ایران در بازی‌های آسیایی

کاروان ورزشی ایران در طول ۱۶ دوره بازی‌های آسیایی (بازی‌های آسیایی ۱۹۵۱ تا بازی‌های آسیایی ۲۰۱۸) در ۱۵ دوره حضور داشتند که تاکنون موفق به کسب ۵۵۷ مدال مختلف در رشته‌های ورزشی تیمی و انفرادی شده‌اند. ایران در بازی‌های آسیایی ۱۹۵۴ مانیل، ۱۹۶۲ اندونزی و ۱۹۷۸ تایلند حضور نداشت.

ایران در
بازی‌های آسیایی
کد المپیکIRI
کمیته ملی المپیککمیته ملی المپیک ایران
مدال‌ها
طلا
۱۷۹
نقره
۱۸۱
برنز
۱۹۷
مجموع
۵۵۷

بهترین رتبه ایران در طول بازی‌های آسیایی متعلق به بازی‌های سال ۱۹۷۴ به میزبانی تهران می‌شود با کسب رتبه دوم است و بدترین نتیجه بدست آمده نیز مربوط به بازی‌های سال ۲۰۰۲ به میزبانی پوسان می‌شود با کسب رتبه دهم.

در مجموع ۱۳ دوره‌ای که کاروان ایران با پرچمدار در بازی‌ها حضور داشت، ۸ نفر از آنها کشتی‌گیر بوده‌اند که همگی صاحب مدال طلا در دوره خود شدند. از ۳ مرتبه‌ای که پرچمداران وزنه‌بردار بودند، ۲ مرتبه صاحب مدال طلا در آن دوره شدند و یک بار نیز به مدال نقره دست یافتند.

تاریخچه

همزمان با برگزاری بازی‌های المپیک ۱۹۴۸ لندن، کشورهای آسیایی و از جمله ایران تصمیم به برگزاری بازی‌های آسیایی گرفتند. بدین ترتیب و براساس توافق کشورهای آسیایی شرکت کننده در چند اجلاس مهم به میزبانی دهلی نو و لندن، ابتدا فدراسیون بازی‌های آسیایی تشکیل و سپس مقرر شد این بازی‌ها همانند المپیک هر ۴ سال یک بار و در فاصله زمانی دو المپیاد برگزار شود.

تمام کشورهای آسیایی حداقل چند دوره حضور در بازی‌های آسیایی را تجربه کرده‌اند و نام بیشتر آنها در جدول مدالی این بازی‌ها ثبت شده‌است اگر چه چین و ژاپن تنها کشورهایی هستند که عنوان قهرمانی این رویداد بزرگ را کسب کرده‌اند.

هند به عنوان میزبان اولین دوره بازی‌های آسیایی با یک سال تأخیر و در سال ۱۹۵۱ این بازی‌ها را به عنوان همایش بزرگ ورزشی قاره برگزار کرد. کاروان ورزش ایران در رشته‌های وزنه‌برداری و پرورش اندام حضور نمایشی در این بازی‌ها داشت اما در رشته‌های دومیدانی، فوتبال، بسکتبال، شنا، شیرجه و دوچرخه سواری حضور رسمی داشت و با کسب ۸ مدال طلا، ۶ نقره و دو برنز در میان یازده کشور شرکت کننده جایگاه سوم جدول توزیع مدال‌ها را از آن خود کرد.

نکته جالب توجه در رابطه با این بازی‌ها این بود که کشور میزبان در یک اقدام نه چندان جوانمردانه و برای قرار گرفتن در مقام دوم رده‌بندی نهایی کشورها، رشته کشتی را در آخرین روزهای ثبت نام نهایی از برنامه مسابقات حذف کرد و بدین ترتیب ایران از شانس مسلم کسب چند مدال در این رشته محروم شد در حالی که می‌توانست با کمک آنها پس از ژاپن در جایگاه دوم قرار بگیرد.

