دانشگاه تهران

دانشگاه تهران یک دانشگاه دولتی و بزرگ‌ترین مرکز آموزش عالی در ایران است.[3] از این دانشگاه با القاب دانشگاه مادر و نماد آموزش عالی یاد شده است. پیشنهاد اولیه آن را اسماعیل سنگ در سال ۱۳۰۵ داد و پس از انجام مطالعات اولیه عیسی صدیق، در سال ۱۳۱۳ ه‍.ش به فرمانِ رضا شاه پهلوی تأسیس شد.[4][5] دانشگاه تهران دارای ۲۵ دانشکده، ۹ پردیس و ۱۶ مرکز پژوهشی و تحقیقاتی است.[6] اکنون، محمود نیلی احمدآبادی، استاد تمام گروه مهندسی متالورژی و مواد دانشکده فنی دانشگاه تهران،[7] ریاست این دانشگاه را به عهده دارد.

مختصات: ۳۵٫۷۰۳۸°شمالی ۵۱٫۳۹۵۰°شرقی / 35.7038; 51.3950
دانشگاه تهران
شعارمیاسای زآموختن یک زمان[1]
نوعدانشگاه سراسری
بنیانگذاری شده۱۳۱۳ ه‍.ش
وابستگیوزارت علوم، تحقیقات و فناوری
ارائه دهنده رشته‌های۹۷۶ رشته
رئیسمحمود نیلی احمدآبادی
اعضای هیئت علمی۲٫۰۴۱ نفر
دانشجویان۵۳۴۸۸ نفر[2]
موقعیتتهران،  ایران
وبگاه

تاریخچه
رضاشاه پهلوی و ابوالقاسم بختیار در آیین گشایش دانشکده پزشکی دانشگاه تهران.
بنای دانشگاه تهران
نامبنای دانشگاه تهران
کشورایران
استاناستان تهران
شهرستانتهران
اطلاعات اثر
کاربریآموزشی
کاربری کنونیدانشگاه
دیرینگیپهلوی اول
دورهٔ ساخت اثررضاشاه پهلوی
بانی اثرعلی اصغر حکمت
مالک اثروزارت علوم
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۲۴۴۵
تاریخ ثبت ملی۱۸ آبان ۱۳۷۸
اطلاعات بازدید
وبگاهwww.ut.ac.ir
بنای دانشگاه تهران
نوشتار اصلی: پیشینه دانشگاه تهران

وزیر دربار وقت، عبدالحسین تیمورتاش، از طرف رضاشاه، عیسی صدیق (صدیق اعلم) را مأمور کرد تا در سال ۱۳۱۰ ه‍.خ به ایالات متحده آمریکا سفر کرده و پس از مطالعه در «تأسیسات علمی دنیای جدید»، طرحی برای تأسیس دانشگاه در کشور به دولت تقدیم نماید.[5] طرح صدیق مورد قبول کفالت وزارت معارف وقت، علی اصغر حکمت، قرار گرفت و با پی گیری ایشان، سرانجام دانشگاه تهران در هشتم خرداد ماه ۱۳۱۳ ه‍.خ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

در بهمن‌ماه سال ۱۳۱۲، جلسه هیئت دولت وقت تشکیل و در آن در زمینه آبادی تهران و زیبایی و شکوه ابنیه، عمارات و کاخ‌های زیبای آن سخن به میان آمد. محمدعلی فروغی که در آن روز، ریاست وزراء را برعهده داشت، از یک سو و دیگر وزیران از سوی دیگر زبان به تحسین و تمجید شهر گشودند و برخی از آنان برای جلب رضایت شاه در این مقال، عنان از کف بدادند اما در این میان علی اصغر حکمت، کفیل وزارت معارف، بی‌آنکه پیشرفتهای پایتخت را نادیده انگارد، با لحنی محتاطانه چنین گفت: «البته که در آبادی و عظمت پایتخت شکی نیست» ولی تنها نقص آشکار آن اینست که «انیورسته» ندارد و حیف است که در این شهر نوین از این حیث از دیگر بلاد بزرگ عالم، واپس ماند». این سخنان ارزشمند تأثیر خود را برجای نهاد و بی‌درنگ مقبول همگان افتاد. از این رو علی‌اکبر داور با تخصیص بودجه اولیه‌ای به میزان ۲۵۰٬۰۰۰ تومان به وزارت معارف باعث گردید تا زمین مناسبی برای تأسیس دانشگاه یافته شده و ساختمان آن را در اسرع وقت پدید آید.[8] علی اصغر حکمت بی‌درنگ دست به کار شد و جستجو برای مکان‌یابی مناسب دانشگاه را با کمک و مشاوره آندره گدار، معمار چیره‌دست فرانسوی که در آن روزگار به عنوان مهندس در خدمت وزارت معارف بود آغاز کرد. آنان پس از جستجوی بسیار در میان ابنیه، باغ‌ها و زمین‌های فراوان آن روز اطراف تهران باغ جلالیه را برای احداث دانشگاه برگزیدند. در همین حال برخلاف امروز که یافتن زمین مناسب در شهر تهران برای ایجاد دانشگاهی عظیم تقریباً ناممکن است، در آن روزها زمین‌های فراوانی وجود داشت که صاحبان آن‌ها نه تنها در فروش آن‌ها امساکی نداشتند بلکه برای واگذاری به چنین مؤسساتی که مسلماً سود کلانی هم به دنبال داشت، سر و دست می‌شکستند. از همین رو بود که گروهی از مالکین اراضی بهجت آباد با سوءاستفاده‌هایی نظر وزیر مالیه وقت را جلب کرده بودند که زمین‌های آن‌ها را برای تأسیس دانشگاه خریداری نماید. در حالی که به نظر موسیو گدار عرصه آن زمین‌ها تنگ و موقعیت آن‌ها سیل گیر بود و برای تأسیس دانشگاه به هیچ روی مناسب نبود. با این همه آقای داور رجحان در جلسه هیئت دولت به‌سختی بر خرید اراضی بهجت آباد پای فشرد و نظر بیشتر اعضاء را جلب کرده و سرانجام دولتیان، بهجت آباد را برگزیدند. در همین حال که علی اصغر حکمت دل‌شکسته و ناامید ناظر ماجرا بود، رضاشاه وارد شد و گفت: «باغ جلالیه را برگزینید. بهجت آباد ابداً شایسته نیست عرصه آن کم و اراضی آن سیل گیر است.» دولتیان در برابر این سخنان قاطع، زبان در کام کشیدند و احدی دم برنیاورد.

