کاریتوسور

کاریتوسور به معنی سوسمار کلاه‌خودی است (در یونانی کاریتوس به معنی کلاه خود و سوروس به معنی سوسمار است).این اسم از شکل تاج بالای سرش گرفته شده‌است.یک نوعی از دایناسورهای نوک اردکی است که در دوره کرتاسه و در ۷۵ میلیون سال پیش در آمریکای شمالی امروزی زندگی می‌کردند.اولین گونه این جانور در سال ۱۹۱۲ در آلبرتا ٬ کانادا کشف گردید که شامل یک اسکلت کامل می‌شود و مقدار زیادی از پوست آن نیز فسیل شده بود.

کاریتوسور محدودهٔ زمانی: کرتاسه
فسیل کشف شده کاریتوسور با پوست
آرایه‌شناسی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	سوسماریان[1]
بالاراسته:	دایناسورها
راسته:	پرنده‌ورکیان[2]
زیرراسته:	اردک‌منقاران[3]
فروراسته:	لامب سوریان
تیره:	کاریتوسوریان
سرده:	کاریتوسور

این جانور ۴ تن وزن و ۱۰ متر طول از نوک بینی تا انتهای دم داشته‌است.مانند سایر هادروسورها پوزه‌ای بدون دندان داشته‌است و در عقب آرواره صدها دندان ریز بهم پیوسته وجود داشته‌است.این دندان‌ها وظیفه له کردن و آسیاب کردن مواد گیاهی را بر عهده داشتند و به‌طور مداوم جانشین می‌شدند٬یعنی دندان‌های نو بجای آن‌ها رشد می‌کرد.
بالای ۲۰ جمجمه از این دایناسور کشف شده‌است. حیوان یک تاج استخوانی بزرگ و عجیب و پیچیده در بالای جمجمه‌اش دارد که تا مجرای بینی‌اش کشیده شده‌است. مجرای بینی به سمت تاج انبساط یافته‌است.ابتدا به سمت کیسه‌های هوایی کوچک در کنار، سپس به سوی حفره مرکزی مجزا و به سمت دستگاه تنفسی کشیده شده‌است.

احتمالاً هر آوایی می‌توانسته با گذر کردن از میان این حفره‌های پیچ در پیچ به یک صدای بلند تبدیل بشود.دانشمندان حدس می‌زنند که کاریتوسور می‌توانسته است که یک صدای بلند و بم مانند آلات موسیقی بادی ایجاد کند. صدا می‌توانسته است تا مسافت بسیار دوری برود و برای خبر کردن دیگر کاریتوسورها از غذا یا هشدار دادن به آن‌ها نسبت به حضور خطر حیوانات درنده مورد استفاده قرار بگیرد.

سابق بر این دانشمندان گمان می‌کردند که این دایناسورها به سبب شکل پرده‌داره دستهایشان بیشتر در آب زندگی می‌کردند.به هر صورت اکتشافات اخیر نشان داده که این پرده میان دست‌ها یک لایه است و نمونه آن را در برخی پستانداران امروزی نیز شاهد هستیم. کاریتوسور یکی از دایناسورهایی بود که در فیلم پارک ژوراسیک ۳ در گله‌هایی به نمایش درآمد.

اردک‌منقاران

هادروسور     خزنده‌تاجیان   ادمونتوساروس آنکتنس     براکیلوفوسور     لمبی‌سوسماریان Aralosaurini   آرالوسور     Canardia garonnensis         جاکسارتوسور     Tsintaosaurini   تسینتائوسور     پارارابدودون       Parasaurolophini   چارونوسور       پارازارولوفوس       پارازارولوفوس     پارازارولوفوس         Lambeosaurini     لامبئوسور     لامبئوسور           Corythosaurus casuarius     Corythosaurus intermedius         چنئوسور       چنئوسور     بزرگ‌قو       آرنی‌سور     بلاسی‌سور         Magnapaulia laticaudus       Velafrons coahuilensis       آموروسور     Sahaliyania elunchunorum

منابع

Wikipedia contributors, "Corythosaurus," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Corythosaurus&oldid=252205939 (accessed November 27, 2008).

پانویس

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کاریتوسور موجود است.

1. Sauropsida
2. Ornithischia
3. Hadrosauridae