غیبت ایران در سه دوره دومین دوره بازی‌های آسیایی با فاصله سه سال از بازی‌های هند برگزار شد و بعد از آن بود که فاصله زمانی برگزاری بازی‌های آسیایی چهار ساله شد. در این دوره از بازی‌ها که سال ۱۹۵۴ به میزبانی فیلیپین برگزار شد، ورزش ایران بنا به مشکلاتی حضور نداشت. ایران همچنین در بازی‌های آسیایی ۱۹۶۲ اندونزی و ۱۹۷۸ تایلند هم شرکت نداشت اما در دیگر بازی‌های برگزار شده همواره یکی از کشورهای شرکت کننده بود و حتی در یک دوره هم میزبان این رویداد بزرگ بود.

میزبانی که منجر به تقاضای المپیکی شد! هفتمین دوره بازی‌های آسیایی به عنوان بزرگترین رویداد بین‌المللی ورزشی سال ۱۹۷۴ به میزبانی ایران و در تهران برگزار شد. این دوره از بازی‌ها با حضور ۲۵ کشور آسیایی برگزار شد اما نکته مهم اولین حضور جمهوری خلق چین بود که با تلاش ایران میسر شد. کاروان جمهوری خلق چین با ۲۷۴ ورزشکار و در ۱۴ رشته به تهران سفر کرد.

برای برگزاری هفتمین دوره بازی‌های آسیایی، تأسیسات و تجهیزات بزرگی در شمال غرب تهران بنا شد از جمله استادیوم یکصدهزار نفری آزادی که استادیوم اصلی این بازی‌ها بود و در آن زمان یکی از بزرگترین استادیوم‌های ورزش جهان به حساب می‌آمد. همچنین دهکده ویژه ورزشکاران با گنجایش بیش از ۳ هزار نفر در نزدیکی این استادیوم بنا شد. در مجموع ۲۳۶۳ ورزشکار از ۲۵ کشور در ۱۶ رشته ورزشی و برای مدت دو هفته این رویداد بزرگ را برگزار کردند.

حضور مقامات کمیته بین‌المللی المپیک، شورای فدراسیون بازیهای آسیایی، رسانه‌های گروهی کشورهای مختلف و مقامات کشورمان در جریان بازی‌های آسیایی تهران به اعتبار این بازی‌ها که برای نخستین بار در منطقه غرب آسیا برگزار می‌شد، بیش از پیش افزود. در مجموع و در پی توفیقات کسب شده، توجه جهان ورزش به این رویداد و میزبانی ایران جلب شد آنگونه که بعد از این بازی‌ها ایران متقاضی برگزاری بازی‌های المپیک در سال ۱۹۸۴ شد!

پرچمداری که پدیده شد کاروان ورزش ایران با ۴۰۰ ورزشکار در بازی‌های آسیایی که میزبانی آن را عهده‌دار بود، حضور داشت. این بزرگترین کاروان ایران در مجموع ۱۵ دوره حضور در بازی‌های آسیایی است. ۸۲ مدال شامل ۳۶ مدال طلا، ۲۸ مدال نقره و ۱۷ مدال برنز هم نتیجه عملکرد کاروان ایران بود که منجر به نایب قهرمانی آن بعد از ژاپن شد.

پرچمدار کشورمان در این بازی‌ها، مسلم اسکندر فیلابی بود که پدیده بازی‌ها هم شد. وی در هر دو رشته کشتی آزاد و کشتی فرنگی، در دسته سنگین‌وزن، توانست به مقام قهرمانی برسد. در این دوره، همچنین تیم شمشیربازی بانوان ایران، نیز به مقام قهرمانی رسیدند.

