پروتئین گرماشوک

پروتئین‌های گرماشوک[1] (انگلیسی: Heat shock protein‎) که گاهی با عنوان «پروتئین شوک حرارتی» هم از آنها یاد می‌شود، به تیره‌ای از پروتئین‌ها می‌گویند که در پاسخ به هرگونه استرس سلولی تولید می‌شوند. در ابتدا، تصور بر آن بود که این پروتئین‌ها در اثر بالارفتن دما از حدِ طبیعیِ آن در بدن ایجاد می‌شوند،[2] اما اکنون مشخص شده که هرگونه استرس سلولی، از جمله سردشدن و کاهش دمای سلول،[3] اشعهٔ ماوراء بنفش[4] و حتی پروسهٔ ترمیم زخم و بازسازی بافتی نیز منجر به تولید پروتئین‌های گرماشوک می‌شوند.[5]

بسیاری از انواع این پروتئین‌ها تشکیل شپرون را می‌دهند که عملکرد کمکی در فرایند اصلاح تاشدگی پروتئین (از طریق پایدار ساختن آنها) یا کمک به تاشدگی مجدد پروتئین‌های آسیب‌دیده دارند.[6]

افزایش بیان و ساخت پروتئین‌های گرماشوک از طریق رونویسی صورت می‌پذیرد و نقش کلیدی در روند «پاسخ گرماشوک» (heat shock response) دارد که توسط «فاکتور گرماشوک» القا می‌شود.[7] این فاکتورهای گرماشوک تقریباً در تمامی موجودات زنده، از باکتری تا انسان، یافت می‌شود.

نام‌گذاری پروتئین‌های گرماشوک، بر اساس وزن ملکولی‌شان انجام می‌شود. مثلاً Hsp60، Hsp70 و Hsp90، اشارهٔ به فاکتورهای گرماشوکی دارد که یکای جرم اتمی‌شان به‌ترتیب، ۶۰× ۷۰ و ۹۰ کیلو دالتون است.[8]

پروتئین کوچک یوبیکویتین با وزن ملکولی ۸ کیلودالتون که کارش نشانه‌گذاری پروتئین‌ها برای تجزیه است، برخی ویژگی‌های پروتئین‌های گرماشوک را داراست.[9]

منابع

فرهنگستان زبان و ادب فارسی - دفتر یازدهم - بخش چهارم
Ritossa F (1962). "A new puffing pattern induced by temperature shock and DNP in drosophila". Experientia. 18 (12): 571–573. doi:10.1007/BF02172188. ISSN 0014-4754. Retrieved 2014-04-27.
Matz JM, Blake MJ, Tatelman HM, Lavoi KP, Holbrook NJ (July 1995). "Characterization and regulation of cold-induced heat shock protein expression in mouse brown adipose tissue". The American Journal of Physiology. 269 (1 Pt 2): R38–47. PMID 7631901.
Cao Y, Ohwatari N, Matsumoto T, Kosaka M, Ohtsuru A, Yamashita S (August 1999). "TGF-beta1 mediates 70-kDa heat shock protein induction due to ultraviolet irradiation in human skin fibroblasts". Pflügers Archiv. 438 (3): 239–44. doi:10.1007/s004240050905. PMID 10398851.
Laplante AF, Moulin V, Auger FA, Landry J, Li H, Morrow G, Tanguay RM, Germain L (November 1998). "Expression of heat shock proteins in mouse skin during wound healing". The Journal of Histochemistry and Cytochemistry. 46 (11): 1291–301. doi:10.1177/002215549804601109. PMID 9774628..
De Maio A (January 1999). "Heat shock proteins: facts, thoughts, and dreams". Shock. 11 (1): 1–12. doi:10.1097/00024382-199901000-00001. PMID 9921710.
Wu C (1995). "Heat shock transcription factors: structure and regulation". Annual Review of Cell and Developmental Biology. 11: 441–69. doi:10.1146/annurev.cb.11.110195.002301. PMID 8689565.
Li Z, Srivastava P (February 2004). "Heat-shock proteins". Current Protocols in Immunology / Edited by John E. Coligan … [Et Al.] Appendix 1: Appendix 1T. doi:10.1002/0471142735.ima01ts58. PMID 18432918.
Raboy B, Sharon G, Parag HA, Shochat Y, Kulka RG (1991). "Effect of stress on protein degradation: role of the ubiquitin system". Acta Biologica Hungarica. 42 (1–3): 3–20. PMID 1668897.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Heat shock protein». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۷ اکتبر ۲۰۱۷.

پیوند به بیرون

Heat-Shock Proteins در سرعنوان‌های موضوعی پزشکی (MeSH) در کتابخانهٔ ملی پزشکی ایالات متحدهٔ آمریکا

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ پروتئین گرماشوک موجود است.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] فرهنگستان زبان و ادب فارسی - دفتر یازدهم - بخش چهارم

[2] Ritossa F (1962). "A new puffing pattern induced by temperature shock and DNP in drosophila". Experientia. 18 (12): 571–573. doi:10.1007/BF02172188. ISSN 0014-4754. Retrieved 2014-04-27.

[3] Matz JM, Blake MJ, Tatelman HM, Lavoi KP, Holbrook NJ (July 1995). "Characterization and regulation of cold-induced heat shock protein expression in mouse brown adipose tissue". The American Journal of Physiology. 269 (1 Pt 2): R38–47. PMID 7631901.

[pmid_10398851-4] Cao Y, Ohwatari N, Matsumoto T, Kosaka M, Ohtsuru A, Yamashita S (August 1999). "TGF-beta1 mediates 70-kDa heat shock protein induction due to ultraviolet irradiation in human skin fibroblasts". Pflügers Archiv. 438 (3): 239–44. doi:10.1007/s004240050905. PMID 10398851.

[5] Laplante AF, Moulin V, Auger FA, Landry J, Li H, Morrow G, Tanguay RM, Germain L (November 1998). "Expression of heat shock proteins in mouse skin during wound healing". The Journal of Histochemistry and Cytochemistry. 46 (11): 1291–301. doi:10.1177/002215549804601109. PMID 9774628..

[pmid_9921710-6] De Maio A (January 1999). "Heat shock proteins: facts, thoughts, and dreams". Shock. 11 (1): 1–12. doi:10.1097/00024382-199901000-00001. PMID 9921710.

[pmid_8689565-7] Wu C (1995). "Heat shock transcription factors: structure and regulation". Annual Review of Cell and Developmental Biology. 11: 441–69. doi:10.1146/annurev.cb.11.110195.002301. PMID 8689565.

[pmid_18432918-8] Li Z, Srivastava P (February 2004). "Heat-shock proteins". Current Protocols in Immunology / Edited by John E. Coligan … [Et Al.] Appendix 1: Appendix 1T. doi:10.1002/0471142735.ima01ts58. PMID 18432918.

[pmid1668897-9] Raboy B, Sharon G, Parag HA, Shochat Y, Kulka RG (1991). "Effect of stress on protein degradation: role of the ubiquitin system". Acta Biologica Hungarica. 42 (1–3): 3–20. PMID 1668897.