مسئولیت حمایت
مسئولیت حمایت یا «آر تو پی» (به انگلیسی: R2P یا RtoP) که مختصر شدهٔ (Responsibility to Protect) است، اشاره به «اصل مسئولیت حمایت» است و بر اساس آن، حکومت نه یک امتیاز، بلکه یک «مسئولیت» است که رهبران نسبت به آحاد مردم باید دارا باشند.
هر حکومتی وظیفه دارد که از مردم خود علیه کشتار دست جمعی، جنایت جنگی، پاکسازی نژادی یا قومی و جنایت علیه بشریت حمایت کند. این مسئولیت مستلزم پیشگیری از این گونه جنایات از طریق ابزارهای مناسب و ضروری است.
بر این اساس یک حکومت نباید علیه مردم خودش به جنگ و کشتار دست بزند و این ستم را با «حق حاکمیت» و اصولی چون «عدم دخالت» و «برابری دولتها» توجیه کند. اگر حکومتی از زیر بار این مسولیت شانه خالی کند و علیه مردم خودش به داغ و درفش متوسل شود و جنگ و کشتار دست جمعی راه بیندازد، جامعه بین‌الملل حق دخالت در آن کشور را دارد.
این دخالت از آغاز قهرآمیز و مسلحانه نیست. جامعه بین‌الملل می‌تواند در بدو امر با آن حکومت برخورد حقوقی کرده و از بُعد سیاسی و اقتصادی در تنگنا قرار دهد تا از آزار مردم خودش دست بردارد اما این دخالت می‌تواند به برخورد نظامی هم کشیده شود، دخالتی که باید تغییر اوضاع را در چشم‌انداز خودش داشته باشد و به دور و تسلل جنگ و کشتار پایان دهد. ضمناً این دخالت نظامی باید واقعاً اجتناب ناپذیر باشد. یعنی روش‌های دیپلماتیک جواب نداشته باشد. نکته دیگر اینکه این دخالت لزوماً سقوط حکومت ضد مردمی را از ابتدای امر در نظر نداشته باشد و سرنگونی حکومت خاطی (حتی اگر اعلام نشود) هدف از پیش تعیین شده آن نباشد.
اصل "مسؤلیت حمایت" (آر تو پی) پس از حوادث دردناکی که در رواندا در سال ۱۹۹۴ روی داد در دستور کار نمایندگان سازمان ملل قرار گرفت و کوفی عنان برای اجرایی شدن آن تلاش زیادی کرد. ده سال بعد در سال ۲۰۰۶ شورای امنیت سازمان ملل آن را در دو پاراگراف (پاراگرافهای ۱۳۸ و ۱۳۹) تصویب کرد.
اصل "مسؤلیت حمایت" (آر تو پی) در واقع می‌گوید: یک حکومت نباید بر ضد مردم خود باشد. اما این ضدیت آنگاه می‌تواند به دخالت نظامی منجر شود، که در قالب اقدام به کشتار دست جمعی، پا کسازی نژادی یا قومی، جنایت جنگی یا جنایت علیه بشریت صورت پذیرفته باشد. از نظر بیرونی چنین حکومتی خطری جدی برای خلقهای دیگر است که باید با آن مقابله کرد.
حکومتهای جبار با پیش کشیدن مباحث وقت گیر که «هرکشوری بنا به مصلحت‌های سیاسی و اقتصادی تعبیر خاصی از حقوق بشر دارد و باید به ویژگی‌های آئینی و تاریخی هر جامعه توجه نمود...» و، مناقشه بر سر تعریف «جنایت علیه بشریت» و معنی کشتار و... کوشیده‌اند اصل مزبور را زیر پا بگذارند و تاحدودی هم موفق شده‌اند.
در بالکان، زمان میلوسویچ که او علیه مردم خود به جنگ و کشتار دست جمعی دست زد و کشتار هولناک سربرنیتسا در یوتیوب شاهد آن است و نیز در وقایع لیبی، ناتو به وکالت شورای امنیت سازمان ملل، با حملات هوایی دخالت کرد.
روسیه در حمله به گرجستان و فرانسه برای دخالت در میانمار (بعد از گردباد ویرانگری که در میانمار روی داد) به «آر تو پی» متوسل شدندو عنوان شد R2P یک اصل است که اقدامات اجباری را قانونی می‌داند.
منابع
- Responsibility to Protect: Political Rhetoric or Emerging Legal Norm, The American Journal of International Law, vol. 101, no. 1, 2007
- The Security Council's Responsibility to Protect, International Organizations Law Review, vol. 8, 2011
- The Collective International Responsibility to Protect: The Case of Darfur, Northwestern Journal of International Human Rights, vol. 4, issue 1, 2005
- Russia, Georgia and the Responsibility to Protect, The Amsterdam Law Forum, vol. 1, no. 2, 2009
- Prime-Time Saviors: The West Wing and the Cultivation of a Unilateral American
- Responsibility to Protect, Southern California Interdisciplinary Law Journal, vol. 19, no. 1, 2009
- Norms, Institutions and UN Reform: The Responsibility to Protect, Journal of International Law and International Relations, vol. 2, 2006
- Ending Caste Discrimination in India: Human Rights and the Responsibility to Protect R2P
- Individuals and Groups from Discrimination at the Domestic and International Levels, The George Washington International Law Review, vol. 41, 2010
- Dealing with Africa's Human Rights Problems: The Role of the United Nations, the African Union and Africa's Sub-Regional Organizations in Dealing with Africa's Human Rights Problems: Connecting Humanitarian Intervention and the Responsibility to Protect, Journal of African Law, vol. 53, 2009
- Reconstructing the Responsibility to Protect in the Wake of Cyclones and Separatism, Tulane Law Review, vol. 84, no. 2, 2009
- The 2011 Libyan Uprising, Foreign Military Intervention, and International Law, Juridikum: Zeitschrift für Kritik–Recht–Gesellschaft, No. 2, 2011
- The Responsibility to Protect and the Decline of Sovereignty: Free Speech Protection Under International Law, Vanderbilt Journal of Transnational Law, vol. 43, no. 2, 2010
- Suspending Sovereignty: Reassessing the Interlocking of Occupation, Failed and Fragile State, Responsibility to Protect, and International Trusteeship Lessons from Lebanon, Israel Law Review, vol. 41, 2008
- Replacing The Responsibility to Protect: The Equitable Theory of Humanitarian Intervention, The Amsterdam Law Forum, vol. 1, no. 2, 2009
- Emerging Norms of the Responsibility to Protect, The Seinan Law Review, vol. 38, no.2, 2005
- Paradigm shifts in international justice and the duty to protect; in search of an action principle, University Botswana Law Journal , vol. 11,2010
- R 2 P After 9,11 & the World Summit, Wisconsin International Law Journal, vol. 24, issue 3, 2006
- An Emerging Norm? Determining the Meaning & Legal Status of the Responsibility to Protect, Michigan Journal of International Law, vol. 32, 2011
- Humanitarian Intervention, the Responsibility to Protect, and Confused Legitimacy, Human Rights & Human Welfare, vol. 11, 2011