اعتیاد به رایانه
اعتیاد به رایانه (به انگلیسی: Computer addiction) نوعی استفاده بیش از حد و غیرقابل کنترل از کامپیوتر است، به طوری که با وجود پیامدهای منفی بر عملکرد فردی، اجتماعی و شغلی، همچنان ادامه دادهشود. به عبارت دیگر، تشخیص این بیماری «اجباری - غیرارادی» عبارت از طیفی از اختلالات است که شامل استفاده از کامپیوتر به صورت آنلاین و آفلاین و متشکل از حداقل سه زیرگروه است: بازیکردن افراطی، اشتغال ذهنی و جسمی به آن و به پیامهای پست الکترونیکی و متنی. علیرغم اینکه انتظار میرفت که این نوع جدید به وجود آمده از اعتیاد جایی برای خود در آخرین نسخه از راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی DSM 5 در بخش اختلالات اجباری پیدا کند، اما هنوز از آن به عنوان یک بیماری غیر رسمی نام بردهمیشود. مفهوم اعتیاد به رایانه بهطور عمومی به دو نوع تقسیم میشود: اعتیاد آنلاین و اعتیاد به کامپیوتر به صورت آفلاین. اصطلاح اعتیاد آفلاین به کامپیوتر بهطور معمول در مورد رفتار بازیکردن افراطی استفادهمیشود، که میتواند به هر دو صورت آفلاین و آنلاین انجام شود. اعتیاد آنلاین به کامپیوتر نیز به عنوان اعتیاد به اینترنت شناختهشدهاست و توجه بیشتری از پژوهشگران را نسبت با اعتیاد آفلاین به خود جلب کردهاست، بیشتر به این دلیل که بسیاری از موارد اعتیاد به کامپیوتر مربوط به استفاده بیش از حد از اینترنت است.
هرچند که واژه اعتیاد بیشتر برای سوءاستفاده از مواد، مصطلح است، اما این واژه برای توضیح آسیبشناسی استفاده از اینترنت و کامپیوتر نیز دارای کاربرد است.
نشانههای اعتیاد به رایانه
- داشتن یک دغدغه ثابت نسبت به کامپیوتر، چه آنلاین چه آفلاین.
- احساس تمایل شدید به آنلاینشدن، بازیهای کامپیوتریکردن، یا مراودات اجتماعی آنلاین.
- کشیدهشدن به سوی کامپیوتر به محض از خواب بیدارشدن و قبل از به رختخوابرفتن.
- صرف وقت بر روی کامپیوتر به جای نقشپذیری در انجام وظایف خانوادگی یا مناسبتهای ویژه، یا به جای انجام هر فعالیت دیگری که پیشتر شخص از انجامش خوشحال میشد.
- جایگزینی سرگرمیهای قدیمی با استفاده بیش از حد از کامپیوتر یا استفاده از کامپیوتر به عنوان عامل اصلی سرگرمی و تعلل شخصی.
- انجام اعمالی بر روی کامپیوتر که خارج از حوزه برنامهریزیشده توسط شخص باشند، مثل خرید آنلاین در هنگام ساعات کاری یا بازیکردن در زمان مربوط به انجام تکالیف.
- دروغگفتن به خانواده و دوستان در مورد فعالیتهایی که شخص با استفاده از رایانه انجام میدهد. مانند اینکه شخص عنوان کند در حال انجام تکالیف است، در حالی که در حال بازیکردن باشد.
- داشتن دلبستگی احساسی و عاطفی به کامپیوتر.
- مضطربشدن در هنگام استفاده از کامپیوتر یا هنگام دانستن اینکه زمان استفاده از آن محدود است.
- بروز نوسانات خلقی یا تحریکپذیری هنگامی که برای شخص امکانپذیر نیست به آن اندازه که دلش میخواهد وقت بر روی رایانه صرف کند یا در زمانی که در زمان استفادهاش وقفهای بیفتد.
- ازدستدادن کنترل بر احساس گذشت زمان هنگام استفاده از رایانه یا صرف زمانی بیشتر از آنچه در نظر گرفتهشدهاست، بر آن.
- استفاده از کامپیوتر به عنوان ابزاری برای فرار از واقعیات.
منابع
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Computer addiction». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۴.