این مؤسسه با ادغام کردن دارالفنون، مدرسه علوم سیاسی، مدرسه طب،[9] مدرسه عالی فلاحت و صنایع روستایی،[9] مدرسه فلاحت مظفر (نخستین مدرسه کشاورزی در ایران)، مدرسه صنایع و هنر (مؤسس کمال الملک)، مدرسه عالی معماری، مدرسه عالی حقوق، و چند مرکز آموزش عالی دیگر تهران دایر گشت.[10] در ۱۵ بهمن ماه همان سال رضاشاه کلنگ تأسیس دانشگاه تهران را در زمین‌های پردیس جلالیه تهران (در جنوب پارک لاله کنونی) به زمین زد و در جمعه ۲۴ اسفند رسماً دانشگاه تهران تأسیس شد.[11]

نقش محمود حسابی

در برخی رسانه‌ها عنوان شده‌است که محمود حسابی مؤسس دانشگاه تهران بوده‌است. ضیاء موحد در مصاحبه‌ای ادعای نقش محمود حسابی در تأسیس دانشگاه تهران را کذب محض می‌داند.[12]

طرح و الگو
نوشتار اصلی: سردر دانشگاه تهران

این دانشگاه براساس موسسات آموزش عالی فرانسه الگوبرداری شد. طراحان ساختمان‌های دانشگاه تهران، مهندسین فرانسوی بودند و دروس و برنامه‌های هنرکده (دانشکده هنرهای زیبای فعلی) دقیقاً براساس الگوی دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس طراحی شد.

پردیس و بناهای این دانشگاه را معماران اروپایی رولاند دوبرول، ماکسیم سیرو، مارکوف، الکساندر موزر، آندره گدار و محسن فروغی طراحی کردند.[13]

بنای دانشگاه تهران در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۴۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[14]

توسعه

در اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی ساختار درسی و پژوهشی دانشگاه تهران رفته‌رفته به سمت الگوبرداری از سیستم دانشگاه‌های آمریکایی شروع به حرکت کرد:[15] به عنوان مثال، دانشکده کشاورزی این دانشگاه (پردیس علوم کشاورزی و منابع طبیعی واقع در شهر کرج) به کمک دانشگاه یوتا توسعه و گسترش یافت.

موقعیت دانشگاه تهران در نقشه تهران به رنگ سیاه

نمونه‌های دیگری نیز می‌توان برشمرد: در سال ۱۹۵۴ مؤسسه علوم اداری دانشگاه (دانشکده مدیریت کنونی[16]) به کمک دانشگاه کالیفرنیا جنوبی و به ریاست هری مارلو از این دانشگاه آغاز به ارائه مدارج دکترا کرد. در سال ۱۹۵۸ مؤسسه روزنامه‌نگاری دانشگاه تهران به کمک دانشگاه ویرجینیا و جیمز ولارد آغاز به کار کرد؛ و دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا بود که در سال ۱۹۶۵ رشته دکترای بیماری‌های سلولی (cytopathology) را راه‌اندازی کرد.

