گذرگاه سمت-جلو

در رایانه‌‌های شخصی گذرگاه سمت-جلو (به انگلیسی: Front Side Bus) یک گذرگاه داده‌ است که حامل داده‌ها بین پردازنده و پل شمالی است. بسته به پردازنده استفاده شده در سیستم, بعضی گذرگاه‌ها ممکن است یک گذرگاه سمت-عقب نیز داشته باشند که پردازنده را به حافظه نهان ارتباط می‌دهد.
پهنای باند یا حداکثر ظرفیت پذیرش گذرگاه سمت-جلو به طول داده, بسامد ساعت(Clock) و تعداد داده‌ای که در هر سیکل فرستاده می‌شود, بستگی دارد.به عنوان مثال, یک پهنای باند 64 بیتی با کار در بسامد 100MHz که چهار داده را در هر سیکل می فرستد, یک پهنای باند معادل 3200MB در ثانیه دارد(MB/s)

نمودار یک برد مادر

تعداد انتقال در هر سیکل بستگی به فناوری استفاده شده دارد. به عنوان مثال, GTL+ یک انتقال در پالس ساعت دارد, EV6 دو انتقال و AGTL+ چهار انتقال در پالس ساعت دارد. شرکت اینتل روش چهار انتقال در پالس ساعت را چهار پمپاژه(Quad Pumping) می نامد. بیشتر سازندگان سرعت درگاه سمت-جلو را به MHz منتشر می‌کنند, ولی معمولاً برای نمایش سرعت از نرخ داده مؤثر به جای بسامد واقعی استفاده می‌شود که معمولاً با Megatransfer در ثانیه (MT/s) نامگذاری می‌شود.دلیل این امر به خاطر اینست که سرعت واقعی به وسیلهٔ هر پالس ساعت, راحت‌تر اندازه‌گیری می‌شود.به عنوان مثال, یک برد مادر یا پردازنده یک گذرگاه سمت-جلو با بسامد 200MHz دارد که در هر پالس ساعت 4 انتقال دارد, پس گذرگاه سمت-جلو در نرخ 800MHz کار می‌کند.

سرعت اجزای مربوطه

پردازنده

در بعضی موارد بسامد پردازنده از به کار بردن یک ضرب‌کننده پالس ساعت به سرعت گذرگاه سمت-جلو اندازه‌گیری می‌شود. به عنوان مثال, یک پردازنده که در سرعت 3200MHz کار می‌کند, ممکن است یک گذرگاه سمت-جلو 400MHz داشته باشد. این بدین معنااست که یک ضرب‌کننده پالس ساعت داخلی روی 8 تنظیم است. بدین معنا که پردازنده طوری تنظیم شده که 8 بار در فرکانس 400MHz کار کند: 400MHz × 8 =3200MHz. با تغییر گذرگاه سمت-جلو یا ضرب‌کننده, سرعت‌های دیگر نیز برای پردازنده بدست می‌آید.

حافظه

تنظیم سرعت گذرگاه سمت-جلو مستقیماً مربوط می‌شود به سرعت حافظه‌ای که یک سیستم باید استفاده کند. گذرگاه حافظه به پل شمالی و حافظه اصلی وصل می‌شود و گذرگاه سمت-جلو به پل شمالی و پردازنده وصل می‌شود. معمولاً این دو گذرگاه باید در یک بسامد کار کنند. بالا بردن گذرگاه سمت-جلو به 450MHz باعث می‌شود که حافظه نیز در 450MHz کار کند.
در سیستم‌های جدید می‌توان حافظه را به صورت 4:5 یا شبیه این مورد دید. در این وضعیت, این بدین معنی است که حافظه 4/5 برابر سریعتر از گذرگاه سمت-جلو کار می‌کند. به این معنی که یک گذرگاه داده سمت-جلو 400MHz می‌تواند با حافظه با سرعت 500MHz کار کند. این حالت به یک سیستم ناهمگام اشاره دارد. به‌طور کلی کارآیی سیستم می‌تواند به‌طور غیرمنتظره به خاطر نرخ گذرگاه سمت-جلو و حافظه, تغییر کند.

