یه حبه قند
یه حبه قند ششمین فیلم سینمایی رضا میرکریمی، محصول سال ۱۳۹۰ و محل فیلمبرداری آن در شهرستان یزد است. آگهی های تلویزیونی این فیلم را مجید مجیدی و پیش پرده ی سینمایی فیلم را رخشان بنی اعتماد ساختند. طراحی اعلان فیلم نیز اثر عباس کیارستمی می‌باشد.[1] این فیلم نماینده رسمی ایران برای بخش بهترین فیلم خارجی‌زبان در مراسم اسکار هشتاد و پنجم بود. یه حبه قند اولین فیلم ایرانی سوپر ۱۶ میلی‌متری است. یه حبه قند بعد از نمایش مورد توجه عموم مردم و منتقدین قرار گرفت.[2]
| یه حبه قند | |
|---|---|
 پوستر فیلم | |
| کارگردان | رضا میرکریمی |
| تهیه‌کننده | رضا میرکریمی |
| نویسنده | محمدرضا گوهری |
| بازیگران | رضا کیانیان پریوش نظریه سعید پورصمیمی شیدا خلیق اصغر همت نگار جواهریان شمسی فضل‌اللهی هدایت هاشمی ریما رامین‌فر امیرحسین آرمان فرهاد اصلانی نگار عابدی ماهور الوند |
| موسیقی | محمدرضا علیقلی |
| فیلمبردار | حمید خضوعی ابیانه |
| تدوین‌گر | حسن حسن‌دوست |
| توزیع‌کننده | مؤسسه توسعه سینمایی سوره |
تاریخ‌های انتشار | ۲۰ مهر ۱۳۹۰ |
مدت زمان | ۱۰۱ دقیقه |
| کشور | ایران |
| زبان | فارسی |
| فروش گیشه | ۱٬۲۱۰٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان |
خلاصه داستان
سکوت خانه باغ قدیمی و سرسبز با ورود مهمانانی در هم می‌شکند. چهار دختر این خانه، همراه همسر و فرزندانشان برای عروسی خواهر کوچکترشان پسند به یاری مادر شتافته اند. این اقامت برای خواهران و باجناغها شاید دردسر باشد ولی برای بچه‌ها یک آرزوی بزرگ است تا این که…[3]
بازیگران
| بازیگر | نقش | توضیحات |
|---|---|---|
| نگار جواهریان | پسند | |
| امیرحسین آرمان | قاسم | برادرزاده زن دایی |
| رضا کیانیان | جعفر | شوهر اعظم |
| فرهاد اصلانی | حاج ناصر | شوهر شمسی |
| سعید پورصمیمی | عزت اله رسولیان | دایی |
| ریما رامین فر | اعظم | زن جعفر |
| هدایت هاشمی | حمید | شوهر مهناز |
| پریوش نظریه | معصومه | زن هرمز |
| سهیلا رضوی | مادر پسند | |
| نگار عابدی | مهناز | زن حمید |
| اصغر همت | هرمز | شوهر معصومه |
| شمسی فضل الهی | زن دایی | |
| ناهید مسلمی | ننه جواهر | |
| شیدا خلیق | مرضیه | دختر اعظم |
| پونه عبدالکریم زاده | شمسی | زن ناصر |
| محمدرضا زادسرور | مسعود | پسر معصومه |
| روح الله مفیدی | دکتر | |
| باران کوثری | از اقوام داماد | |
| افشین هاشمی | ||
تحلیل فیلم
- رانی اسکیب از مجله ورایتی": رضا میرکریمی بار دیگر همچون خیلی دور خیلی نزدیک، که در آن نقبی به دل کویر و بافت کویر گونه زد، این بار به تمامیت، دل در گرو بافت بی‌نظیر دیار یزد در ایران بسته و نقشی دیگر از پرده هفت رنگ هنر سنتی ژئو-کالچرال (جغرافیایی-فرهنگی) ایرانی را به مخاطب می‌نمایاند. شباهت عجیب و نه تکراری و کلیشه‌ای این فیلم به فیلم راشل در آستانه ازدواج کاملاً واضح است. براستی جای این فیلم در فستیوال‌های جهانی خالی است. من در اینجا فقط به چند صحنه بسیار ناب فیلم اشاره می‌کنم و نقد و بررسی کامل را به وقتی دیگر موکول می‌نمایم. از جشن و پایکوبی این خانواده بزرگ در مرحله مقدمات عروسی گرفته تا عزاداری برای دایی فقید خانواده، شاهد زیباترین تصاویر ممکن هستیم. گوشه‌ای از این لحظات، انعکاس سایه ریسه‌های لامپ رنگی، تاب خوردن پسندیده، پرتاب میوه‌ها به داخل حوض، و رقص ریز پرها در هوا که همه در حالت اسلوموشن نمایش داده می‌شوند، است. فیلم میرکریمی یعنی یک تابلوی متحرک نقاشی شده از آبرنگ. آبرنگ به این معنا که خاطرات، شیرینی‌های لحظه، لبخندها، صداقتها، شفافیتها، مهربانی‌ها، و آوازهای درونی و پنهان عاطفه سرشار خانواده را یادآور می‌شود. وقتی اتاقها، حوض، حیاط و باغ خانه، و معماری مجموعه را در فیلم مشاهده می‌کنم بی‌درنگ همان آبرنگ جادویی در ذهنم تداعی می‌شود. این اثر میرکریمی من را به یاد آثار امپرسیونیستهای فرانسوی می‌اندازد. پسندیده قصه کارگردان، بر روی تاب چوبی خود تاب می‌خورد، سیب رسیده می‌چیند و درست در لحظه کمال طلب و نزول به موهبت رهایی، سیب را گاز می‌زند.