دانشگاه‌های دیگر آمریکایی که مستقیماً ناظر فعالیت‌های علمی و آکادمیک دانشگاه تهران بودند: دانشگاه ایندیانا، دانشگاه ایلینوی در اوربانا شامپاین، دانشگاه کلرادو در بولدر، دانشگاه آلاباما و دانشگاه ایالتی کلرادو [17]

انقلاب ۱۳۵۷ ایران

پس از دو سال تعطیلی اجباری در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ به واسطه انقلاب فرهنگی ایران توسط جمهوری اسلامی و در سال ۱۳۶۴ دانشکده‌های علوم پزشکی از دانشگاه تهران رسماً به دستور بخشنامهٔ جدید دولت جدا و مستقل شدند و دانشگاه علوم پزشکی تهران را تشکیل دادند.[18]

نقش سیاسی

جدا از مسائل دادخواهانه انقلاب ۱۳۵۷، دانشگاه تهران محل پدید آمدن بزرگ‌ترین جنبش اعتراضی دانشجویان ایران پس از انقلاب در تیرماه سال ۱۳۷۸ و همچنین، در حوادث گسترده بعد از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ بود.

در بهمن ۱۳۸۶ فرهاد رهبر که دارای مدرک دکترای اقتصاد بوده و یکی از رؤسای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در دولت احمدی‌نژاد بود، به ریاست دانشگاه منصوب شد.[19]

فعالیت‌های دانشجویی

مهم‌ترین فعالیت‌های جنبش دانشجویی در این دانشگاه را می‌توان به ماجرای ۱۶ آذر ۱۳۳۲ و حوادث کوی دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۸ اشاره کرد.

دهه هفتاد و هشتاد

دو حرکت بزرگ دانشگاهی در دو دهه‌ی هشتاد و هفتاد؛ یکی در زمان سرکوب ۱۸ تیر ۱۳۷۸ و دیگری ۱٠ سال بعد پس از حرکت اعتراضی انتخابات ۱۳۸۸ در ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ بود.[20] به گونه‌ای که خطبه‌ و سخنرانی‌های خامنه‌ای بعد این اعتراضات با گریستن همراه شد.[21]

سخنرانی ۲۱ تیر ۱۳۷۸:

«آخرین جمله را هم به امام و مقتدای خودمان ولی عصر ارواحنافداه عرض کنیم: ای سید و مولای ما! پیش خدای متعال گواهی بده که ما در راه خدا تا آخرین نفس ایستاده‌ایم. بزرگترین آرزو و افتخار بنده این است که در این راه پر افتخار پرفیض و پربهجت، جان خود را تقدیم کنم.»

— خامنه‌ای، سخنرانی ۲۱ تیر ۷۸

خطبه نماز جمعه ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ با چشمان اشک آلود:

«یک خطاب آخری هم عرض کنم به مولامان و صاحبمان، حضرت بقیةالله (ارواحنا فداه): ای سید ما! ای مولای ما! ما آنچه باید بکنیم، انجام میدهیم؛ آنچه باید هم گفت، هم گفتیم و خواهیم گفت. من جان ناقابلی دارم، جسم ناقصی دارم، اندک آبروئی هم دارم که این را هم خود شما به ما دادید؛ همه‌ی اینها را من کف دست گرفتم، در راه این انقلاب و در راه اسلام فدا خواهم کرد؛ اینها هم نثار شما باشد. سید ما، مولای ما، دعا کن برای ما؛ صاحب ما توئی؛ صاحب این کشور توئی؛ صاحب این انقلاب توئی؛ پشتیبان ما شما هستید؛ ما این راه را ادامه خواهیم داد؛ با قدرت هم ادامه خواهیم داد؛ در این راه ما را با دعای خود، با حمایت خود، با توجه خود، پشتیبانی بفرما.»

— خامنه‌ای، خطبه نماز جمعه ۲۹ خرداد ۱۳۸۸

در زمان اعتراضات پس از انتخابات ۸۸، به دلیل نگرانی از تحرکات تشکیلات و جنبش‌های دانشجویی یک ماه منتهی به ۱۶ آذر ۱۳۸۸ حدود ۹٠ نفر از فعالان دانشجویی دستگیر شدند و در روز ۱۶ آذر این نگرانی تبدیل به واقعیت شد. در بحبوحه اعتراضات پس از انتخابات، دانشجویان در سراسر کشور به تظاهرات ۱۶ آذر ۱۳۸۸ پیوستند و در ۲٠ آذر ۱۳۸۸ فقط هفتاد نفر در دانشگاه فردوسی مشهد دستگیر شدند؛[22] ستاره‌دار کردن و تعلیق و اخراج صدها دانشجو، بستن ده‌ها نشریه دانشجویی، بستن تریبون‌های دانشجویی، اخراج اساتید منتقد، از جمله اقداماتی بود که برای سرکوب این جنبش انجام داده شد.[23]

اعتراضات دی ماه ۱۳۹۶

همزمان با اعتراضات خیابانی در تهران، ۹ دی ۱۳۹۶ دانشجویان دانشگاه تهران هم مقابل در اصلی آن به اعتراضات مردمی پیوستند که بازداشت گسترده‌ی دانشجویان را در پی داشت.[24]

شعار "اصلاح طلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا" در همین روز توسط دانشجویان دانشگاه تهران سر داده شد.

