پرسلان
پرسلان یا بارْفَتَن[1] طبق تعریف انجمن آزمون و مواد آمریکا به فراوردههای سرامیکی شیشهای و سفید اعم از لعابدار و بدون لعاب که برای مصارف فنی بکار میرود، گفته میشود. معمولا جذب اب قطعات پرسلانی نزدیک به صفر میباشد.ماده چینی سابقه طولانیتری نسبت به پرسلان دارد و اولین نمونه آن در طول سلسله تانگ بین سالهای ۶۱۱ تا ۹۰۷ قبل از میلاد ساخته شد. اما پرسلان ساختهای مدرنتر بوده و در طول سلسله یوان بین سالهای ۱۲۷۹ تا ۱۳۶۸ ساخته شد. چینیها در ابتدا ماده چینی را از کائولن (خاک رس چینی) و پگماتیت، نوعی گرانیت دانه درشت، میساختند و آن ر به کشورهای اروپایی صادر میکنند. اروپاییها که خود سفالگران ماهری بودند بارها تلاش کردند که چینی را بازسازی کنند و آن را از انحصار کشور چین خارج کنند اما نمیتوانستند به این هنر دست یابند. به دلیل زیبایی خاص و همچنین قیمت بالای چینی، در سال ۱۷۰۷ دو دانشمند آلمانی به نامهای Ehrenfried Walter von Tschimhaus و Johann Friedrich Bottger موفق شدند که با ترکیب خاک رس با فلدسپات زمینی به ترکیبی همانند چینی دست یابند که کیفیت بسیار خوبی داشت و درعینحال وزن کمتری از چینی داشت.
در سالیان بعد، انگلیسیها با استفاده از خاکستر از استخوانهای گاو به خاک رس، فلدسپات و کوارتز به یک ترکیب جدید دست یافتند که از چینی بسیار محکمتر بود و به چینی استخوانی معروف شد. اگرچه این نوع پرسلان در دمای کمتری نسبت به پرسلان واقعی تولید میشد، اما خاکستر استخوان باعث میشد که ساختار آن به صورت شفاف باقی بماند. امروزه انواع مختلفی از پرسلان در سرتاسر دنیا تولید میشود که پرسلان استخوانی به دلیل شفافیت خاص خود محبوبیت بالایی دارد و بیشترین استفاده را در کشورهای ایالات متحده و بریتانیا دارد.[2]
اروپاییها در طول قرن 17 سرامیکهای زیادی تولید کردند. ایتالیاییها ” چینی تورین ” را ابداع کردند. انگلیسیها در شهر چلسی این کار را ادامه دادند و اسپانیاییها در شهرهای جنوبی شروع به کپیبرداری کردن. طولی نکشید که کل اروپا شروع به ساخت چینیهایی مشابه پرسلان قلمرو امپراتوری چین کرد. با این وجود هنوز میدان تعریف پرسلان گسترده بود و نمیشد آن را به یک ماده خاص و شیوه مشخص تولید مرتبط دانست. از طرف دیگر این محصول مانند تمام محصولات چینی کاربردی کاملا تزیینی و برای ساخت ظروف چینی داشت. اما پرسلان اولیه ساخت مناطق مرکزی اروپا نفوذپذیری بسیار کمی داشت و خاصیت ارتجاعی آن بالا بود. مقاومت، سختی، سفیدی، شفافیت و مقاومت بالا در برابر حمله شیمیایی و شوک حرارتی آن را با چینیهای دیگر کاملا متفاوت میکرد.[3]
کاشی پرسلان[4]
داستان سرامیک پرسلان یا Porcelain tile که با عنوان کاشی پرسلان هم شناخته میشود دقیقا از همان جایی شروع شد که مقاومت در محصول اهمیت پیدا کرد. در واقع سرامیک پرسلانی که ما امروز با آن سروکار داریم محصولی کاملا اروپایی و بهخصوص آلمانی است. کاربردهای ساختمانی کاشی و سرامیک پرسلان در اروپا آشکار شد. اگرچه سابقه استفاده از سرامیک در چین و ساخت برج وجود داشت اما رویکرد جدید کاملا صنعتی و در قالب تولید انبوه بود. پرسلان بسیار سختتر از کاشی و سرامیک های سنتی و معمولی است و معمولاً با وجود قیمت بالاتر، بهدلیل سخت پوش بودن انتخاب میشود. ویژگی که در آلمان کشف شد. سرامیک پرسلان یا کاشی پرسلان نوین از ترکیب خاک رس (نوعی خاص)، فلد اسپات یا گرانیت است که در درجه حرارت بسیار بالا در کوره و تحت فشار زیادی پخته و متراکم می شود.[5]
پرسلان به عنوان دومین نوع محبوب کفپوش، جدا از سرامیک، مزایای بسیاری را در اختیار مصرفکنندگان قرار دهد. کاشی پرسلان کاملاً شبیه به سرامیک ساخته میشود، زیرا تولیدکنندگان در ساخت آن از خاک رس و سایر مواد طبیعی استفاده میکنند و برای ایجاد محصولات خاص با ویژگیهای منحصربه فرد، مواد را در کوره حرارت میدهند.
