اثر پیش زمینه

اثر پیش‌زمینه وقتی روی می‌دهد که قرار گرفتن در معرض یک محرک، ناخواسته و ناخودآگاه، در پاسخ به محرک بعدی تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، چنانچه ابتدا کلمه دکتر به شخصی گفته شود و بعد از او بخواهند که با حرف «پ» یک کلمه بگوید به احتمال قوی کلمه پرستار یا پزشک را خواهد گفت تا مثلاً پرتقال.[1][2]

اثر پیش‌زمینه به کلمات محدود نمی‌شود. کارها و اعمال ما توسط رویدادها و محرک‌هایی پیش‌زمینه‌سازی می‌شوند که ما از آنها آگاه نیستیم. در آزمایشی که به سال ۱۹۹۶ توسط روانشناس جان بارگ John Bargh در دانشگاه نیویورک انجام شد از دو گروه از دانشجویان خواسته شد تا با کلماتی به هم ریخته جمله سازی کنند. یک گروه از دانشجویان با کلماتی جمله می‌ساختند که با مفهوم پیری در اتباط بود. وقتی کار دانشجویان تمام شد از آنها خواستند تا به اتاقی در انتهای سالن بروند. وقتی زمان رفتن به انتهای سالن را در هر دو گروه اندازه گرفتند مشخص شد که گروهی که جملاتی مربوط به پیری ساخته بودند به شکلی مشخص، آرام‌تر مسافت را پیمودند.[3][4] در پژوهشی دیگر در دانشگاه ییل مشخص شد که هنگام گفتگو و مصاحبه، حتی در دست گرفتن یک لیوان نوشیدنی گرم یا سرد می‌تواند بر نظر افراد دربارهٔ شخص مخاطب تأثیر بگذارد. در این پژوهش مشخص شد شرکت‌کنندگانی که لیوان قهوهٔ گرم در دست داشتند مخاطب خود را مثبت‌تر و گرمتر ارزیابی کردند.[5]

حتی یک حرکت ساده دست یا سر یا یک ژست می‌تواند تصمیمات و افکار ما را تحت تاثیر خود قرار دهد. در آزمایشی به سال ۱۹۸۰ که با عنوان « تاثیر حرکت سر بر متقاعد شدن» The Effects of Over Head Movements on Persuasion منتشر شد. گری ولز (Gary L. Wells) و ریچارد ای. پتی (Richard E. Petty) از شرکت کنندگان در آزمایش خواستند که با هدفون به پیامی صوتی گوش دهند. به آنها گفته شد که هدف آزمایش بررسی کیفیت صدای هدفون است . از نیمی از آنها خواسته شد که در هنگام گوش دادن به پیام سر خود را بالا و پایین کنند( حرکتی شبیه به تایید) و از نیمی دیگر خواسته شد که سر خود را به چپ و راست تکان دهند( حرکتی شبیه به نفی). وقتی روانشناسان نظر شرکت کنندگان را درباره درستی پیامی که گوش دادند پرسیدند، آنهایی که سرشان را به علامت تایید بالا و پایین میکردند بیشتر تمایل به پذیرش پیام داشتند تا آنهایی که در هنگام گوش کردن سرشان را به چپ و راست تکان میدادند.[6] [7]

مبلغ پرداختی در ازای یک لیتر مصرف شیر

در آزمایشی دیگر در دانشکده روانشناسی دانشگاه نیوکاسل که در سال 2006 تحت عنوان «احساس تحت نظر بودن میل به کمک و مشارکت را افزایش میدهد»[8] منتشر شد اثر پیش زمینه به خوبی مشخص است.[9] این آزمایش 10 هفته طول کشید و شرکت کنندگان آن اعضای دانشکده روانپزشکی دانشگاه نیوکاسل بودند. از اساتید خواسته شده بود که با رضایت و میل خود مبلغی را بابت استفاده از قهوه‌ای که در ساعات کاری مصرف می‌کنند در صندوق کمک به دانشکده بریزند. در هر هفته در بالای صندوق بدون اطلاع شرکت کنندگان تصویری نصب میشد که یا تصویر گل بود یا تصویر چشمان کسی که به روبرو خیره شده بود. بعد از اتمام آزمایش مشخص شد که چنانچه تصویر بالای صندوق تصویر کسی باشد که به نظر می‌رسد به فرد در حال پول انداختن در صندوق زل زده است مبلغ مشارکت نسبت به زمانی که تصویر بالای صندوق گل است افزایش می‌یابد. نمودار این آزمایش نشان می‌دهد که در هفته اول که تصویر چشمانی کاملا باز به افراد شرکت کننده زل زده است مبلغ مشارکت 70 سنت به ازای یک لیتر شیر است. اما در هفته دوم که تصویر گل در بالای صندوق قرار دارد مشارکت به حدود 15 سنت به ازای یک لیتر شیر تنزل می‌کند. و به همین ترتیب تا هفته دهم.[10] [11]



انواع

اثر پیش‌زمینه مثبت یا منفی:

منظور از اثرپیش‌زمینه مثبت یا منفی این است که در زمان انجام یک کار یا فرایند، آیا پیش‌زمینه باعث سرعت بخشیدن به کار خواهد شد یا خیر. یک پیش‌زمینه مثبت فرایند را سرعت می‌دهد درحالیکه پیش زمینه منفی عکس آن عمل می‌کند.

منابع
  1. https://www.psychologytoday.com/intl/basics/priming
  2. ویکی‌پدیا انگلیسی Priming -psychology
  3. کتاب تفکر، سریع و کند نوشته دانیل کانمن فصل چهارم، بخش شگقتی پیش‌زمینه
  4. Bargh JA, Chen M, Burrows L (August 1996). "Automaticity of social behavior: direct effects of trait construct and stereotype-activation on action". Journal of Personality and Social Psychology. 71 (2): 230–44. CiteSeerX 10.1.1.318.3898. doi:10.1037/0022-3514.71.2.230. PMID 8765481.
  5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2737341/
  6. https://www.researchgate.net/publication/232952874_The_Effects_of_Over_Head_Movements_on_Persuasion_Compatibility_and_Incompatibility_of_Responses
  7. https://replicationindex.com/2017/02/02/reconstruction-of-a-train-wreck-how-priming-research-went-of-the-rails/
  8. https://www.staff.ncl.ac.uk/daniel.nettle/biology%20letters.pdf
  9. Daniel Kahneman - Thinking, Fast and Slow کتاب تفکر، سریع و کند صفحه 50 از نسخه انگلیسی نوشته دانیل کانمن
  10. https://www.semanticscholar.org/paper/Cues-of-being-watched-enhance-cooperation-in-a-Bateson-Nettle/48f87acd5008375edd45c3632c65cc9ba7350fa0
  11. https://www.researchgate.net/figure/Pounds-paid-per-litre-of-milk-consumed-as-a-function-of-week-and-image-type_fig1_6651564
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.