سپاه ثارالله در ساعات پایانی همان شب، در طبقهٔ همکف و محوطهٔ بیمارستان دی، که با شلیک تیر هوایی و با استفاده از شوکر و اعمال خشونت همراه شد، کسری نوری دانشجو ارشد دانشگاه تهران، محمد شریفی مقدم دانشجو مهندسی دانشگاه صنعتی شریف و دو دانشجو از دانشگاه های دیگر را بازداشت کرد.

فردای آن روز هم لیلا حسین‌زاده دانشجو علوم اجتماعی دانشگاه تهران و نزدیک به ۳۰ دانشجوی دیگر دانشگاه تهران بازداشت شدند.[25]

اعتراضات آبان ماه ۱۳۹۸

اخبار اعتراضات گسترده در این دانشگاه به گوش می‌رسید، و همراه با حاشیه‌هایی بود از جمله حمل دانشجویان دستگیر شده با آمبولانس،[26][27] طی اخباری که از دانشگاه می‌رسید افراد بسیاری در این دانشگاه بازداشت شده بودند، و خانواده دانشجویان نگران از احوال فرزندان خود شده بودند.[28][29][30]

اعتراض ۵۰۰ دانشجو دانشگاه تهران به صدور احکام قضایی

گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران با انتشار نامه‌ای به منصور غلامی، وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری، به صدور احکام قضایی برای فعالان دانشجویی اعتراض کردند.

۵۰۰ دانشجوی دانشگاه تهران در نامه‌ای به منصور غلامی، به مجموع ۷۰ سال احکام زندان صادر شده برای سیزده دانشجوی این دانشگاه از جمله «مرضیه امیری»، «لیلا حسین‌زاده»، «کسری نوری» اعتراض کردند.[31]

در بخشی از این نامه آمده است:

«ما جمعی از دانشجویان دانشگاه تهران ضمن محکومیت این سرکوب‌‏ها در قالب بازداشت‌‏، احکام و محرومیت‌‏های غیرانسانی و غیرقانونی، بنا به موقعیت حقوقی جنابعالی، عملاً شما و وزارت‏ علوم را مسئول اصلی این وضعیت تأسف‌‏بار برای دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌‏های کشور می‏‌دانیم و بدین‌وسیله خواستار آزادی فوری دانشجویان بازداشتی این دانشگاه، لغو کلیه‌‏ی احکام صادره و نیز برداشته شدن کلیه‌‏ی محرومیت‌‏های رخ‌داده برای تحصیل آنان هستیم.»[32]

اعتراضات سقوط هواپیمای اوکراینی

پس از مدتی پنهان کاری حکومت ایران در شلیک موشکی به این هواپیما در زمان تنش میان آمریکا و ایران، سپاه مسئولیت این حمله را به عهده گرفت، سپس اعتراضاتی در سراسر ایران و دانشگاه تهران و امیر کبیر صورت گرفت، که تمام این اعتراضات به خشونت کشیده شد؛ و در دانشگاه آزاد تهران همراه با حمله لباس شخصی‌ها به خوابگاه دانشجویان بود. [33]

اعتراض به واژگونی اتوبوس دانشگاه آزاد

در زمان واژگونی اتوبوسی حامل دانشجویان دانشگاه تهران دی ماه ۱۳۹۷، اعتراضاتی در این دانشگاه به بررسی وضعیت امکانات دانشجویان در خط مقدم اظهار نظرها از این حادثه بود. همواره دانشگاه تهران مانند دیگر دانشگاه‌ها برای انواع مشکلات درون دانشگاه شاهد اعتراضاتی درون خود بوده‌است.[34][35][36][37][38]

نهاد‌های دانشجویی

فعالیت‌های دانشجویی حکومتی دانشگاه تهران زیر نظر معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران و معاونت دانشجویی است. نهادهای فعال دانشجویی دانشگاه تهران به شرح زیر است:

  • کانون‌های فرهنگی دانشگاه تهران
  • بسیج دانشجویی دانشگاه تهران
  • انجمن اسلامی دانشجویان
  • انجمن اسلامی مستقل
  • انجمن‌های علمی و دانشجویی
  • شورای صنفی دانشگاه تهران
  • مجمع دانشجویان عدالتخواه

کانون‌های دانشجویان دانشگاه تهران
لوگوی شورای هماهنگی کانون‌های فرهنگی دانشگاه تهران

در دانشگاه تهران نزدیک به ۲۰ سال است که کانون های دانشجویی فعالیت خودجوش دانشجویی را انجام می‌دهند. اکنون نزدیک به ۹۲ کانون در این دانشگاه ثبت شده که ۴۵ عدد از آن‌ها فعال است. این نهاد متولی فعالیت‌های فرهنگی نظیر شب شعرها، فعالیت های هنری نظیر موسیقی و تئاتر و هنرهای تجسمی، اجتماعی نظیر هلال احمر و خیریه و دینی نظیر فعالیت‌های مذهبی در میان دانشجویان دانشگاه تهران است.

