پراکندگی رامان
پراکندگی رامان یا اثر رامان (به انگلیسی: Raman Scattering) به پراکنش غیرکشسان فوتون می‌گویند. این پدیده را چاندرا سخار ونکتا رامان، فیزیک‌دان هندی در سال ۱۹۲۸ کشف کرد.
وقتی نور از یک اتم یا مولکول پراکنده می‌شود، بیشتر فوتونها کشسان پراکنده می‌شوند (پراکندگی ریلی). این فوتونها انرژی، بسامد و طول‌موج یکسانی با فوتون‌های فرودی دارند؛ ولی نسبت کمی از فوتونها (تقریباً یک فوتون از ده میلیون) با طول موج متفاوت (بیشتر معمولا) و انرژی و فرکانس متفاوت(معمولا کمتر) پراکنده می‌شوند.[1]
تاریخچه
در سال ۱۹۲۲ رامان نخستین مقالهٔ خود را در این باره به نام «پراکندگی مولکولی نور» منتشر کرد. او سرانجام با کمک همکارانش تابشی را که به نامش نامگذاری شد کشف کرد. این پدیده نخستین بار در سال ۱۹۲۸ توسط دو گروه مستقل (که رامان نیز عضو یکی از آن دو بود) در آزمایشگاه گزارش شد. رامان به خاطر این کشف جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۳۰ را از آن خود کرد.
پدیده پراکندگی رامان، دارای علامت ضعیفی است. به همین دلیل تا سال ۱۹۸۲ این پدیده شناخته نشده بود. البته باید خاطر نشان نمود که چندین سال قبل از کشف پدیده پراکندگی رامان، پراکندگی نور به وسیله جامدات، مایعات و گازهای شفاف مورد بررسی قرار گرفته بود. چند ماه پس از کشف رامان، فیزیکدانان روسی به‌طور مستقل در زمینه وجود این اثر در بلورها به نتایج جالبی دست یافتند و این پدیده را به جای اثر رامان، پراکندگی مرکب نامیدند.
فیزیک حاکم بر پراکندگی رامان
برهم‌کنش نور با ماده در ناحیه زیر قرمز می‌تواند به دو صورت جذب و پراکندگی انجام گیرد. این دو پدیده اساس شناسایی و اندازه‌گیری ترکیبات به دو روش طیف نورسنجی جذبی زیر قرمز و پراکندگی رامان را تشکیل می‌دهند.
جستارهای وابسته
بیناب نمایی بیناب نمایی رامان
منابع
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ پراکندگی رامان موجود است. |
- Harris and Bertolucci (1989). Symmetry and Spectroscopy. Dover Publications.