پزشکیار ورزشی

پزشکیار ورزشی یا [امدادگر ورزشی] متخصص مراقبت‌های بهداشتی است که برای بهینه‌سازی فعالیت‌ها و مشارکت افراد در ورزش، کار و زندگی با پزشکان همکاری می‌کند. پزشکیاری ورزشی از سال 1990 توسط نظام پزشکی آمریکا (AMA) به عنوان یکی از حرفه های لیست مجموعه خدمات درمانی و مراقبتهای بهداشتی شناخته شده‌است.

تصاویری از آموزش معاینات پیشگیری از آسیب در پزشکیاری ورزشی

خدمات ارائه شده توسط یک امدادگر ورزشی معتبر (ATC) شامل پیشگیری، مراقبت‌های اورژانسی، شناسایی بالینی و کمک به درمان و بازتوانی آسیب‌ها و مشکلات پزشکی، و به طور خلاصه ارائه مراقبت‌های بهداشتی ویژه برای افراد ورزشکار یا دارای فعالیت بدنی است[1] امدادگر ورزشی فاز پس از حاد توانبخشی (post-acute phase) را مدیریت می کند[2].

پزشکیار ورزشی درحال امدادگری ورزشکار آسیب دیده

امدادگری ورزشی (اتلتیک ترینر) از شاخه‌های |علوم ورزشی و پزشکی ورزشی است. اتلتیک ترینر در اصل یک مربی است، یک مربی آشنا به اصول پزشکی، اما همانطور که از نام آن مشخص است همراه و تحت نظر یک پزشک فعالیت می‌کند. در اصل اتلتیک ترینر رابط بین دنیای ورزش و دنیای پزشکی است.[3]

تحصیل در رشته امدادگری ورزشی

بیش از نیم قرن است که رشته پزشکیاری ورزشی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی علوم ورزشی کشورهای مختلف به ویژه ایالات متحده برپا شده و امروزه تخصص‌های مختلف آن شامل مربی، مدرس یا محقق در تمامی دنیا در حال توسعه و گسترش هستند. دانشگاه های کارولینای شمالی، ایلی نوییز و جورجیا سه دانشگاه برتر ارائه دهنده این رشته در آمریکا هستند. دانشگاه های یورک و مونت رویال در کانادا، همچنین دانشگاه های منچستر و کنت در انگلیس، دانشگاه آیداهو مسکو دانشگاه های برتر در اروپا هستند. در کشور ایران هم اکنون در دانشکده‌های علوم ورزش دانشگاه‌های باهنر کرمان و دانشگاه تهران دوره دکتری تخصصی این رشته با عنوان امدادگر ورزشی دایر است. هر ساله آزمون دکتری تخصصی امدادگر ورزشی به عنوان گرایشی از رشته آسیب شناسی ورزشی برگزار می‌شود. نام اصلی و بین المللی این رشته اثلتیک ترینینگ (athletic training) است. البته این رشته به معنای درمانگری ورزشی در کانادا با اسم اثلتیک تراپی (Athletic therapy ) و در کشورهای اروپایی مثل انگلیس و روسیه اسپورت تراپی (sport therapy) است. به همین علت فدراسیون جهانی این رشته، نام درمانگری و امدادگری ورزشی (Athletic training and therapy) دارد. کشورهایی مثل ژاپن، تایوان، کره، امارات متحده عربی، ایرلند، آفریقای جنوبی، آمریکا، بریتانیا، چین، کانادا، اسپانیا، ایتالیا و بسیاری از دانشگاه‌های معتبر دنیا برای گسترش این رشته یا این فدراسیون جهانی درمانگری و امدادگری ورزشی (WFATT) همکاری دارند.

در متون بین‌المللی آمده‌است که اتلتیک ترینر یک متصدی خدمات پزشکی و سلامتی است که نه تنها وظیفهٔ آن پیشگیری، مراقبت، توانبخشی، و بازگشت ورزشکار به فعالیت پس از آسیب های ورزشی بلکه ارائه دهنده خدمات به افراد جامعه به ویژه در راستای سبک زندگی فعال است. نکته موجود در تفاوت بین فیزیوتراپ ورزشی و اتلتیک ترینر، حضور فیزیوتراپ به عنوان درمانگر در کلینیک باشگاه و حضور اتلتیک ترینر همراه تیم در میدان مسابقه است[4].

به دنبال ورود حرفهٔ جدید پزشکیاری ورزشی در عصر جدید، پزشکیاران ورزشی با یک چشم انداز حرفه‌ای در حال تحول، روبرو هستند. طیف خدمات یک اتلتیک ترینر معتبر و تأییدشده (ATCs) از یک مدرسه تا میدان مسابقه در لیگ‌های ملی یا کار در کنار پزشک متخصص در درمانگاه است.

البته آنچه در کشور ایران تا حدودی شناخته شده‌است، فعالیت اتلتیک ترینر در کنار متخصصین پزشکی ورزشی یا فیزیوتراپیست‌ها در تیم‌های باشگاهی یا پوشش پزشکی مسابقات است. در این طیف خدماتی پزشکیار ورزشی که در برخی منابع امدادگر یا مددکار ورزشی نامیده شده‌است، به فردی گفته می‌شود که توانایی انجام کمک-های اولیه پزشکی و درمانی را به ورزشکاران داشته باشد و بتواند در حضور یا عدم حضور پزشک تیم، به ارائه حداقل‌ها و خدمات اولیه پزشکی بپردازد. هدف از تربیت این افراد، کمک به پزشکان و فیزیوتراپیست‌های تیم، و مهیا نمودن خدمات اولیه پزشکی در کلیه محیط‌ها و اماکن ورزشی و اجراء و حفظ و ارتقاء سطح سلامت و ایمنی ورزشکاران می‌باشد.