هر ساله از میان تمام دبیران کانون‌های دانشگاه یک نفر به عنوان دبیر شورای هماهنگی انتخاب می‌شود که مسئولیت هماهنگی و هدایت مسیر توسعه کانون‌ها را بر عهده دارد.

کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران
نوشتار اصلی: کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران

کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران [39] بزرگترین کتابخانهٔ دانشگاهی ایران است. هسته اصلی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۸، با مجموعهٔ اهدایی سید محمد مشکوه، استاد دانشگاه تهران، شامل ۱۳۲۹ جلد نسخه خطی تشکیل گردید و بنای فعلی کتابخانه، در یکم مهرماه سال ۱۳۵۰ گشایش یافت. در طول این مدت، امور فنی کتابخانه، ایجاد ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی جهان، انتخاب و به کار گماردن کتابداران متخصص، در زیرزمین سازمان مرکزی، و زیرزمین دانشکده علوم و اتاق‌های مسجد دانشگاه انجام می‌شد. در سال ۱۳۵۳، به منظور گردآوری و نگهداری و سازمان‌دهی انتشارات غیرکتابی که از سازمان‌ها، وزراتخانه‌ها، دانشگاه‌ها و انجمن‌های فرهنگی و مؤسسات و مراکز داخل و خارج از کشور به کتابخانه مرکزی اهدا می‌شد، «مرکز اسناد» کتابخانه دایر گشت و نام آن به کتابخانه مرکزی افزوده شد.[40]

ساختمان این کتابخانه با مساحت بیش از ۲۲۰۰۰ متر مربع دارای نه طبقه است که شامل دو طبقه زیرزمین، همکف، طبقه اول و ۵ طبقه مخزن کتاب و مطبوعات و اسناد و موزه کتابخانه [41] است. کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد اکنون حدود ۵۰۰۰۰ عضو ثابت دارد و روزانه پاسخگوی بیش از ۴۵۰۰ نفر مراجعه‌کننده از دانشجویان دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و محققان و پژوهشگران داخل و خارج از کشور است. کتابخانهٔ مرکزی و مرکز اسناد از سال ۱۳۴۶ به عضویت فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های کتابداری –ایفلا– درآمده است [40]. در سال ۱۳۹۵ شمسی، مدیریت این کتابخانه، امکان بازدید مجازی از کتابخانه و موزه را برای علاقه‌مندان فراهم کرد.[42]

  • اکنون، ریاست کتابخانه مرکزی دانشگاه بر عهده رسول جعفریان می‌باشد.

انتشارات دانشگاه تهران

مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۵ خورشیدی فعالیت خود را به صورت مستقل و رسمی آغاز کرد. پرویز ناتل خانلری نخستین شخصیت آغازگر این حرکت انتشاراتی بود. پس از ایشان، ذبیح الله صفا با یاری حسین مینوچهر مدیریت توسعه انتشارات را با شایستگی به عهده گرفتند. در این هنگام بود که آثار پرباری زمینه‌ساز شکوه انتشارات دانشگاه تهران شد. سپس حافظ فرمانفرماییان این وظیفه را به عهده گرفت، اما به علت مسافرت علمی به آمریکا، ایرج افشار به مدت هفت سال در گسترش انتشارات تلاش کرد. پس از ایرج افشار، کوهستانی و پس از آن بهرام فره وشی عهده دار ریاست انتشارات و چاپ دانشگاه شدند. در شهریور ۱۳۵۷ تا اوایل اسفند ۱۳۵۷ حسین عرفانی و پس از وی به مدت دو سال داریوش فاتحی مسئولیت اداره مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران را به عهده گرفتند. پس از وی، فیروز حریرچی به مدت شش سال سرپرست مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران شد. سپس محمد شکرچی زاده برای بار نخست از ۱۳۶۶ سرپرستی موسسه را به عهده گرفت. وی نیز در سال ۱۳۶۹ برای ادامه تحصیلات به خارج از کشور رفت و عباس راستگو به مدت هفت سال سرپرست انتشارات و چاپ شد. در نیمه سال ۱۳۷۷ محمدعلی راد عهده دار سرپرستی انتشارات شد. از آغاز سال ۱۳۷۸ بار دیگر سرپرستی مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران به محمد شکرچی زاده واگذار شد. از سال ۱۳۸۵ تا آذر ماه ۱۳۸۸ سید حمید طالب زاده عهده دار ریاست موسسه بودند و از این تاریخ تا فروردین ۱۳۹۰ جان اله کریمی مطهر ریاست انتشارات را بر عهده داشتند، سپس حسن سرشتی به سمت مدیر کل خدمات پژوهشی و ریاست موسسه انتشارات منصوب شدند. پس از دوره شش ماهه مدیریت حسن سرشتی، ایرج اله‌دادی به سمت مدیر کل خدمات پژوهشی و انتشارات منصوب شدند.