- مارک اوبراین از مجله اینترنتی تیک وان: سینمای ایران، تا به امروز آثار بسیار در خور توجهی تولید کرده‌است. حجم شایان ذکر محصولات ارزشمند و پرمضمون چندین ساله سینمای ایران، توقعات را در سطح جهانی بالا برده و امروز می‌بینیم که سید رضا میرکریمی با یه حبه قند راه بزرگان سلف خود را ادامه داده‌است. یه حبه قند معجون چند قصه شخصی است. پلات یا حرف اصلی قصه به اصطلاح اهل سینما درآمده‌است. تعاملات آدمهای قصه که با بازی عالی آن‌ها درآمیخته شما را مجذوب خود می‌کند. کارگردان به‌طرز استادانه‌ای چند قصه اصلی را در هم آمیخته‌است و در خلال آن، بیننده را با اتفاقات نفس‌گیر قصه به چالش می‌کشد- تعاملات عاطفی غنی میان زوجهای میانسال قصه، دختر نوجوانی که زندگی خود را در بحبوحه دگرگونی می‌یابد، و روایت قصه‌ای مسحورکننده از سوی بزرگ خانواده برای فرزند کوچکش. فیلمبرداری کم‌نظیر حمید خضوعی ابیانه بدون شک سراسر فیلم را به منظری طلایی و ناب تبدیل کرده‌است. ابیانه با دوربین دستی خود هم عالی کار کرده‌است. رقص موزون دوربین در دست فیلمبردار با فاش شدن هر قصه در دل داستان اصلی و در خم و چم خانه مذکور تطابق کاملی دارد. در تعبیری شاعرانه می‌خواهم بگویم که گویی ابیانه با حرکت ارکستریک دوربین خود در جایگاه رهبر ارکستر، آدمهای قصه را به سمت و سوی فاش ساختن اسرار و پیروی از وی برای خلق یک نمایش زنده و گیرا پیش می‌برد. اینها همان المانهای نابی هستند که مجال خروج از دایره زمان و غوطه‌ور شدن در احساس روشن لحظه را به بیننده می‌دهند. یکی از لحظات فوق‌العاده زیبای فیلم، زمانیست که پسندیده در حال تاب خوردن سیب را از درخت می‌چیند و این یعنی لحظه‌ای در کمال لذت از نعمات خداوند؛ که البته در نقاشی‌های سبک امپرسیونیسم می‌توان آن را دریافت. یک حجه قند دیدی انسانی‌تر، مهربانتر، و شفافتر از زندگی مردم در ایران را ارائه می‌دهد. این فیلم، پرتره واضحی از زندگی روزمره یک خانواده ایرانی را به تصویر می‌کشد: مسری بودن حس شادی و لبخند، روابط دارای مشکل، لحظات شفقت، تأمل، غم، و شکست. یه حبه قند" هم مانند دیگر فیلم‌های خوب، هم جهانی است و هم وطنی. فیلمی بینشی، دلپذیر و سرگرم‌کننده است.
