انوکسولون

انوکسولون یا اسید گلیسیریتینیک به انگلیسی: (Enoxolone)، دارویی گیاهی است که در درمان برخی التهابات پوستی، آفتاب‌سوختگیها، اگزما و .... به کار برده می‌شود.

انوکسولون
نام‌گذاری آیوپاک (2S4aS6aS6bR8aR10S12aS12bR14bR)-10-hydroxy-24a6a6b9912a-heptamethyl-13-oxo-12344a566a6b788a910111212a12b1314b-icosahydropicene-2-carboxylic acid
دیگر نام‌ها Enoxolone; Glycyrrhetin; Uralenic acid; Glycyrrhetinate; Arthrodont; 3β-Hydroxy-11-oxoolean-12-en-30-olic acid
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۴۷۱-۵۳-۴
پاب‌کم	۱۰۱۱۴
کم‌اسپایدر	۹۷۱۰
ChEBI	CHEBI:30853
ChEMBL	CHEMBL230006
کد اِی‌تی‌سی	D03AX10
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1
SMILES O=C(O)[C@]5(C)C[C@H]4/C3=C/C(=O)[C@H]1[C@](CC[C@@H]2[C@]1(C)CC[C@H](O)C2(C)C)(C)[C@]3(C)CC[C@@]4(C)CC5
InChI InChI=1S/C30H46O4/c1-25(2)21-8-11-30(7)23(28(21,5)10-9-22(25)32)20(31)16-18-19-17-27(4,24(33)34)13-12-26(19,3)14-15-29(18,30)6/h16,19,21-23,32H,8-15,17H2,1-7H3,(H,33,34)/t19-,21-,22-,23+,26+,27-,28-,29+,30+/m0/s1 Key: MPDGHEJMBKOTSU-YKLVYJNSSA-N InChI=1/C30H46O4/c1-25(2)21-8-11-30(7)23(28(21,5)10-9-22(25)32)20(31)16-18-19-17-27(4,24(33)34)13-12-26(19,3)14-15-29(18,30)6/h16,19,21-23,32H,8-15,17H2,1-7H3,(H,33,34)/t19-,21-,22-,23+,26+,27-,28-,29+,30+/m0/s1 Key: MPDGHEJMBKOTSU-YKLVYJNSBE
خصوصیات
فرمول مولکولی	C30H46O۴
جرم مولی	۴۷۰٫۶۸ g mol^−1
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
(بررسی) (چیست: /؟)
Infobox references

رده درمانی: ضد التهاب.

اشکال دارویی: پماد جلدی ۱۵ گرمی.

ترکیبات مؤثر

هر پماد ۱۵ گرمی انوکسولون حاوی ۲٪ از این ماده می‌باشد که از گیاه شیرین بیان به دست می‌آید

مکانیسم اثر

اسید گلیسیریتینیک دارای شباهت ساختمانی با هیدروکورتیزون می‌باشد، اما مکانیسم اثر این دو دارو احتمالاً با یکدیگر مشابه نیست و به لحاظ اثر ضدّ التهابی و ضدّ تورمی تفاوتهایی با یکدیگر دارند. مطالعات انجام شده نشان داده‌است که گلیسیرتینیک اسید نسبت به اتصال با گیرنده‌های گلوکوکورتیکوئیدی و مینرالوکورتیکوئیدی تمایل نسبی دارد و احتمالاً با تاثیر بر این گیرنده‌ها، روی فعالیت استروئیدهای آندوژن تاثیر می‌نماید. همچنین این ترکیبات با وقفه عمل آنزیم ۱۱بتا هیدروکسی استروئید (۱۱-Beta Hydroxy steroid) در کبد و کلیه از تبدیل کورتیزول به کورتیزون غیر فعال جلوگیری می‌کنند. همچنین ترکیبات موجود در عصاره شیرین بیان با ایجاد وقفه در عمل آنزیم‌های لیپواکسیژناز و سیکلو اکسیژناز موجب کاهش فعالیت اسید آراشیدونیک می‌گردند.

موارد مصرف

انوکسولون در درمان التهابات پوستی و بویژه در موارد زیر بکار می‌رود:

• درمان التهاب و قرمزی پوست شیرخواران و نوزادان ناشی از تماس پوست با ادرار یا همان:ادرار سوختگی.
• درمان التهاب و قرمزی پوست در اثر آفتاب‌سوختگی.
• درمان اگزماهای ملایم و خفیف، حتی در سطح صورت، پلکها و اطراف دهان.
• درمان خارش ناشی از نیش حشرات، خارش‌های انگلی یا خارش دستگاه تناسلی در زنان.

طریقه مصرف

• در بالغین و کودکان: پس از تمیز کردن پوست روزی ۲ تا ۴ بار لایه نازکی از پماد روی موضع مالیده می‌شود.

موارد احتیاط و منع مصرف

• داروی انوکسولون (پماد) را در زخمهای عفونی و عفونت‌های پوستی نباید مصرف نمود.
• در مورد پوست نوزادان، نباید این پماد را روی مخاط و پوستی که هنوز لایهٔ خارجی آن تشکیل نشده‌است، استفاده کرد.
• مصرف طولانی مدت این دارو توصیه نمی‌شود.
• در حاملگی، شیردهی و کودکان زیر ۲ سال، ممنوعیت خاصی ذکر نگردیده‌است.
• به علت ایجاد حساسیت در اثر تماس با انوکسولون، این دارو نباید به مدت طولانی و روی سطح وسیعی از پوست استفاده شود.
• از استعمال پماد در چشم و اطراف آن خودداری شود

عوارض جانبی

در صورت مصرف دارو به مدت طولانی و در سطح وسیع و آسیب دیدهٔ پوست احتمال بروز علائم مینرالوکورتیکوییدی وجود دارد.

جستارهای وابسته

• اگزما
• درماتیت

منابع

• راهنمای کاربرد داروهای ژنریک ایران، دکتر رامین خدام، چاپ هفتم، ۱۳۸۸، صفحه:۱۰۳۹
• داروهای گیاهی رسمی در فارماکوپه ایران (سایت اطلاع رسانی پزشکان ایران)

پیوند به بیرون

• فهرست داروهای گیاهی در سایت اطلاعرسانی پزشکان
• انوکسولون در سایت تبیان