  • درحال حاضر، ریاست مؤسسه انتشارات را محمد موسی‌خانی استاد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران بر عهده دارد.[43]

سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران

دانشگاه تهران اکنون، دارای ۱۳۹ نشریه تخصصی است که ۹۷ نشریه دارای رتبه علمی - پژوهشی از دبیرخانه کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور [44] (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) می باشند. این نشریات به صورت فصلنامه (چهار شماره در سال) یا دوفصلنامه (دو شماره در سال) منتشر می‌شوند. ویراستاری ادبی و صفحه آرایی مقالات و همچنین انتشار نشریات به صورت نسخه‌های الکترونیکی و چاپی در انتشارات دانشگاه تهران صورت می‌گیرد[45].

رتبه‌بندی‌های بین‌المللی در سطح جهانی
سازمان مرکزی دانشگاه تهران

۲۰۰۹

دانشگاه تهران (بدون احتساب دانشگاه علوم پزشکی) در سال ۲۰۰۹ در رتبه‌بندی SCImago (که براساس تعداد مقالات علمی موسسات تحقیقاتی دولتی و آموزش عالی کشورهای مختلف موجود در دیتابیس Scopus از انتشارات Elsevier به دست آمده‌است) در رتبه ۳۰۸ جهان قرار داشت (که در خاورمیانه، پس از ۴ دانشگاه اسرائیلی، در رتبه پنجم قرار داشت).[46]

۲۰۱۱

براساس جدیدترین رتبه‌بندی دانشگاه‌های دنیا در ژوئیه سال ۲۰۱۱ و براساس وب سنجی، دانشگاه تهران برترین دانشگاه ایران است. دانشگاه تهران با رتبه جهانی ۷۰۸، در شاخص اندازه صفحات وب امتیاز ۵۰۲، در شاخص قابلیت مشاهده از سوی دیگران امتیاز ۹۶۱، در شاخص فایل‌های قابل دسترسی امتیاز ۷۸۸ و در شاخص میزان ارجاعات امتیاز ۳۸۴ را به دست آورده‌است. این در حالی است که رتبه این دانشگاه در آخرین نسخه‌ای که از رتبه‌بندی وبومتریک در ماه مرداد منتشر شد، ۹۳۸ اعلام شده بود.[47]

۲۰۱۴

براساس نظام رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاهی شانگهای، در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۱۴، دانشگاه تهران رتبه ۵۶۶ را بین دانشگاه‌های برتر جهان کسب کرد.[48] در سال ۲۰۱۵ نیز در نظام رتبه‌بندی شانگهای این دانشگاه در رتبه ۳۰۰–۲۰۱ و در رشته‌های فنی و مهندسی نیز در رتبه ۷۵–۵۱ و در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.[49]

۲۰۱۸

براساس رتبه‌بندی شانگهای در سال ۲۰۱۸ دانشگاه تهران در میان ۳۰۱ تا ۴۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.

۲۰۱۹

براساس رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان در سال ۲۰۱۹ دانشگاه تهران در جایگاه جهان ۲۵۹ جهانی قرار گرفت.[50]

۲۰۱۹

در سال ۲۰۱۹ و در رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان[51]

شاخه موضوعی رتبه
علوم مهندسی ۷۱
علوم کشاورزی ۱۶۱
علوم طبیعی ۳۰۱–۳۵۰
۲۰۱۹

در سال ۲۰۱۹ و در رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان

در این رتبه‌بندی، دانشگاه تهران در موضوعات مهندسی مکانیک رتبه ۹ و در مهندسی شیمی رتبه ۲۸ و در مهندسی عمران رتبه ۵۹ و در علوم کشاورزی رتبه ۸۶ در جهان را کسب کرد.

