آذربایجانی‌ستیزی در ارمنستان

آذربایجان ‌ستیزی یا احساسات ضد ‌آذربایجانی در ارمنستان به احساساتی گفته می‌شود که به اختلافات در مورد مالکیت مناطق مورد مناقشه قره‌باغ کوهستانی مربوط است.

تاریخچه
اطلاعات بیشتر: جنگ قره‌باغ، وقایع مارس، و کشتار خوجالی
نقشهٔ جنگ و سربازان افتاده در موزهٔ استپاناکرت، جمهوری آرتساخ

این احساسات که ملی‌گرایان ارمنی از ارائهٔ یک راه‌ حل رضایت‌بخش در منطقهٔ قره‌باغ سرباز می‌زنند احساسات افراطی و ضد‌آذربایجانی را بیشتر ریشه‌ دار و تثبیت می‌سازند.[1] به دلیل تمایز قومی و زبانی ملی‌گرایی ارمنی در اواخر قرن ۱۹ در گسترش احساس بی‌اعتمادی، سوء‌ظن و دشمنی نسبت به آذربایجانی‌ها را در قفقاز گسترش دادند.[2] برخوردهای مشابه در ایروان، که در آن آذربایجانی‌ها توسط ارامنه مسلح به قتل رسیدند. در ماه اوت، ۱۹۰۵ مانیفست ملی ارمنی، که برای اخراج مردم ترک از مکانی که «مکان مقدس ارمنستان» نامیده می‌شود، به خشونت، چند صد نفر از آذربایجانی‌ها را در شوشی به قتل رساندند.[3] پس از مداخلهٔ بریتانیا در آذربایجان برای جلوگیری از تصاحب کامل ارامنه در قره‌باغ به سال ۱۹۱۹، بریتانیا فرماندار کل آذربایجان، خسرو بیگ سلطانوف را به عنوان فرماندار قره‌باغ کوهستانی جهت آتش‌بس برگزید؛ که به پیشنهاد آتش‌بس سلطانوف توجهی نشد و بسیاری از مناطق ارضی آذربایجان توسط ارامنه پس داده نشد.[4]

پس از سقوط شهر خوجالی در طی جنگ قره‌باغ، کشتار غیر‌نظامیان آذربایجانی در این شهر توسط ارتش ارمنستان به همراهی نیروهای ۳۶۶ ارتش روسیه[5] در ۲۵ و ۲۶ فوریهٔ سال ۱۹۹۲ اتفاق افتاد.[6] بر اساس آمارهای موجود از جمله آمار سازمان دفاع حقوق بشر در این کشتار ۶۱۳ نفر از غیر نظامیان از جمله ۶۳ کودک جان خود را از دست دادند.[7] در ۱۹۸۷ میلادی، اخراج ۳۰۰٬۰۰۰ نفر از آذربایجانی‌ها از ارمنستان آغاز شد.[8] در آغاز سال ۱۹۸۸ امواج پناهندگان برای نخستین بار از ارمنستان به باکو آغاز شد و در سال ۱۹۸۸، آذربایجانی‌ها (حدود ۱۶۷٬۰۰۰ نفر) از جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی اخراج شدند.[9] سال ۱۹۹۳ بالاترین موج مهاجرت آوارگان داخلی آذربایجان، هنگامی که نیروهای ارمنی قره‌باغ فراتر از مرزهای قره‌باغ کوهستانی را اشغال کرده‌بوند. ارامنهٔ قره‌باغ در نهایت موفق به از میان بردن آذربایجانی‌های قره‌باغ کوهستانی شدند.[10]

تخریب مساجد و اسلام‌ستیزی در ارمنستان
اطلاعات بیشتر: اسلام در ارمنستان و فهرست مساجد ارمنستان
پراکنش مسلمانان در قلمرو ارمنستان ۱۸۸۶–۱۸۹۰.
سبز روشن، شیعه
سبز تیره، سنی

