میرعبدالحسین نقیب‌زاده

میرعبدالحسین نقیب‌زاده جلالی (متولد ۲۳ اردیبهشت‌ماه ۱۳۱۶ در رشت) فیلسوف، نویسنده، پژوهشگر و مترجم حوزه فلسفه و فلسفه تعلیم و تربیت و استاد بازنشسته گروه فلسفه و علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی است. همهٔ آثار او در زمینه فلسفه‌اند و بارها تجدید چاپ شده‌اند. تمرکز اصلی او بر فلسفهٔ غرب و فلسفهٔ تعلیم و تربیت است و در زمینهٔ فلسفه افلاطون و فلسفهٔ کانت نیز در ایران صاحب‌نظر است. او هم‌اکنون نیز در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و پردیس دانشگاه خوارزمی همچنان به تدریس مشغول است. از مهم‌ترین کتاب‌های وی می‌توان «نگاهی به فلسفهٔ آموزش و پرورش»، «فلسفۀ کانت: بیداری از خواب دگماتیسم بر زمینۀ سیر فلسفۀ دوران نو» و «درآمدی به فلسفه» را برشمرد.

میر عبدالحسین نقیب‌زاده، فیلسوف و نویسندهٔ ایرانی

زندگی‌نامه

میرعبدالحسین نقیب زاده جلالی در تاریخ ۲۳ اردیبهشت ۱۳۱۶ در شهر رشت دیده به جهان گشود. کودکی و نوجوانی خود را در زادگاه خود سپری کرد و پس از پایان تحصیلات متوسطه برای ادامه تحصیلات دانشگاهی به تهران آمد. او در سال ۱۳۳۷، به طور همزمان در آزمون ورودی دانشگاه تهران و نیز دانشسرای عالی پذیرفته شد، با این حال بر خلاف روال معمول آن روزها از شهرت و اعتبار ناشی از تحصیل در دانشگاه تهران چشم پوشید و دانشسرای عالی را برای تحصیلات دانشگاهی برگزید. دلیل این انتخابِ دور از انتظار او اما خواندنِ کتابِ «حافظ چه می‌گوید؟» اثر محمود هومن، استاد فلسفهٔ دانشسرای عالی، بود. کتابی که در وی شوقی ژرف برانگیخت برای دیدار با نویسندهٔ آن و آموختنِ فلسفه نزد او. همین دیدار و همین فلسفه‌آموزی نزدِ محمود هومن، سرآغاز زندگی فلسفی نقیب‌زاده گشت. به گونه‌ای که با گذشت سال‌های دراز، نقیب‌زاده که خود اینک از بزرگان و پیشکسوتان فلسفه ایران است، همواره از محمود هومن به عنوان استاد خویش به نیکی یاد می‌کنند، شاگردی نزد او را افتخار خود می‌دانند و او را به شاگردانِ جوان خود می‌شناسانند. البته رابطهٔ این شاگرد و استاد هرگز رابطه‌ای یک‌سویه نبود. پس از آن‌که نقیب‌زاده در خردادماه ۱۳۴۰ تحصیلات لیسانس خود را به پایان رساند، محمود هومن با توجه به توانایی بالای وی در فلسفه و منطق، او را به دستیاریِ خود برگزید و به جای خود به عنوان آموزگار درس منطق روانهٔ کلاس درس کرد.