نرخ انتقال

در این جداول نرخ انتقال بعضی پردازنده‌های مهم شرکت اینتل و ای ام دی ارائه شده‌است:

Intel Processors

CPU	FSB Clock	Number of Cycles	Bus Width	Transfer Rate
Pentium	50 MHz-66 MHz	1	64-bit	400 MB/s-528 MB/s
Pentium Overdrive	25 MHz-66 MHz	1	64-bit	200 MB/s-528 MB/s
Pentium MMX	60 MHz-66 MHz	1	64-bit	480 MB/s-528 MB/s
Pentium MMX Overdrive	50 MHz-66 MHz	1	64-bit	400 MB/s-528 MB/s
Pentium II	66 MHz-100 MHz	1	64-bit	528 MB/s-800 MB/s
Pentium II Overdrive	60 MHz-66 MHz	1	64-bit	480 MB/s-528 MB/s
Pentium III	100 MHz-133 MHz	1	64-bit	800 MB/s-1064 MB/s
Pentium III-M	100 MHz-133 MHz	1	64-bit	800 MB/s-1064 MB/s
Pentium 4	100 MHz-133 MHz	4	64-bit	3200 MB/s-4256 MB/s
Pentium 4-M	100 MHz	4	64-bit	3200 MB/s
Pentium 4 HT	133 MHz-200 MHz	4	64-bit	4256 MB/s-6400 MB/s
Pentium 4 HT Extreme Edition	200 MHz-266 MHz	4	64-bit	6400 MB/s-8512 MB/s
Pentium D	133 MHz-200 MHz	4	64-bit	4256 MB/s-6400 MB/s
Pentium Extreme Edition	200 MHz-266 MHz	4	64-bit	6400 MB/s-8512 MB/s
Pentium M	100 MHz-133 MHz	4	64-bit	3200 MB/s-4256 MB/s
Core Solo	133 MHz-166 MHz	4	64-bit	4256 MB/s-5312 MB/s
Core Duo	133 MHz-166 MHz	4	64-bit	4256 MB/s-5312 MB/s
Core 2 Solo	133 MHz-200 MHz	4	64-bit	4256 MB/s-6400 MB/s
Core 2 Duo	133 MHz-333 MHz	4	64-bit	4256 MB/s-10656 MB/s
Core 2 Quad	266 MHz-333 MHz	4	64-bit	8512 MB/s-10656 MB/s
Core 2 Extreme	200 MHz-400 MHz	4	64-bit	6400 MB/s-12800 MB/s
Atom	133 MHz-166 MHz	4	64-bit	4256 MB/s-5312 MB/s
Celeron	66 MHz-266 MHz	1-4	64-bit	528 MB/s-8512 MB/s
Celeron D	133 MHz	4	64-bit	4256 MB/s
Celeron M	100 MHz-200 MHz	4	64-bit	3200 MB/s-6400 MB/s
Celeron Dual-Core	133 MHz-200 MHz	4	64-bit	4256 MB/s-6400 MB/s
Pentium Dual-Core	133 MHz-266 MHz	4	64-bit	4256 MB/s-8512 MB/s
Pentium Pro	60 MHz-66 MHz	1	64-bit	480 MB/s-528 MB/s
Pentium II Xeon	100 MHz	1	64-bit	800 MB/s
Pentium III Xeon	100 MHz-133 MHz	1	64-bit	800 MB/s-1064 MB/s
Xeon	100 MHz-400 MHz	4	64-bit	3200 MB/s-12800 MB/s
Itanium	100 MHz-133 MHz	1	64-bit	800 MB/s-1064 MB/s
Itanium 2	100 MHz-166 MHz	4	64-bit	3200 MB/s-5312 MB/s

AMD Processors

CPU	FSB Clock	Number of Cycles	Bus Width	Transfer Rate
K5	50 MHz-66 MHz	1	64-bit	400 MB/s-528 MB/s
K6	66 MHz	1	64-bit	528 MB/s
K6-II	66 MHz-100 MHz	1	64-bit	528 MB/s-800 MB/s
K6-III	66 MHz-100 MHz	1	64-bit	528 MB/s-800 MB/s
Athlon	100 MHz-133 MHz	2	64-bit	1600 MB/s-2128 MB/s
Athlon XP	100 MHz-200 MHz	2	64-bit	1600 MB/s-3200 MB/s
Mobile Athlon 4	100 MHz	2	64-bit	1600 MB/s
Athlon XP-M	100 MHz-133 MHz	2	64-bit	1600 MB/s-2128 MB/s
Duron	100 MHz-133 MHz	2	64-bit	1600 MB/s-2128 MB/s
Sempron	166 MHz-200 MHz	2	64-bit	2656 MB/s-3200 MB/s
Athlon MP	100 MHz-133 MHz	2	64-bit	1600 MB/s-2128 MB/s

منابع

• http://en.wikipedia.org/wiki/Front-side_bus