موضوع رتبه
مهندسی مکانیک ۹
مهندسی شیمی ۲۸
مهندسی عمران ۵۹
علوم کشاورزی ۸۶
علوم کامپیوتر ۱۱۷
مهندسی برق ۱۱۹
علوم مواد ۱۴۳
شیمی ۱۹۳
محیط زیست ۱۹۸
گیاه‌شناسی و جانورشناسی ۲۱۴
زمین‌شناسی ۲۵۵
ریاضیات ۳۰۱–۳۵۰

رتبه‌بندی در میان دانشگاه‌های کشورهای اسلامی

بر اساس رتبه‌بندی پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC)، دانشگاه تهران رتبه سوم در میان کشورهای مسلمان در سال ۲۰۱۶ را دارد.[52]

موضوع رتبه
مهندسی و فناوری ۱
علوم کشاورزی ۳
علوم اجتماعی ۳
علوم طبیعی ۴

پردیس‌ها، دانشکده‌ها و مؤسسات وابسته
ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران
عکس سردر دانشگاه تهران بر پشت اسکناس ۵ هزار تومانی
تصویری از سر در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی در یک روز پاییزی

دانشگاه تهران شامل پردیس‌ها، دانشکده‌ها و مؤسسات پژوهشی و فرهنگی متعددی است. باید توجه داشت که مفهوم پردیس در این دانشگاه به مجموع چند دانشکده اطلاق می‌شود و الزاماً با معنای پردیس خودگردان که آموزش در غیرانتفاعی و غیردولتی است، متفاوت می باشد.

رؤسا
نوشتار اصلی: فهرست رئیسان دانشگاه تهران

تا سال ۱۳۲۱ ه‍.خ دانشگاه تهران را وزیر فرهنگ مدیریت می‌کرد. از آن تاریخ به بعد ریاست دانشگاه، به صورت مستقل و زیر نظر وزارت فرهنگ درآمد.

نام مدیران دانشگاه از ابتدا تا کنون به شرح زیر است:

استادان

این فهرست برخی از اساتید دانشگاه تهران که در حوزه‌های مختلف دارای شهرت هستند را در بر می‌گیرد.

دانش‌آموختگان
دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران
نوشتار اصلی: دانش‌آموختگان دانشگاه تهران

گشایش دانشگاه تهران که با آغاز آشنایی جدی ایرانیان با مغرب‌زمین مقارن افتاده بود، این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن مغرب‌زمین و علوم جدید تبدیل کرد. از آغاز فعالیت‌های آموزشی دانشگاه تهران تاکنون همواره افراد شایسته، شخصیت‌های برجسته و چهره‌های شناخته شده در آن به تحصیل پرداخته‌اند.

فهرست برخی از این دانش‌آموختگان برجسته و نامدار به شرح زیر می باشد:

بنیاد حامیان دانشگاه تهران

بنیاد حامیان دانشگاه تهران در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۳ برای تقویت و گسترش زیر ساخت‌های دانشگاه تهران، با کمک جمعی از خیرین و دانش‌آموختگان دانشگاه تهران به منظور حمایت از اهداف و مأموریت‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی دانشگاه به مثابه نماد آموزش عالی راه‌اندازی شد[53].

