امتیاز خوشتاریا
امتیاز خوشتاریا امتیازنامه ملغی شده‌ایست که دربارهٔ حق استفاده از منابع ایران میان دولت ایران با آکاکی خوشتاریا یکی از اتباع روسیه منعقد گردید.
خوشتاریا با کمک سفارت روسیه موفق شد در سال ۱۹۱۷ امتیازنامه‌ای از وثوق الدوله در خصوص بهره برداری از کلیه معادن و اشجار ازجمله نفت در پنج ایالت شمالی ایران برای مدت هفتادسال بگیرد. بر اساس مفاد این قرارداد، ۱۲٪ از سود حاصل از این امتیازنامه به دولت ایران می‌رسید. خوشتاریا به منظور تسریع در امضای موافقتنامه مبلغی رشوه به دولت پرداخت نمود که وزیر فرهنگ وقت، مبلغ رشوه را که به او رسیده بود به عنوان «کمک به فرهنگ» به وزارتخانه متبوعش هدیه نمود. همین کار باعث شد که راز امتیاز آشکار شد و از آنجا که مطابق اصل ۲۴ قانون اساسی مشروطیت کلیه امتیازنامه‌ها باید به تصویب مجلس شورای ملی می‌رسید و از آنجا که مجلس در دوره فترت قرار داشت، لذا وزارت فواید عامه بطلان امتیازنامه مزبور را در اول خرداد ۱۲۹۷ به اطلاع عموم رساند. این امتیاز بعدها توسط خوشتاریا به کمپانی نفت جنوب فروخته شد و موجب بروز تشنجاتی در روابط ایران با شوروی نیز گردید.[1]
منابع
- تاریخ بیست ساله ایران. حسین مکی. نشر ناشر. ۱۳۶۳ تهران
| میان ایران و سایر کشورها | عهدنامه فینکنشتاین؛ ایران و فرانسه (۱۸۰۷) • عهدنامه مجمل؛ ایران و انگلستان (۱۸۰۹) • عهدنامه مفصل؛ ایران و انگلستان (۱۸۱۲) •
عهدنامه گلستان؛ ایران و روسیه (۱۸۱۳) • عهدنامه ترکمانچای؛ ایران و روسیه (۱۸۲۸) • معاهده پاریس؛ ایران و انگلیس (۱۸۵۶) • قرارداد گلداسمید؛ میان ایران و انگلیس (۱۸۷۲) •پیمان آخال؛ ایران و روسیه (۱۸۸۱) • قرارداد ۱۹۱۹؛ میان ایران و انگلیس (۱۹۱۹) • قرارداد ایران و شوروی (۱۹۲۱) |  |
|---|---|---|
| میان ایران و اتباع و شرکت‌های خارجی | امتیازنامه رویتر • قرارداد دارسی • امتیاز خوشتاریا • امتیاز کشتیرانی در رود کارون • تأسیس بانک شاهی • استخراج معادن • امتیاز راه‌آهن جلفا به قزوین • امتیاز انحصار توتون و تنباکوی ایران • قرارداد لاتاری | |
| میان سایر کشورها درباره ایران | ||
| مرتبط | ||