هندوانه ابوجهل

هندوانهٔ ابوجهل یا حنظل که در زبان بومی خیارتلخ نامیده می شود، میوه‌ای تلخ‌مزه است که در فارسی با نام‌های خربزهٔ روباه، کدوی تلخ و سیبِ تلخ و در عربی با نام‌های حَنظل، مرارة الصحاری و علقم و در فرهنگ اچمی‌زبان‌های در چابهار و مومان با نام «گونج»شناخته میشود و در جنوب ایران به نام خزَرَ. (تلفظ: Khazara)نام برده شده‌است.در شهرستان‌های نایین و خوروبیابانک به هنوارنه مار یا هنوانه ماری معروف است
هندوانه ابوجهل از راسته کدوئی‌ها (Cucurbitales) از تیره کدو (Cucurbitaceae)، از سرده سیترولوس (Citrullus) بوده و نام علمی آن Citrullus colocynthis است. مصرف آن باعث کولیت شدید شده و به علت مواد سمی خطرناک است.
نام نوعی گیاه بالارونده بومی حوضه مدیترانه به ویژه ازمیر ترکیه، نوبه آفریقا و تریسته ایتالیا است. این گیاه از خانوادهٔ هندوانه است اما با هندوانه معمولی تفاوت‌هایی دارد شامل اندازهٔ کوچک‌تر، جسم سفت‌تر و مزهٔ بسیارتلخ آن.

هندوانهٔ ابوجهل.
آرایه‌شناسی
فرمانرو: گیاهان
دسته: گیاهان گلدار
رده: دولپه‌ای‌ها
راسته: کدوسانان
تیره: کدوییان
سرده: هندوانه
گونه: C. colocynthis
نام علمی
Citrullus colocynthis
.‎(L.) Schrad
میوه هندوانه ابوجهل آب‌پخش
تصویری از بوته هندوانه ابوجهل در آب‌پخش
هندوانه ابوجهل و پیه آن

ترکیبات شیمیایی

در گیاه وجود یک ماده تلخ به نام کولوسنتین[پانویس 1] و کولوسنتتین[پانویس 2] گزارش شده‌است.[1]

خواص دارویی

گمان می‌رود عصاره کوکوربیتاسین آن خواص درمانی داشته باشد.

ضد بیماری بلغم، مسهل و ملین بسیار قوی، درمان‌کننده کبد، آنتی‌بیوتیک قوی، ضد نقرس، درمان‌کننده صدای گوش، ضد سردرد و درد شقیقه، درمان‌کننده سیاتیک طبیعتی بسیار گرم دارد درمان بیماری صرع، بیماری قند، خارش پوست، درمان‌کننده سفید شدن مو


جلوگیری از سکته مغزی. قاعده آور، ضد کرم معده و کرم کدو، پادزهر سم عقرب و مار است.

مضرات هنداونه ابوجهل

از خواص هندوانه ابوجهل که بگذریم، نتایجی نیز به دست آمده است که نشان می‌دهد مصرف بیش از حد این میوه بر دستگاه گوارش تأثیر منفی می‌گذارد و باعث بروز مشکل می‌شود. مصرف حتی مقدار بسیار کمی از این گیاه می‌تواند باعث تحریک شدید معده و روده، اسهال خونی، آسیب کلیه، ادرار خونی و عدم توانایی در ادرار شود. عوارض جانبی شامل تشنج، فلج و مرگ نیز در ادامه مصرف ذکر شده است. میزان مصرف نباید بیش از یک قاشق چای‌خوری باشد. البته گفته می‌شود زنان باردار و شیرده باید به کلی از مصرف این میوه خودداری کنند. مصرف این میوه هم می‌تواند باعث سقط جنین شود و هم ترکیبات سمی آن برای نوزاد مضر است.

هندوانه ابوجهل از دید طب سنتی

از آنجایی که مصرف این میوه اغلب از طرف پزشکان طب سنتی پیشنهاد می‌شود پس دانستن طبع آن هم بی‌ضرر نیست. از دید طب سنتی این میوه بسیار گرم و خشک است و اغلب برای افراد بلغمی توصیه می‌شود تا بتواند اخلاط بلغمی را به دلیل خاصیت مسهلی‌اش، دفع کند. دوز مصرفی این گیاه به عوامل مختلفی مانند سن، سلامتی و دیگر شرایط بستگی دارد. حتی مواد طبیعی و داروهای گیاهی را هم نباید بدون در نظر گرفتن میزان مناسب مصرف کرد. دوز تعیین شده اهمیت بسیاری دارد. همچنین گفته می‌شود افرادی که طبع سرد دارند، بهتر است این میوه را مصرف نکنند. خانمهای باردار استفاده نکنند.[2]

در گذشته زنان باردار از هندوانه ابوجهل برای سقط جنین استفاده می‌کردند. هنوز هم برخی زنان عرب از این روش استفاده می‌کنند که تاکنون موجب مرگ نیز شده‌است.[3][4]

واژه‌نامه
  1. Colocynthin
  2. Colocynthetine

پانویس
  1. میر حیدر، معارف گیاهی (دوره ۸ جلدی)، ۳:‎ ۱۷۷.
  2. «آموزش کشاورزی؛ کشت گلخانه طراحی فضای سبز پرورش قارچ گیاهان دارویی: آموزشگاه کشاورزی سبزایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مارس ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئیه ۲۰۰۶.
  3. Riddle, Contraception and Abortion from the Ancient World to the Renaissance, 70.
  4. Vij, Textbook of Forensic Medicine and Toxicology: Principles and Practice, 5/e, 478.

منابع
  • Riddle, J.M. (1994). Contraception and Abortion from the Ancient World to the Renaissance. History e-book project. Harvard University Press. ISBN 9780674168763. Retrieved ۲۰۱۴-۰۱-۲۳.
  • Vij, K. Textbook of Forensic Medicine and Toxicology: Principles and Practice, 5/e. Elsevier India. ISBN 9788131226841. Retrieved 2014-01-23.
  • میرحیدر، حسین (۱۳۷۳). معارف گیاهی. ۳. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. ص. ۵۳۲.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ هندوانه ابوجهل موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.