حافظه ناآشکار

حافظهٔ ناآشکار یا حافظهٔ ضمنی[1] (implicit memory) یکی از دو نوع حافظه بلند مدت (long-term human memory) در انسان است و حافظه ای است که در آن انواع اطلاعات را به شکل ناخودآگاه به یاد می آوریم. در واقع خاطرات نااشکار در خارج از آگاهی شخص، حضور دارند، و ما از وجود این خاطرات آگاهی نداریم. یکی از رایج ترین شکل آن حافظه روندی (Procedural memory) است که باعث می شود شخص به‌درستی و به‌صورت ناخودآگاه وظایف متعدد را انجام دهد، برای مثال شخصی که در حال رانندگی است قادر خواهد بود با تلفن صحبت کند و یا در امور مختلف تصمیم گیری کند، همچنین می توانند به‌صورت ناخودآگاه بر افکار و رفتار ما تاثیر گذار باشد، ما هنگامی متوجه حافظهٔ ناآشکار می‌شویم که در انجام دادن کارهای ادراکی، حرکتی، یا ذهنی بهبود نشان می‌دهیم، بدون آنکه به یاد بیاوریم کدام تجربه‌ها به عملکرد بهتر منجر شده‌است. جنبه های دیگر حافظه ضمنی عباردتند از شرطی سازی کلاسیک (Classical conditioning) که در آن روش یادگیری محرک فعلی مرتبط با محرک های قبلی و یادگیری های قبلی می باشد برای مثال زمانی که این نوع شرطی سازی در حافظه اتفاق می افتد زمانی که شما صدای آهنگ اخبار را می شنوید انتظار مشاهده اخبار را دارید، نوع دیگر حافظه ضمنی "بازنمایی ادراکی" (Perceptual representation system) نام دارد که بیشتر توسط ویژگی های پرایمینگ شناختی می شود زمانی که شما کلمه ر_ا را می بینید احتمال زیاد یاد کلمه رضا می افتید و نه رسا، در واقع محرک هایی که اخیرا بیشتر اتفاق افتاده اند در اولویت قرار می گیرند. نوع دیگر حافظه ضمنی یادگیری های برنامه ریزی نشده (None-associative Learning) می باشد که مرتبط با عادات و حساسیت زائی ها می باشد. شکل گیری عادات در انسان امری مستمر و ناخودآگاه است که مرتبط با حافظه یادگیری های برنامه ریزی نشده می باشد.

پانویس

1. «حافظهٔ ضمنی» [روان‌شناسی، علوم تشریحی] هم‌ارزِ «implicit memory»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر پنجم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۷۶-۴ (ذیل سرواژهٔ حافظهٔ ضمنی)