چیستا (برنامه تلویزیونی)
چیستا مجموعه‌ای تلویزیونی است که در شبکه دو صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ساخته شده‌است. این برنامه در ۲۷ قسمت چهل دقیقه‌ای از بهمن ۱۳۹۲ تا اسفند ماه ۱۳۹۳ و با بازپخش‌های مکرر پخش شد.
این مجموعه نخستین برنامه در تلویزیون ایران بود که در ژانر دانش نما (به انگلیسی: Science Show) ساخته شد.[1][2]
| چیستا | |
|---|---|
| سازنده | سید محسن حسینی (تهیه‌کننده) |
| نویسنده | سید محسن حسینی (تهیه‌کننده) |
| بازیگران | ابوالفضل آقاخانی |
| کشور سازنده |  ایران |
| زبان اصلی | فارسی |
| شمار قسمت‌ها | ۲۷ |
| تولید | |
| تهیه‌کننده | سید محسن حسینی (تهیه‌کننده) |
| توزیع‌کننده | شبکه دو سیما |
| پخش | |
| شبکهٔ اصلی | شبکه دو سیما |
به ترتیب از راست به چپ: سید محسن حسینی (تهیه‌کننده)، جعفر اکبری مدیر تصویر برداری، ابوالفضل آقاخانی
چیستا با اجرای ابوالفضل آقاخانی مجموعه‌ای از آزمایشهای مهیج فیزیک و شیمی را با چاشنی طنز به تصویر می‌کشید و نخستین برنامه علمی تلویزیونی در ایران بود که لبخند را به روی لب مخاطبان می‌آورد. چیستا به تهیه‌کنندگی و نویسندگی سید محسن حسینی ساخته شد.
تأثیرگذاری
چیستا نخستین برنامه تلویزیونی به زبان فارسی بود که در ژانر Science Show ساخته شد[3][4][5][6]
تا پیش از این در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تنها دوازده ژانر (ساختار) به رسمیت شناخته می‌شد.[7] که عبارت بودند از:
- مستند
- نمایش و برنامه‌های نمایشی
- انیمیشن (پویانمایی)
- برنامه‌های گزارشی
- مسابقه
- سخنرانی یا درس
- گفتگو
- مصاحبه
- جُنگ
- کلیپ
- میان برنامه
- موسیقی یا سرود
محتوای غنی علمی این برنامه موجب شد تا برخی مدارس دیدن این برنامه را به عنوان تکلیف شب دانش آموزان اعلام کردند.[8]
چیستا از طرح تا اجرا
در حدود سالهای ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ به همت جمعی از دانش آموختگان سمپاد و با برگزاری قریب به یک سال جلسات مستمر طرح نخستین برنامه دانش نمای ایرانی طراحی شد و به سازمان صدا و سیما ارائه شد. طرح نخستین برنامه دانش نما در ردیف موضوعات دارای اولویت صدا و سیما قرار نگرفت و این رویه در طی سالهای بعد هم ادامه یافت. سرانجام در سال ۱۳۹۱ با حمایت شرکت فن آموز (به عنوان اسپانسر) طرح چیستا به گروه نوجوان شبکه دو ارائه گردید و مورد استقبال قرار گرفت و پس از حدود یکسال طراحی و نگارش سرانجام در سال ۱۳۹۲ کلید خورد و نهایتاً از بهمن ماه سال ۱۳۹۲ به روی آنتن رفت؛ و خوشبختانه مورد استقبال مخاطبان و مدیران صدا و سیما قرار گرفت.
منابع
- «سفر تلویزیونی نوجوانان به دنیای علم». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۹ مارس ۲۰۱۵.
- «ایسنا:ساخت برنامه‌ای در ژانر دانش‌نما برای تلویزیون».
- «یادگیری علم لذت‌بخش می‌شود/ آغاز پخش نخستین برنامه تلویزیونی دانش‌نما».
- «چیستا علم ایرانی را به تلویزیون آورد».
- «گزارش فارس از برنامه‌های کودک و نوجوان شبکه دو در دهه فجر».
- «هدف «چیستا» بیان مفاهیم علمی به زبانی ساده است».
- «فرم و قالب در برنامه‌های تلویزیونی و ...». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۹ مارس ۲۰۱۵.
- «این شوعلمی به عنوان یک مدل آموزشی نوین در کشور مطرح و به تکلیف شب دانش آموزان تبدیل شده‌است». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۹ مارس ۲۰۱۵.