کزل

کزل
آرایه‌شناسی
فرمانرو:	گیاهان
دسته:	آوندداران
رده:	دولپه‌ای‌ها
راسته:	کرفس‌سانان
تیره:	چتریان
سرده:	کزل (سرده)
نام علمی
	Diplotaenia damavandica;

کزل[1] (نام علمی: Diplotaenia damavandica) دیپلوتنیا دماوندیکا یا کُزَل دماوندی، گیاهی از تیرهٔ چتریان است.[2][3] بلندی این گیاه بوته‌ای چندشاخه، حدود ۱۲۰ سانتی‌متر و رویشگاه آن دامنه‌های جنوبی کوه‌های شرقی شهر دماوند است. برگهای این گیاه پایا و افراشته، سه‌بار در پهنهٔ ۴۰ در ۶۰ سانتی‌متر شانه‌ای می‌شوند. برگهای کزل سه‌شاخه و این شاخه‌ها سه‌گوش و کشیده هستند. گلهای آن ریز و سفید و درازای آن‌ها تا ۱٫۵ میلی‌متر است. درازای چتر گلهای آن بین ۵ تا ۲۰ سانتی‌متر است. میوه‌های آن تا اندازهٔ ۵ در ۱۲ میلی‌متر دیده شده‌اند. این میوه‌ها بیضی‌شکل هستند.[3] ساقه و دمبرگ کزل همانند این اندامها در گیاه رازیانه است. شیرابه از همهٔ اندامهای این گیاه تراوش می‌شود.[4]

پیش‌نیازهایی برای جوانه‌زنی و شکستن خواب بذر کزل باید فراهم‌شود و با کشت ساده جوانه نخواهدزد. در کشت آزمایشی درون ماسه با ۴۵ روز سرمادهی بذر در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد، ۷۰ درصد بذرها جوانه زدند.[5]

زهر

با مالش این گیاه فتوتوکسیک بر روی پوست در زیر نور خورشید[6] تاولهایی سوزان و آبدار پدید می‌آیند. پس از فروکش التهاب، لکه‌هایی قرمز با کناره‌هایی قهوه‌ای با ماندگاری طولانی به‌جا می‌مانند. پسورالن پدیدآور این برافروختگی‌های پوستی است. همچنین لکه‌ها، تاولها و زخمهایی در انسانها و دامهای محلی پس از برخورد با این گیاه گزارش شده‌است.[7][3]

کاربرد دارویی

گیاه کزل دارای فورانوکومارین گزانتوتوکسین و آنژلیسین است، که می‌توانند در درمان بیماری‌های پسوریازیس، اگزما و پیسی مؤثر باشند.[3]

منابع

Razzaghi-Abyaneh، Mehdi (۲۰۱۳). Antifungal Metabolites from Plants. Springer Science & Business Media. شابک ۹۷۸۳۶۴۲۳۸۰۷۶۱.
«Catalogue of Life: 2014 Annual Checklist». catalogueoflife.org. دریافت‌شده در ۲۵ مه ۲۰۱۷.
مینا شفیعی. «استخراج نیمه صنعتی آنژلیسین از گیاه کزل» (PDF). پایان‌نامه، دانشگاه علوم پزشکی تهران. دریافت‌شده در ۲۶ مه ۲۰۱۷.
احمد قهرمان، غلامرضا امین. «Anatomical study of Diplotaenia Damavandica (umbelliferae)» (PDF). مجله گیاه‌شناسی ایران. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۷.
نصیری، محسن؛ باباخانلو، پرویز؛ مداح عارفی، حسن (۱۳۸۲). «اولین گزارش از شکستن خواب و جوانه‌زنی بذر کزل» (PDF). تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. تهران: مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور. ۱۱ (۲): ۲۵۷–۲۷۴.
Phototoxicity
غلامرضا امین، محمدحسین صالحی سورمقی. «کزل جدیدترین گیاه ایرانی با اثرات قوی فتوتوکسیک» (PDF). دانشگاه علوم پزشکی تهران. دریافت‌شده در ۲۶ مه ۲۰۱۷.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[SPRI-1] Razzaghi-Abyaneh، Mehdi (۲۰۱۳). Antifungal Metabolites from Plants. Springer Science & Business Media. شابک ۹۷۸۳۶۴۲۳۸۰۷۶۱.

[COL-2] «Catalogue of Life: 2014 Annual Checklist». catalogueoflife.org. دریافت‌شده در ۲۵ مه ۲۰۱۷.

[MINA-3] مینا شفیعی. «استخراج نیمه صنعتی آنژلیسین از گیاه کزل» (PDF). پایان‌نامه، دانشگاه علوم پزشکی تهران. دریافت‌شده در ۲۶ مه ۲۰۱۷.

[IJB-4] احمد قهرمان، غلامرضا امین. «Anatomical study of Diplotaenia Damavandica (umbelliferae)» (PDF). مجله گیاه‌شناسی ایران. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۷.

[AREEO-5] نصیری، محسن؛ باباخانلو، پرویز؛ مداح عارفی، حسن (۱۳۸۲). «اولین گزارش از شکستن خواب و جوانه‌زنی بذر کزل» (PDF). تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. تهران: مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور. ۱۱ (۲): ۲۵۷–۲۷۴.

[6] Phototoxicity

[COP-7] غلامرضا امین، محمدحسین صالحی سورمقی. «کزل جدیدترین گیاه ایرانی با اثرات قوی فتوتوکسیک» (PDF). دانشگاه علوم پزشکی تهران. دریافت‌شده در ۲۶ مه ۲۰۱۷.