ارگ حکومتی اراک

ارگ حکومتی اراک یکی از بناهای تاریخی شهر اراک است که در سال ۱۲۳۱ هجری قمری ساخته شد. ارگ حکومتی در اصل مرکز حکومتی شهر نهادهای حکومتی و محل سکونت حاکم و دیوانیان شهر بود. ناصرالدین شاه در سفر خود به عراق عجم که در سال ۱۳۰۹ انجام گرفت، در این ارگ سکنی گزید و در کتاب سفرنامه خود به توصیف این بنا پرداخته است که از طبقه فوقانی آن قادر بوده است شهر را برانداز کند. امروزه از ارگ حکومتی جز قسمتی از بنای منزل سپهدار چیزی باقی نمانده است. این مجموعه به مباشرت یوسف خان گرجی و همزمان با احداث نخستین پایه‌های شهر اراک در زمان فتحعلی شاه ساخته شد[1]

ارگ حکومتی اراک
نامارگ حکومتی اراک
کشورایران
استاناستان مرکزی
شهرستاناراک
اطلاعات اثر
کاربریعمارت دیوانی شهر
کاربری کنونیتخریب شده‌است
دیرینگیدوره قاجار
دورهٔ ساخت اثردوره قاجار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۱۰۷۶
تاریخ ثبت ملیسال ۱۳۵۴ شمسی

ویژگی‌های بنا

به نوشته سالنامه معارف عراق، مساحت این ارگ برابر ۱٫۵ بقعه (قطعه زمین) بوده است. نقشه سلطان آباد قدیم که آخرین نمونه شهرسازی ایرانی- اسلامی است، به صورت چهارگوش شکل گرفت که ارگ حکومتی در شمال آن و خارج از دیوارهای شهر قرار داشت. مقر حکومتی با دیواری از شهز جدا می‌شد و در اصل در خارج از متن اصلی شهر قرار داشت. از مجموعه عظیم ارگ تا سال ۱۳۴۰ خورشیدی، تنها عمارت نظمیه، خانه سپهدار و برج شیشه باقی‌مانده بود. این مجموعه به سبب اهمیت تاریخی و فرهنگی، توسط سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.[2]

از جمله بخش‌های این ارگ حکومتی می‌توان به: تالار آیینه‌خانه، برج قلعه فرنگی، اندرون امیر، حوضخانه، دیوانخانه، تالار کرناخانه، زیرخانه، مسجد ارگ، سرطویله، دروازه ارگ بالا، میدان دروازه ارگ بالا و حمام اشاره کرد.[3]

تخریب بنا

در سال ۱۳۶۱ خورشیدی، این اثر به طور کلی تخریب شد و در مکان آن، دو دبستان پسرانه و دخترانه بنا گردید و تنها مخروبه‌ای از ارگ در منتهی‌الیه شهر واقع می‌باشد.[4]

منابع
  1. محمد رحم دل، قاسم کاظمی دهقی (۱۳۸۳). سیمای میراث فرهنگی استان مرکزی. تهران: تولیدات فرهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۴۳۸-۹۷-۱.
  2. «بازسازی خانه سپهدار، سرنخ‌های احیای ارک حکومی اراک». خبرگزاری میراث فرهنگی. ۱۲ اسفند ۱۳۸۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ دی ۱۳۹۱.
  3. داود نعیمی (۱۳۸۵)، «فصل سوم: دیدنی‌های باستانی و دینی»، افتخارآفرینان استان مرکزی، کومه، ص. ۷۸، شابک ۹۶۴-۲۵۹۸-۰۹-۴
  4. داود نعیمی (۱۳۸۵)، «فصل دوم: ویژگی‌های جغرافیایی و تاریخی اراک»، افتخارآفرینان استان مرکزی، کومه، ص. ۷۱، شابک ۹۶۴-۲۵۹۸-۰۹-۴
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.