حضور در اسکار
در طی جلسه کمیته انتخاب نماینده سینمای ایران که در اول مهر ۱۳۹۱ به ریاست امیر اسفندیاری برگزار شد، این فیلم به عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار معرفی شد. این فیلم در جریان این انتخاب رقیبانی از جمله ملکه، بغض، آینه‌های روبرو را مغلوب کرد. هیئت انتخاب نماینده سینمای ایران در اسکار ۲۰۱۳، فیلم «یه حبه قند» را به عنوان نماینده سینمای ایران برای شرکت در هشتاد و پنجمین مراسم اسکار معرفی کرد. اما یک روز پس از معرفی نماینده رسمی ایران در این مراسم، جواد شمقدری، رئیس سازمان سینمایی با انتشار نامه‌ای ضمن تبریک به اعضای هیئت انتخاب نماینده سینمای ایران در اسکار ۲۰۱۳ و دست‌اندرکاران فیلم «یه حبه قند»، خواستار تحریم اسکار شد و سر انجام محمد حسینی وزیر ارشاد با این موضع یعنی تحریم اسکار و عدم ارائه یک حب قند جهت شرکت در مراسم اسکار موافقت نمود.[4]
نام فیلم و شعر منتسب به سهراب سپهری
بنابر گفته رضا میرکریمی، نام این فیلم بنابر شعری منتسب به سهراب سپهری انتخاب شده‌است:
«برای نخستین بار دخترم این نام را پیشنهاد داد ولی پس از مدتی یکی از دوستانم با ارسال پیامکی از شعرهای چاپ نشده سهراب سپهری با این متن «زندگی جیره مختصری‌ست /مثل یک فنجان چای/ و کنارش عشق است/ مثل یک حبه قند / نوش جان باید کرد» تصمیم مرا در انتخاب این نام قطعی کرد.»[5]
شعر مذکور در تبلیغات و آنونس‌های فیلم آورده و استفاده شده‌است. آنونس فیلم، که ساخته رخشان بنی اعتماد است،[6] با چند خط شعر شروع می‌شود. روی تصویرِ شاخ و برگ درخت‌های سیب، نوری که از لابه لای شاخه‌ها به سمت ما می‌آید و دستی که به سمت سیب می‌رود، شعر خط به خط نقش می‌بندد. همزمان، شعر با صدای خودِ بنی‌اعتماد شنیده می‌شود. پس از این نام سهراب سپهری به عنوان سراینده شعر پای آن قطعه آورده می‌شود.[7]
این همه در حالی ست که شعر منتسب به سهراب مشخصه‌ها و خصوصیات اشعار سهراب را دارا نیست.[7] علاوه بر این، شعر یادشده در هیچ‌کدام از منابع و مجموعه آثار اشعار سهراب آورده نشده‌است[8]؛ ضمن این که کارگردان نیز منبع این شعر را «پیامکی از شعرهای چاپ نشده سهراب سپهری» ذکر کرده و منبع موثقی برای شعر نیاورده.[5] از این رو انتساب این شعر به سهراب سپهری مشکوک است و احتمالاً متعلق به او نیست.[7][8]
جوایز
- برنده دیپلم افتخار بهترین پوستر جشن خانه سینما ۱۳۹۰
- برنده تندیس شایستگی بهترین عکاسی جشن خانه سینما ۱۳۹۰
- برنده تندیس شایستگی بهترین چهره پردازی جشن خانه سینما ۱۳۹۰
- نامزد تندیس زرین بهترین کارگردانی و فیلم جشن خانه سینما ۱۳۹۰
- برنده جایزه بهترین فیلمبرداری جشنواره بین‌المللی سینما مسلمانان کازان ۲۰۱۳
- برنده جایزه بهترین بازیگر زن بین‌المللی سینما مسلمانان کازان ۲۰۱۳
- برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی سینما مسلمانان کازان ۲۰۱۳
- برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم ابن عربی ۲۰۱۳
- برنده جایزه ذکر ویژه و دیپلم افتخار جشنواره فیلم گرانادا ۲۰۱۳
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۹
- نامزد سیمرغ بلورین طراحی صحنه و لباس بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۹
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۹
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۹
منابع
- مجید مجیدی تیزرهای تلویزیونی «یه حبه قند» را می‌سازد
- اطلاعات در بانک فیلم
- هوشنگ کلمکانی. «یادداشت فوق‌العاده زیبای هوشنگ گلمکانی درستایش از یه حبه قند درماهنامه فیلم». پارس‌توریسم.
- نماینده ایران در اسکار ۲۰۱۳ مشخص شد تابناک
- «شعر سهراب بهانه "یه حبه قند" شد». خبرگزاری فارس. ۲۱/۰۸/۹۰. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - «آنونس"یه حبه قند" از امشب در سایت فیلم». خبرگزاری مهر. ۳ مهر ۱۳۹۰.
- احسان رضایی. «همه شعرهایی که سهراب نگفته‌است». موضوع آزاد. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰ دسامبر ۲۰۱۹.
- «مجموعه اینترنتی اشعار سهراب سپهری». مجموعه اشعار سهراب سپهری.
پیوند به بیرون
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به یه حبه قند در ویکی‌گفتاورد موجود است. |