منابع علمی در امدادگری ورزشی

مجله بین المللی درمانگری و امدادگری ورزشی  و ژورنال تخصصی انجمن NATA, از معتبرترین ژورنالهای علمی پژوهشی و کتاب مفاهیم اصلی درمانگری و امدادگری ورزشی سوسان کی هیلمین از معتبرترین منابع علمی این رشته هستند. کتاب مقدمه‌ای بر پزشکیاری ورزشی، تألیف محمد مشهدی و محسن شهیدی انتشارات دانش و سلامت اولین منبع منتشر شده به زبان فارسی در این حیطه است. همچنین ترجمه جلد اول کتاب «تکنیک‌های توانبخشی در طب ورزشی و امدادگری ورزشی» اثر ویلیام ای پرنتیس توسط دکتر حسن دانشمندی، دانشیار دانشکده علوم ورزشی دانشگاه گیلان و همکاران از سوی انتشارات حتمی ناشر معتبر کتاب‌های علوم ورزشی کشور منتشر شده‌است.

سازمان‌های مرتبط

انجمن ملی پزشکیاران ورزشی آمریکا (NATA)

این انجمن که در سال 1950 تأسیس شده‌است مشهورترین سازمان در زمینه خدمات و دوره‌های پزشکیاری ورزشی است. شعار انجمن ملی پزشکیاران ورزشی آمریکا عبارت است از "خدمات بهداشتی برای ورزش و زندگی". این انجمن در نظر دارد تا میزان کیفیت سلامت را برای ورزشکاران و کسانی که در فعالیت‌های ورزشی شرکت می‌کنند افزایش دهد و همچنین حرفه پزشکیاری را از طریق آموزش و تحقیق دربارهٔ پیشگیری، سنجش، مدیریت و توانبخشی آسیبها، ارتقا بخشد[5].

زمینه‌های فعالیت اتلتیک ترینر: بر اساس گزارشی که توسط تیم مدیران راهبردی انجمن ملی پزشکیاران ورزشی آمریکا (NATA) در آگوست 2007 ارائه شده‌است، پزشکیاری ورزشی توسط نظام پزشکی آمریکا (AMA) به عنوان یکی از حرفه‌های مجموعه مراقبت‌های بهداشتی از سال 1990 شناخته شده‌است. در این تعریف پنج حوزه پزشکیاری ورزشی عبارتند از:

1) پیشگیری و محافظت از آسیب یا بیماری . 2) ارزیابی و تشخیص بالینی . 3) مراقبتهای اورژانسی و فوری . 4) درمان، توانبخشی . 5) سلامت و تندرستی سازمانی و حرفه ای[6]

در سال 1970 هیئت صدور گواهینامه پزشکیاری (BOC) انجمن ملی پزشکیاری ورزشی آمریکا به منظور ایجاد سیستمی برای صدور گواهینامه دانشجویان پزشکیاری ورزشی و بررسی صلاحیت و بازآموزی و بازتائید مدارک پزشکیاران تأسیس شد. این مؤسسه علاوه بر تعیین استانداردهای ورود به حرفه پزشکیاری، همچنین رئوس و طرح وظایف و مسئولیت¬های عمل حرفه¬ای پزشکیاران را برعهده دارد. از جمله استانداردهای کاری شامل انتظارات عملی مانند، ارائه خدمات یا درمان تحت نظارت یک پزشک است[7]

انجمن درمانگران ورزشی کانادا

Canadian Athletic Therapists' Association به اختصار CATA در سال 1965 تأسیس شد.

فدراسیون جهانی امدادگری و درمانگری ورزشی (WFATT)

هدف از بنیان این فدراسیون شناساندن امدادگری و درمانگری ورزشی به عنوان بخشی اساسی از تیم های مراقبت های بهداشتی چند رشته ای در سراسر جهان اعلام شده است. 

 WFATT چشم انداز خود را پیشبرد منافع بین المللی اعضای خود به منظور یک هدف مشترک یعنی: (ارائه مراقبت‌های بهداشتی بهینه برای افراد ورزشکار یا دارای فعالیت بدنی) تعیین کرده است.

تشکیلات سازمانی در ایران

علی رغم تربیت چندهزار فارغ التحصیل امدادگری ورزشی در دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی ایران، هنوز هیچ اتحادیه یا تشکیلات دولتی و نهاد مدنی غیر دولتی برای این افراد بنیان نشده است.

منابع
  1. ."Strategic implementation team defines profession". NATA News (12/2007): 14. 2007.
  2. تکنیک های توانبخشی در طب ورزشی و امدادگری ورزشی جلد اول نوشته ویلیام ای پرنتیس ترجمه دکتر حسن دانشمندی انتشارات حتمی1393
  3. مقدمه‌ای بر پزشکیاری ورزشی، محمد مشهدی و محسن شهیدی انتشارات دانش و سلامت1393
  4. 9. Robert France (2010) Introduction to Sports Medicine and Athletic Training, Cengage Learning.
  5. Delforge GD, Behnke RS. The history and evolution of athletic training education in the United States. J Athl Train. 1999;34(1):53–61. PMC free article PubMed
  6. .مقدمه‌ای بر پزشکیاری ورزشی، محمد مشهدی و محسن شهیدی انتشارات دانش و سلامت 1393
  7. مقدمه‌ای بر پزشکیاری ورزشی، محمد مشهدی و محسن شهیدی انتشارات دانش و سلامت 1393
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.