دانشنامه افرون و بروک‌هاوس در قرن بیستم، جمعیت ایروان را بیش از ۲۹٬۰۰۰ اعلام کرده بود از این تعداد ۴۹٪ تاتارها و آذربایجانی‌ها، ۴۸٪ ارامنه و ۲٪ روس‌ها بودند.[11][12] ایوان چوپین و ادارهٔ مسلمانان قفقاز تعداد مساجد در این کشور را در قرن نوزدهم ۸ مورد اعلام کرده‌بود[13][14] با این حال با توجه به آمار ۱۸۶۹ که توسط استانداری ایروان اعلام شده‌بود تعداد مجموع مساجد شصت مورد وجود داشته‌است.[15]

مسجد کبود ایروان که در اواخر دههٔ ۷۰ خورشیدی توسط سازمان تبلیغات اسلامی ایران مرمت گردید

دانشنامه افرون و بروک‌هاوس هفت مسجد شیعیان را در قرن بیستم در ایروان اعلام کرده‌بود که تنها مسجد کبود ایروان باقی‌مانده است. در سال ۱۹۹۰ یک مسجد در ایروان با بولدوزر نابود شد.[16][17]

باستان‌شناس فیلیپ کول، در یادداشت «کمبود بقایای بازماندهٔ اسلامی در ارمنستان، از جمله ایروان». با استناد به اطلاعات جمعیت مسلمانان ارمنستان پیش از فتح روسیه، گفته‌است:[18]

جستارهای وابسته

پیوند به بیرون

منابع
  1. Barrington, Lowell (2006). After Independence: Making and Protecting the Nation in Postcolonial & Postcommunist States. University of Michigan Press. p. ۲۳۱. ISBN 0472068989.
  2. Croissant, pp. 8-9
  3. Eichensehr, Kristen (2009). Stopping Wars and Making Peace: Studies in International Intervention. Martinus Nijhoff Publishers. p. ۴۶. ISBN 9004178554. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  4. Eastern Europe, Russia and Central Asia 2004. ۴. Routledge. 2003. p. ۱۰۷. ISBN 1857431871.
  5. دیده‌بان حقوق بشر-کشتار در قفقاز شابک ‎۱−۵۶۴۳۲−۰۸۱−۲
  6. Massacre by Armenians Being Reported - NYTimes.com
  7. Letter from the Chargé d'affaires a.i. of the Permanent
  8. International Law, Conventions and Justice. ATINER. 2011. p. ۱۲۰.
  9. Barrington, p. 230
  10. Geukjian, Ohannes (2012). Ethnicity, Nationalism and Conflict in the South Caucasus: Nagorno-Karabakh and the Legacy of Soviet Nationalities Policy. Ashgate Publishing, Ltd. p. 199. ISBN 1409436306.
  11. (روسی) Erivan in the Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary, St. Petersburg, Russia, 1890-1907.
  12. Кавказский календарь на ۱۸۷۰ год. Тифлис, типография Главного Управления Наместника Кавказского. 1869. pp. ۳۹۲.
  13. Шопен, Иван (1852). Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ея присоединения к Российской Империи. Императорская Академия Наук. pp. ۴۶۸.
  14. Bournoutian, George A. (1992). The khanate of Erevan under Qajar rule, 1795-1828. Mazda Publishers. pp. ۱۷۳. ISBN 978-0-939214-18-1.
  15. Воронов, Н. И (1869). Сборник статистических свѣдѣній о Кавказѣ. Т.۱. Императорское русское географическое общество. Кавказскій отдѣл. pp. ۷۱.
  16. Robert Cullen, A Reporter at Large, “Roots,” The New Yorker, April 15, 1991, p. 55
  17. Thomas De Waal. Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war. NYU Press, 2003. شابک ‎۰−۸۱۴۷−۱۹۴۵−۷ , شابک ‎۹۷۸−۰−۸۱۴۷−۱۹۴۵−۹ , p. 79.
  18. شابک ‎۰−۵۲۱−۵۵۸۳۹−۵
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.