کاشیهای پرسلان با استفاده از خاک رس بسیار خاص به علاوه ماسه ریز دانه و فلدسپات ساخته میشود. سپس کاشیها در دمای بالاتر از دمای پخت سرامیک حرارت داده میشوند، این موضوع کمک میکند تا این کاشیها دوام و مقاومت بالاتری داشته باشند. این نوع خاص از کاشی به دست اندرکاران حوزه ساختمانی این امکان را میدهند که بتوانند از محصولی مقاوم، بادوام و زیبا استفاده کنند.
مزایا و معایب کاشی پرسلان
- مقاومت بالا: پرسلان در برابر سایش بسیار مقاوم است و نسبت به کاشی معمولی و سرامیک دوام بیشتری دارد. این امر به این دلیل است که این کاشی مادهای متراکمتر است. به طور کلی سختتر و ضخیمتر از سایر انواع کاشی میباشد و طول عمر بالایی دارد.
- نگهداری کم: پرسلان نگهداری آسانی دارد، به همین دلیل بدون ایجاد هرگونه آسیب به راحتی قابل شستشو است. این کاشی برای حمام و دستشویی مناسب است، ولی کاملاً ضد آب نیستند، اما مقاومت بیشتری از دیگر کاشیها دارد.
- زیبایی: این کاشی محصولی تقریباً لوکس به حساب میآید. از نظر زیبایی فضای شما را به چیزی تبدیل میکند که واقعاً به آن افتخار خواهید کرد. برخی از سبکهای این کاشی واقعاً ظاهری خیرهکننده و زیبا دارد.
- مناسب برای ترافیک بالا: کاشی پرسلان به دلایل مختلف برای محیطهای پر رفت و آمد مناسب است و همین امر باعث شده برای استفاده تجاری بسیار مطلوب باشد. این کاشی در مواجه با استفادههای مداوم و روزانه ماندگاری بالایی دارد.
- تنوع گسترده در سبکها: پرسلان از جنس سنگ مرمر، گرانیت، تخته سنگ، چوب، سنگ آهک و تقریباً با هر نوع کفپوش دیگری که به آن علاقهمند هستید ساخته شده است. همچنین، انتخابهای مختلفی برای ظاهر، رنگ، الگو و اندازه دارد.
- مقاوم در برابر رطوبت: یکی از موارد اساسی در اقلیمهای سرد، تجربه ترکخوردگی کاشه معمولی به دلیل رطوبت است. پرسلان بسیار کمتر احتمال دارد به این مشکل دچار شود. به دلیل که این کاشی متراکمتر و یکنواختتر بوده و تخلخل کمتری از انواع دیگر کاشی دارد.
- نصب دشوار: از آنجا که کاشی پرسلان متراکمتر است، کار با آن نیز دشوارتر است. مواردی که آن را ماندگار و قابل اعتماد میکند، همان موارد باعث شده است بریدن آن را نیز سختتر کند. بنابراین، برای نصب آن نیاز به متخصصین امر است.
- سنگینی: همانطور که بارها بیان کردیم، متراکم بودن مزیتی برتر برای این نوع کاشی است، ولی همین چگالی دلیلی برای افزایش وزن پرسلان میباشد. وزن بالاتر این کاشی، نصب آن را نیز دشوارتر میکند و به همین دلیل بلند کردن آن برای کارگران سخت است.
- گرانی: هنگامی که با محدودیت بودجه مواجه هستید، قیمت میتواند نگرانکننده باشد. پرسلان قیمت بالاتری نسبت به سرامیک دارد و نصب آن نیز هزینه بیشتری میطلبد. اما عمر بالا میتواند توجیهی برای قیمت بالای آن باشد.
- تعمیر سخت: تعمیر سختتر به این دلیل است که کار با پرسلان دشوارتر است. با این حال، به دلیل مقاومت و دوام بالا، این کاشی در عین پرهزینه بودن میتواند به عنوان یک سرمایهگذاری بلند شناخته شود.
- نگهداری گروت: در حالی که پرسلان تقریباً در برابر لکه، آسیب و نفوذ آب مقاوم است، اما خطوط بین این کاشیها هنوز آسیبپذیر نشان میدهند. حتی در کنار مراقبت مداوم، گاهی اوقات در اثر نفوذ رطوبت در خطوط بین کاشیها، تخریب صورت میگیرد. برای این منظور استفاده از گروت برای آببندی توصیه میشود.
