مویز چومبی
مویز چومبی[1] همچنین موسی چومبه [2] یا موسی چمبه[3] (فرانسوی: Moïse Tshombe؛ ۱۰ نوامبر ۱۹۱۹ – ۲۹ ژوئن ۱۹۶۹ ) سیاست‌مدار اهل جمهوری دموکراتیک کنگو بود.
مویز چومبی | |
|---|---|
 | |
| ۵مین نخست‌وزیر جمهوری کنگو | |
| مشغول به کار ۱۰ ژوئیه ۱۹۶۴ – ۱۳ اکتبر ۱۹۶۵ | |
| رئیس‌جمهور | ژوزف کاسا-ووبو |
| پس از | Cyrille Adoula |
| پیش از | Évariste Kimba |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۰ نوامبر ۱۹۱۹ |
| درگذشته | ۲۹ ژوئن ۱۹۶۹ (۴۹ سال) الجزیره |
| ملیت | جمهوری دموکراتیک کنگو |
| حزب سیاسی | CONAKAT |
| دین | مسیحیت |
وی از سال ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۳ با حمایت حزب CONAKAT یک حکومت تجزیه‌طلب در استان کاتانگا کنگو ایجاد کرد که مورد حمایت کشور بلژیک بود که باعث بحران کنگو شد؛ پس از سرنگونی دولت تجزیه‌طلب، چومبی در ژوئیه ۱۹۶۴ به‌عنوان نخست‌وزیر دولت جدید ائتلافی انتخاب شد اما در اکتبر ۱۹۶۵ توسط ژوزف کاسا-ووبو رئیس‌جمهور کنگو برکنار شد، در نوامبر ۱۹۶۵ ژنرال موبوتو کودتایی موفقیت‌آمیز علیه کاسا-ووبو انجام داد پس از آن چومبی را به خیانت متهم کرد و همین باعث فرار وی از کشور شد.
وی در حالی که در سال ۱۹۶۷ به صورت غیابی محکوم به مرگ شده بود در ۳۰ ژوئن ۱۹۶۷ در هنگامی که سوار بر هواپیما بود توسط فرانسیس بودنن عضو سازمان SDECE فرانسه ربوده شد و به الجزایر برده و در آنجا تحت بازداشت خانگی قرار گرفت، دولت کنگو خواستار استرداد وی به کنگو شد اما الجزایر درخواست را نپذیرفت.[4] در نهایت چومبی در سال ۱۹۶۹ به علت نارسایی قلبی درگذشت و در یک گورستان متدیسم در ایتربیئک، بلژیک به خاک سپرده شد.[5]
یادکرد
اشاره به رویداد تاریخی خیانت او به پاتریس لومومبا، در ادبیات ضداستعماری دوران جنگ سرد، موسی چومبه به عنوان یکی از خیانتکاران ملل ستمدیده و در همراهی استعمارگران معرفی شده بود. در یکی از سروده‌های فریدون مشیری نیز به نام او اشاره شده[6]:
«...
قرن ما
روزگار مرگ انسانیت است
سینه دنیا ز خوبی ها تهی است
صحبت از آزادگی پاکی مروت ابلهی است
صحبت از موسی و عیسی و محمد نابجاست
قرن موسی چمبه هاست
روزگار مرگ انسانیت است
...»
پانویس
- تلفظ Tshombe در وبگاه forvo.com
- «چومبه در زندان الجزایر مرد». روزنامه اطلاعات. ۹ تیر ۱۳۴۸. دریافت‌شده در ۲۲ خرداد ۱۳۹۴.
- «پاتریس لومومبا؛ نخست‌وزیری که در اسید حل شد». بی‌بی‌سی. ۲۸ دی ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۹ مرداد ۱۳۹۸.
- Gibbs, David N. (1991). The Political Economy of Third World Intervention. University of Chicago Press. pp. 152, 167–168. ISBN 0-226-29071-9.
- "Tshombe is Buried in Brussels; Sons Weep at His Grave". The New York Times. New York: The New York Times Company. UPI. 6 July 1969. p. 6. Retrieved 18 January 2016.
- «اشکی در گذرگاه تاریخ». شعرنو.
منابع
- Fouéré, Marie-Aude, ed. (2015). Remembering Julius Nyerere in Tanzania: History, Memory, Legacy (illustrated, reprint ed.). Mkuki na Nyota Publishers. ISBN 9789987753260.
- Kanza, Thomas R. (1994). The Rise and Fall of Patrice Lumumba: Conflict in the Congo (expanded ed.). Rochester, Vermont: Schenkman Books, Inc. ISBN 0-87073-901-8.
- O'Ballance, Edgar (1999). The Congo-Zaire Experience, 1960–98. Basingstoke: Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-230-28648-1.
- Semonin, Paul (January 1968). "Mobutu and the Congolese". The World Today. 24 (1): 20–29. JSTOR 40394031.
- Sibanda, Eliakim M. (2005). The Zimbabwe African People's Union, 1961-87: A Political History of Insurgency in Southern Rhodesia (illustrated ed.). Africa World Press. ISBN 978-1-59221-276-7.
پیوند به بیرون
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مویز چومبی موجود است. |
- "Moise Kapend Tshombe". Find-A-Grave.
- "Moise Tshombe" در یوتیوب