جستارهای وابسته

منابع
  1. "آشنایی با دانشگاه تهران".
  2. https://academics.ut.ac.ir/fa/page/844/آموزش-دانشگاه-تهران-در-یک-نگاه
  3. "دانشگاه تهران، هشتاد و شش سال افتخار و بالندگی (۱۳۹۹-۱۳۱۳)". دانشگاه تهران. 2020-05-28. Retrieved 2020-06-08.
  4. مذاکرات دوره ششم قانون‌گذاری. تهران. مجلس شورای ملی. ۱۳۰۵.
  5. آموزش و پرورش در ایران. ناصر تکمیل همایون. دفتر پژوهش‌های فرهنگی. شابک ۹۶۴-۳۷۹-۰۹۲-۴ ۱۳۸۵ ص۸۷–۸۸
  6. "دانشکده‌ها". دانشگاه تهران. Retrieved 2020-06-08.
  7. "رزومه - محمود نیلی احمدآبادی". Login. Retrieved 2020-06-08.
  8. Bianca Devos, Christoph Werner. Culture and Cultural Politics Under Reza Shah: The Pahlavi State, New Bourgeoisie and the Creation of a Modern Society in Iran. Routledge, 2013. ISBN 113512560
  9. Encyclopædia Iranica - Faculties Of The University Of Tehran
  10. دانشنامه ایرانیکا:
  11. آموزش و پرورش در ایران. ناصر تکمیل همایون. دفتر پژوهش‌های فرهنگی. شابک ۹۶۴-۳۷۹-۰۹۲-۴ ۱۳۸۵ ص۸۸
  12. «ضیاء موحد: تأسیس دانشگاه تهران ربطی به محمود حسابی ندارد». تاریخ ایرانی. آذر ۱۳۹۱.
  13. M. Marefat. "The Protagonists who Shaped Modern Tehran" , in Ch. Adle and B. Hourcade, eds. Teheran, capitale bicentenaire, Paris and Tehran, l۹۹۲, pp. 106.
  14. «دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹.
  15. Encyclopædia Iranica - Faculties Of The University Of Tehran
  16. «دانشکده مدیریت دانشگاه تهران - دربارهٔ ما». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ دسامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۷.
  17. Problems and Issues in Higher Education: Perspectives on Iran-United States Educational Relations and Influences. pp.8
  18. MehrNews.com - Iran, Iranian, Nuclear, political, world, sport, Cultural, economic, SocialAndOccations news and headlines
  19. «Error». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۴ آوریل ۲۰۰۹.
  20. یادداشت‌های آفریقا ص۹۵ مهرانگیز کار
  21. جامعه‌ی تعزیه، محمود صباحی، ص ۱۳۱
  22. خبرنامه امیرکبیر ۲٠ آذر ۱۳۸۸
  23. «مجید محمدی» "پایان بهار"ص۳۳
  24. «نماینده مجلس: ۱۵۰ دانشجو در ارتباط با اعتراضات دی ماه ۹۶ بازداشت». رادیو فردا.
  25. «شلیک تیر هوایی از سوی سپاه ثارالله در بیمارستان دی». کمپین حقوق بشر.
  26. «سرکوب گسترده دانشجویان در ایران؛ لباس شخصی‌ها با «آمبولانس» حدود۵۰ دانشجو را در دانشگاه تهران دستگیر کردند | صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  27. «حراست دانشگاه تهران از هویت بازداشت کنندگان دانشجویان اظهار بی‌اطلاعی کرد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  28. «تجمع اعتراضی مردم و دانشجویان در اطراف دانشگاه تهران». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  29. «تجمع اعتراض آمیز در دانشگاه آزاد تهران با 'برخورد' بسیجی ها روبرو شد». BBC News فارسی. ۲۰۰۹-۱۰-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  30. «۱۶ آذر؛ حمایت گروهی از دانشجویان از اعتراض‌های آبان ماه». BBC News فارسی. ۲۰۱۹-۱۲-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  31. «نماینده مجلس: ۱۵۰ دانشجو در ارتباط با اعتراضات دی ماه ۹۶ بازداشت». رادیو فردا.
  32. «اعتراض دانشجویان دانشگاه تهران به صدور ۷۰ سال زندان برای ۱۲ دانشجو». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  33. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «تجمع اعتراضی در پی ورود لباس‌شخصی‌ها به خوابگاه دانشگاه تهران | DW | 17.01.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  34. «اعتراض جمعی از دانشجویان دکتری کوی دانشگاه تهران+پاسخ دانشگاه». ایسنا. ۲۰۲۰-۱۲-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  35. «جزئیات تجمع امروز دانشگاه تهران از زبان معاون فرهنگی دانشگاه». ایسنا. ۲۰۱۹-۰۵-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  36. «گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران در اعتراض به طرح عفاف و حجاب تجمع کردند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  37. «تجمع دانشجویان دانشگاه تهران در اعتراض به طرح 'حجاب' به خشونت کشیده شد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  38. «حمله «لباس‌شخصی‌ها» به تجمع دانشجویان دانشگاه تهران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۶.
  39. "صفحه اصلی". Library. 2020-06-09. Retrieved 2020-06-09.
  40. "کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران". معاونت پژوهشی دانشگاه تهران. 11 Mar 2017. Archived from the original on 14 May 2018. Retrieved 31 May 2020.
  41. "افتتاح موزه کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد - صفحه نمایش اخبار کتابخانه". Library. 2020-07-24. Retrieved 2020-07-24.
  42. https://library.ut.ac.ir/librarypanorama
  43. "انتشارات دانشگاه تهران". انتشارات دانشگاه تهران. Retrieved 2020-08-25.
  44. "سامانه ارزیابی نشریات علمی". journals.msrt.ir. 2016-11-19. Archived from the original on 2016-11-19. Retrieved 2020-06-09.
  45. "تهران، سامانه، مجلات، دانشگاه، مجله، نویسنده، راهنما". سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران. Retrieved 2020-06-08.
  46. «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۰.
  47. رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های ایران براساس وب سنجی در ژوئیه ۲۰۱۱ بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine.
  48. «نتایج معتبرترین رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان اعلام شد/ صعود رتبه دانشگاه تهران در بین برترین‌ها». آفتاب. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۰۸-۱۶.
  49. http://www.universityrankings.ch/
  50. «خبر رتبه ۳۴۴ دانشگاه تهران در رتبه‌بندی جهانی».
  51. «رتبه‌بندی دانشگاه تایوان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۹.
  52. «رتبه‌بندی کشورهای اسلامی».
  53. "بنیاد حامیان دانشگاه تهران". بنیاد حامیان دانشگاه تهران. 2018-11-18. Archived from the original on 21 February 2020. Retrieved 2020-12-15.

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به دانشگاه تهران در ویکی‌گفتاورد موجود است.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ دانشگاه تهران موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.