۸٬۰۵۴ (۱٫۰٪)
روتول‌ها ۱۰٬۳۳۳ (۱٫۳٪) ۶٬۵۶۶ (۰٫۶٪) ۱۱٬۷۹۹ (۰٫۸٪) ۱۴٬۲۸۸ (۰٫۹٪) ۱۴٬۹۵۵ (۰٫۸٪) ۲۴٬۲۹۸ (۱٫۰٪) ۲۷٬۸۴۹ (۱٫۰٪)
ساخورها ۳٬۵۳۱ (۰٫۴٪) ۴٬۲۷۸ (۰٫۴٪) ۴٬۳۰۹ (۰٫۳٪) ۴٬۵۶۰ (۰٫۳٪) ۵٬۱۹۴ (۰٫۳٪) ۸٬۱۶۸ (۰٫۳٪) ۹٬۷۷۱ (۰٫۳٪)
سایر ۴۳٬۸۶۱ (۵٫۶٪) ۵۲٬۰۳۱ (۵٫۶٪) ۶۱٬۴۹۵ (۵٫۸٪) ۶۳٬۷۸۷ (۴٫۵٪) ۵۷٬۸۹۲ (۳٫۶٪) ۵۸٬۱۱۳ (۳٫۲٪) ۲۵٬۸۳۵ (۱٫۰٪) ۱۹٬۶۴۶ (۰٫۷٪)

مذهب

مذهب در داغستان (۲۰۱۲)[14][15]

  مسلمان (۸۲٫۶٪)
  کمی معتقد اما غیرمذهبی (۸٫۶٪)
  کلیسای ارتدکس روسی (۲٫۴٪)
  پگانیسم مدرن قفقازی (۲٪)
  مسیحی عمومی (۱٪)
  خداناباوری و بی‌دینی (۲٪)
  نامشخص (۱٫۸٪)

مطابق با نتایج سرشماری سال ۲۰۱۲ میلادی، ۸۲٫۶ درصد از جمعیت داغستان را مسلمانان تشکیل می‌دهند. مسلمانان داغستان عمدتاً سنی مذهب هستند؛ حدود ۲٫۴ درصد از مردم داغستان به کلیسای ارتدکس روسیه اعتقاد دارند. حدود ۱ درصد خود را مسیحی (البته غیر وابسته به فرقه‌ای خاص از مسیحیت) اعلام کرده‌اند. حدود ۲ درصد گفته‌اند که به پاگانیسم (باورهای قبیله‌ای چندخدایی) اعتقاد دارند. حدود ۸٫۶ درصد بیان داشته‌اند که چندان مذهبی نیستند و این در حالی است که ۲ درصد خود را بی‌خدا معرفی کرده و ۱٫۸ درصد نیز در یا در خصوص مذهب خود سکوت کرده‌اند یا از مذاهب دیگر هستند.[16]

ورزش

داغستانی‌ها به شوخی می‌گویند که داغستان باید با توجه به جمعیت خود در رتبهٔ اول جدول مدال‌های المپیک قرار داشته باشد. حرفی که چندان هم بیراه نیست. در دو المپیک ۲۰۰۴ آتن و ۲۰۰۸ پکن ورزشکاران داغستانی در دو رشتهٔ کشتی آزاد و بوکس ۶ مدال طلا، ۳ نقره و چهار برنز دریافت کرده‌اند. کشتی در این منطقه ریشه تاریخی دارد. این منطقه در طول تاریخ شاهد تهاجمات متعددی بوده که باعث تکامل کشتی و هنرهای رزمی در آن شده‌است. اغلب پسرهای داغستانی از اوان کودکی دفاع از خود را می‌آموزند و هیچ مراسمی در داغستان بدون مسابقهٔ کشتی انجام نمی‌شود. علاوه بر کشتی ورزشکاران داغستانی در رشته‌های رزمی، تیراندازی با تپانچه، سوارکاری و تیروکمان نیز در زمرهٔ ورزشکاران برتر دنیا قرار دارند.[17]

نظامی

مرکز ناوگان دریای خزر نیروی دریایی روسیه در بندر کاسپیسک در جنوب شهر ماخاچ‌قلعه در جمهوری داغستان قرار دارد.

نگارخانه

جستارهای وابسته

منابع
  1. روزنامهٔ اطلاعات، شنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۸، ۸ مه ۲۰۰۹، شماره ۲۴۴۶۳
  2. «حامد کاظم‌زاده: داغستان؛ مرزبان شمالی ایران‌زمین». www.iranboom.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۱.
  3. Shahrokhi, Anahita. "برج و باروی دربند، شمالی‌ترین یادمان دوران ساسانی (Derbent Citadel, Northern territory of Sassanid Empire)".
  4. «داغستان؛ مرزبان شمالی ایران‌زمین». www.iranboom.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۱.
  5. فاطمی، حمید: عهدنامه گلستان و جدایی مناطق قفقاز از ایران ۲۰۰ ساله شد. در: رادیو فردا. ۱۳۹۲/۰۸/۰۱
  6. Russia’s Dagestan: Conflict Causes بایگانی‌شده در ۲۸ مارس ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine. International Crisis Group Europe Report N°192. 3 June 2008.
  7. یوسف جمالی، محمدکریم: هجوم‌های نادرشاه به داغستان و پیامدهای آن. در نشریه: مسکویه: زمستان ۱۳۸۸- بهار ۱۳۸۹ , دوره ۴ , شماره ۱۲ ; از صفحه ۲۱۱ تا صفحهٔ ۲۳۶.
  8. Beliaev, Edward, and Oksana Buranbaeva. 2006. Dagestan. New York: Marshall Cavendish Benchmark. p.17
  9. آکینر، شیرین، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ترجمه: علی خزاعی‌فر، آستان قدس رضوی، ۱۳۶۶ش. ص۱۵۱.
  10. اولین مسلمانان در خاک روسیه بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine. در: صدای روسیه. ۱ ژانویهٔ ۲۰۱۲.
  11. فرهمند، جلال: درخواست کمک ملاحسین شامل از احمدشاه. در ماهنامه بهارستان. شماره ۲۶. ص۵.
  12. برجیان، حبیب: «ترکیب قومی قفقاز»، ایران‌شناخت (فصلنامه انجمن ایرانشناسان کشورهای مشترک‌المنافع و قفقاز)، شماره ۱۰ (پاییز ۱۳۷۷).
  13. «مناقشات قومی در قفقاز شمالی و راهکارهایی برای سیاست قفقازی ایران نوشته حامد کاظم‌زاده». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۱.
  14. Arena – Atlas of Religions and Nationalities in Russia. Sreda.org
  15. 2012 Survey Maps. "Ogonek", № 34 (5243), 27/08/2012. Retrieved 24-09-2012.
  16. http://sreda.org/arena
  17. Edward Beliaev, Oksana Buranbaeva, Dagestan, Volume 24 of Cultures of the world, Marshall Cavendish, 2005, ISBN 0-7614-2015-0, P 112

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ داغستان موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.