تفاوت کاشی پرسلان و کاشی معمولی
- دوام: پرسلان و سرامیک هر دو از خشت و سایر مواد طبیعی ساخته و سپس در یک کوره گرما داده میشوند. علی رغم این شباهتها، اما نحوه ایجاد هر یک از آنها می تواند بر دوامشان تأثیرگذار باشد. خشتی که خالصتر و تصفیه شدهتر است برای ساخت کاشی پرسلان استفاده میشود. هنگامی که در یک کوره گرما داده میشود، پرسلان تحت فشار بیشتر و در دمای بالاتر حرارت میبیند. به دلیل این فرآیند، پرسلان بسیار متراکمتر و سختتر از سرامیک میشود.
- نصب: حتی اگر هیچ تجربهای در رابطه با کفپوش سرامیکی ندارید، باید بدانید سرامیک شرایط نصب نسبتاً آسانی دارد، اما نصب پرسلان متفاوت و دشوار است. هنگام برش سرامیک شما از اره کاشی استفاده میکنید، اما برای برش پرسلان به تیغه الماس احتیاج دارید. برای چسباندن صحیح کاشیهای پرسلان نیز، باید از ملات نازک اصلاح شده با لاتکس استفاده کنید.
- قیمت: این نکته بسیار حائز اهمیت است که کلیه کاشیها در طیف گستردهای از قیمتها در دسترس هستند. این مورد همچنین به برند، اندازه و شرکت تولیدکننده نیز بستگی دارد. با این حال، کاشی پرسلان به دلیل دادابودن مشخصات خاص و متفاوت اغلب کمی گرانتر از سرامیک است.
- مقاومت در برابر لکه: سرامیک متخلخلتر از کاشی پرسلان است، بنابراین ممکن است لکه به خود بگیرد. اگر این یک نگرانی مهم برای شما است، باید استفاده از سرامیک در مناطقی که ترافیک سنگین وجود دارد یا احتمال بروز لکهگیری هست محدود شود. پرسلان به دلیل تخلخل کمتر، در برابر لکهها مقاومتر است.
درج سایش کاشی پرسلان
درجه سایش کاشی را میتوان با توجه به آزمون ISO 10545-7 (و ASTM C1027) برای مقاومت در برابر سایش سطح، از صفر به پنج درجهبندی کرد و میتوان از آن برای تعیین مناسب بودن در شرایط مختلف بهره برد. کاشی های کف مدرن صیقلی در یک قالب بزرگ لعاب داده میشوند. این بدان معنی است که می توان یک کاشی را آتش زد و بعد روی آن را صیقل داد و درخشش را از نو دید. برتری کاشی پرسلان به همینجا ختم نمیشود. این محصول نوین در برابر هرگونه مواد شیمیایی، اسیدی و سایش مقاوم است . جذب آب آن بسیار پایین است (کمتر از 5/0%) و دلیل اصلیاش تراکم بالا و تخلخل کمتر نسبت به دیگر کاشیهاست. این عدد در مقایسه با سرامیک معمولی، چینی ها و حتی بیشتر سنگهای ساختمانی عدد فوقالعادهای محسوب میشود. [6]
نصب سرامیک پرسلان
نصب سرامیک پرسلان برای کف ساختمان به دو شیوه انجام میشود:
۱– استفاده از چسب: این چسب که نوعی پودری (مگاپوکسی و K-900) است بر پایه سیمان تولید میشود. این پودر را نخست در آب مخلوط کرده و سپس با استفاده ماله چسب ایجاد شده را در سرتاسر کف پخش و اقدام به نصب کاشیها میکنند.
۲- استفاده از اسکوپ و سیمان: این روشی خشک (بدون ملات) برای نصب کاشیهای پرسلان است. برای این روش نیاز به تجهیزات ویژه میباشد. از اسکوب به عنوان گیره مکانیکی برای جداسازی کاشی ها و ایجاد فضا جهت ریختن دوغاب استفاده میشود. در این روش پس نخست نصب اسکوب و پسس ریختن دوغاب سیمانی انجام میگیرید.[4]
جستارهای وابسته
منابع
- دهخدا. «مدخل «بارفتن» لغتنامه دهخدا». پارسی ویکی.
- ASTM Standard C242-01, Standard Terminology of Ceramic Whitewares and Related Products, ASTM International, West Conshohocken, PA, 2001. doi:10.1520/C0242-01
- «سرامیک پرسلان چیست و چطور ساخته شد؟ | سرامیک پالرمو». دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۱.
- «تفاوت کاشی پرسلان با معمولی چیست؟!». ویکی ساختمون. ۲۰۱۹-۱۲-۱۱. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۸-۳۱.
- «سرامیک پرسلان چیست و چطور ساخته شد؟ | سرامیک پالرمو». دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۱.
- «سرامیک پرسلان چیست و چطور ساخته شد؟ | سرامیک پالرمو». دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۱.
2-استاندارد کاشی و سرامیک اثر سعید میرحسینی
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ پرسلان موجود است. |