یزله
یَزْله یا هُوسه نوعی شعر حماسی رایج در جنوب ایران، بالأخص در خوزستان (عمدتاً عشایر عرب) و بوشهر می‌باشد که بعضاً همراه با کوباندن پا بر زمین (معمولاً بصورت جمعی) اجرا می‌شود. یزله (هوسه) هم در مراسمات عزاداری‌ها (همانند محرم و صفر) برگزار می‌شود، و هم در مراسمات شادی.
خوزستان (اهواز)
یزله[1] (هوسه) که از آن تحت عنوان "عالى ترين تجلى احساسات و عواطف انسان عرب اهوازى (خوزستانی)" نیز نام برده می‌شود، دارای قدمت و منشأ می‌باشد و ريشه در اعماق تاريخ دارد و اینگونه گفته می شود که هوسه عمرى به درازى عمر شعر دارد. هوسه در زمانهای برخورد و رويارويي با شدائد و سختى هاى روزگار، با هدف ارتقاء عزم و اراده، و به هنگام رويارويي با دشمن در ميان نبرد با قصد افزایش اعتماد بنفس و کاستن از روحيه دشمن، اجرا می شود. این حرکت سنتی، در زمانهای پيروزى بر دشواری‌ها و يا غلبه بر عدو نیز خوانده میگردد.
هوسه سرا كه يا شاعر است يا استعداد شعر سرايي دارد، در حالى كه با ندايي تك كلمه اى و يا " نخوة" افراد گرداگرد خود را به سكوت و توجه دعوت مى كند، رباعي خود را با صداى بلند و با ريتم خاص بيان مى كند. هوسه سرايي كار هر كس نيست ، هم بايد شاعر و يا داراي قريحه شاعرى باشد و هم بايد بيان او بهترين باشد.[2]
بوشهر
در بوشهر، این مراسم در شادیها و عروسی‌ها یا عزاداری (خصوصاً در ماه محرم)اجرا می‌شود. نحوه ى انجام آن بدین صورت است که افراد با گرفتن کمر فرد جلو (مانند قطار بازی بچّه ها)، تشکیل یک قطار انسانی داده و با ضرب آهنگ شعر یَزْله، به نرمی قدم برداشته و به جلو می‌روند.
یزله یکی از گونه های رایج موسیقی محلّی جنوب ایران محسوب می‌شود. یَزْله به وسیله گروهی از خوانندگان غیر حرفه‌ای اجرا می‌شود و فقط با دست زدن همراه است. در این موسیقی، نغمه بیش از همه حائز اهمیّت است و به متن چندان اهمیّتی داده نمی‌شود.
در مراسم عزاداری، گروه پس از طی مسافتی ایستاده و دایره وار و خمیده به سمت مرکز، با ریتم یَزْله شروع به سینه زنی می‌کنند که اشعار و نوحه هایی که در این مراسم می‌خوانند بستگی به زمان آن مراسم دارد مثلاً در شب تاسوعا همه با هم می‌خوانند: «شب تاسوعاست امشب» و تک خوان در جواب می‌گوید: «کربلا غوغاست امشب» حتی به این مراسم در گفتار عامیانه (هیامظلوم) هم گفته می‌شود.