پس از پایان تحصیلات مقطع لیسانس، نقیب‌زاده اگرچه همچنان دل در گرویِ استادِ محبوبِ دانشسرای عالی داشت، اما با توجه به قوانین آموزشی ناگزیر به دانشگاه تهران رفت، به تحصیلات دانشگاهیِ خود در مقطع کارشناسی ارشد ادامه داد و در خردادماه سال ۱۳۴۶ مقطع کارشناسی ارشد فلسفه را به پایان رساند. در این سال‌ها سید حسین نصر معروف‌ترین و بانفوذترین چهرهٔ گروه فلسفهٔ دانشگاه تهران به شمار می‌رفت و اندیشه‌ها و گرایش‌های فکری و فلسفی او بر فضای فلسفی دانشگاه تهران چیره بود. از این رو میر عبدالحسین نقیب‌زاده نیز در کلاس‌های نصر حضور یافت و بدین ترتیب توانایی‌های فلسفی او توجه سید حسین نصر را برانگیخت؛ به گونه‌ای که به او پیشنهاد داد که با دریافت بورس تحصیلی در زمینهٔ فلسفهٔ قرون وسطی، به یکی از دانشگاه‌های خارج از کشور برود. ناگفته پیداست که فلسفهٔ قرون وسطی برای دانشجویی که دل در گروی ایدهٔ نیکِ افلاطون و ایدهٔ اخلاقیِ کانت داشت چندان دلفریب و خشنودکننده نبود. از این رو او با نپذیرفتن این پیشنهاد، در همان دانشگاه تهران به تحصیلات خود ادامه داد. البته این نخستین باری نبود که او پیشنهاد دریافت بورس تحصیلی خارج از کشور را رد کرده بود. پیش از این نیز بنا به روال معمول آن روزها، در پایان دوران لیسانس به او که دانشجوی ممتاز دانشسرای عالی بود، بورس تحصیلی ۴ ساله خارج از کشور تعلق گرفته بود. با این حال وی علی‌رغم اصرار استاد خود، محمود هومن، نیز از پذیرش بورس تحصیلی سر باز زده بود، زیرا بر این باور بود که تحصیل در درون ایران به او چیزهایی خواهد آموخت که آن‌ها را در جایی دیگر نمی‌تواند بیاموزد و افزون بر این تحصیل در خارج از کشور می‌تواند او را از شناختِ جامعه و فرهنگ میهن خویش بازدارد. به هر روی او با رد کردنِ این دو پیشنهاد، به تحصیلات خود در دانشگاه تهران ادامه داد و در سال ۱۳۵۱ با نگارش رساله‌ای با عنوان «متافیزیک برادلی»، دکترای فلسفهٔ خود را از دانشگاه تهران دریافت نمود. استاد راهنمای او در دورهٔ دکترا ابوالحسن جلیلی بود. از دیگر استادان او در این دوران نیز می‌توان از یحیی مهدوی، احمد فردید و سید حسین نصر نام برد.

پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، نقیب‌زاده به عنوان عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشسرای عالی (که امروزه دانشگاه خوارزمی خوانده می‌شود) برگزیده شد و پس از سال‌ها تدریس، سرانجام با درجه استاد تمام از این دانشگاه بازنشسته گشت. افزون بر تدریس در دانشگاه خوارزمی، او در سایر دانشگاه‌ها نیز به عنوان استاد میهمان به تدریس پرداخته است، از جمله در دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشگاه شاهد و دانشگاه آزاد اسلامی. نقیب‌زاده اکنون نیز همچنان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و نیز پردیس دانشگاه خوارزمی مشغول به تدریس است.

کتاب‌شناسی
  • نگاهی به فلسفهٔ آموزش و پرورش،[1] میرعبدالحسین نقیب زاده، تهران: انتشارات طهوری، چاپ اول: ۱۳۵۸، چاپ سی‌ویکم: پاییز ۱۳۹۴.
  • فلسفهٔ کانت: بیداری از خواب دگماتیسم بر زمینهٔ سیر فلسفهٔ دوران نو،[2] میرعبدالحسین نقیب زاده، تهران: نشر آگه، چاپ اول: ۱۳۶۴، چاپ هشتم: ۱۳۹۴.
  • درآمدی به فلسفه،[3] میرعبدالحسین نقیب زاده، تهران: انتشارات طهوری، چاپ اول: ۱۳۷۲، چاپ پانزدهم: ۱۳۹۵.
  • کانت،[4] نوشتهٔ کارل یاسپرس، ترجمهٔ میرعبدالحسین نقیب زاده، تهران: انتشارات طهوری، چاپ اول: پاییز ۱۳۷۲، چاپ دوم: پاییز ۱۳۹۰.
  • گفتارهایی در فلسفه و فلسفهٔ تربیت،[5] میرعبدالحسین نقیب زاده، تهران: انتشارات طهوری، چاپ اول: پاییز ۱۳۷۷، چاپ دوم: بهار ۱۳۹۱.
  • نگاهی به نگرش‌های فلسفی سدهٔ بیستم،[6] میرعبدالحسین نقیب زاده، تهران: انتشارات طهوری، چاپ اول: بهار ۱۳۸۷، چاپ سوم: ۱۳۹۵.

پانویس
  1. «نگاهی به فلسفهٔ آموزش و پرورش». سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
  2. «فلسفهٔ کانت: بیداری از خواب دگماتیسم بر زمینهٔ سیر فلسفهٔ دوران نو». سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
  3. «درآمدی به فلسفه». سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
  4. «کانت». سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
  5. «گفتارهایی در فلسفه و فلسفهٔ تربیت». سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
  6. «نگاهی به نگرش‌های فلسفی سدهٔ بیستم». سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به میرعبدالحسین نقیب‌زاده در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.