فاجعه ۲۰۰۲ به همان اندازه که کاروان ورزش ایران در بازی‌های آسیایی تهران عملکرد خوبی داشت و بهترین نتیجه ممکن را کسب کرد، در بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲ بوسان کره جنوبی دور از انتظار ظاهر شد. کاروان ایران در این دوره بازی‌ها به سرپرستی نصرالله سجادی و پرچمداری علی دایی شرکت کرد. ۱۵۰ ورزشکار و همراه ترکیب این کاروان را تشکیل می‌داد؛ کاروانی که تنها ۳۶ مدل گرفت و رتبه ای بهتر از دهمی هم کسب نکرد این در حالی بود که ایران در بازی‌های آسیایی دوره قبل آن (۱۹۹۸ بانکوک) هفتم شده بود.

عنوان دهمی جدول توزیع مدال‌ها، بدترین عملکرد کاروان ایران در تاریخ بازی‌های آسیایی بود؛ عنوانی که نه در ۶ دوره گذشته به دست آمده بود و نه در بازی‌های پس از آن!

رکوردداران مدال آوری طی ۱۴ دوره حضور در بازی‌های آسیایی، کاروان ایران در مجموع ۴۹۴ مدال کسب کرده که سهم آزادکاران بیشتر از همه بوده‌است. البته رکورد مدال آوری در اختیار محمد نصیری است. این وزنه‌بردار با کسب ۴ مدال طلا و یک مدال نقره موفق‌ترین ورزشکار ایرانی در بازی‌های آسیایی به حساب می‌آید. مسلم فیلابی (کشتی) هم با ۴ مدال طلا و رضا سوخته سرایی (کشتی) نیز با ۳ مدال طلا و یک نقره بعد از وی، بهترین کارنامه را در بازی‌های آسیایی داشته‌اند.

دومین کاروان بزرگِ ایران در هجدهمین دوره هجدهمین دوره بازی‌های آسیایی از روز شنبه با برگزاری مراسم افتتاحیه به صورت رسمی در اندونزی آغاز می‌شود. کاروان ایران با ۳۷۸ ورزشکار در این بازی‌ها شرکت خواهد داشت. بعد از بازی‌های آسیایی تهران، این بزرگترین کاروان ورزش ایران در ادوار مختلف این بازی‌ها به حساب می‌آید. دفاع از جایگاه پنجمی بازی‌های آسیایی اینچئون کره جنوبی حداقل انتظاری است که از کاروان اعزامی به جاکارتا و پالمبانگ وجود دارد.

ورزش ایران در ۱۴ دوره بازی‌های آسیایی عملکرد کاروان ورزش ایران در ۱۴ دوره بازی‌های آسیایی که تاکنون در آنها شرکت داشته‌است، به شرح زیر است:

  • بازی‌های آسیایی ۱۹۵۱ دهلی نو - هند (کاروان ۶۴ نفره ایران با ۱۶ مدال شامل ۸ طلا، ۶ نقره و ۲ برنز سوم شد)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۵۴ مانیل - فیلیپین (کاروان ایران حضور نداشت)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو - ژاپن (کاروان ۱۱۲ نفره ایران با ۳۲ مدال شامل ۷ طلا، ۱۴ نقره و ۱۱ برنز در رده چهارم قرار گرفت)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۶۲ جاکارتا - اندونزی (کاروان ایران حضور نداشت)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۶۶ وانکوگ - تایلند (کاروان ۱۱۸ نفره ایران با ۳۰ مدال شامل ۶طلا، ۸ نقره و ۱۶ برنز در رده ششم قرار گرفت)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۷۰ وانکوک - تایلند (کاروان ۱۶۹ نفره ایران با ۲۳ مدال شامل ۹ طلا، ۷ نقره و ۷ برنز در رده چهارم ایستاد)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران - ایران (کاروان ۴۰۰ نفره ایران با ۸۱ مدال شامل ۳۶ طلا، ۲۸ نقره و ۱۷ برنز در رده دوم قرار گرفت)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۷۸ وانکوک - تایلند (کاروان ایران حضور نداشت)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۸۲ دهلی نو - هند (کاروان ۴۳ نفره ایران با ۱۲ مدال شامل ۴طلا، ۴ نقره و ۴ برنز در رده هفتم ایستاد)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۸۶ سئول - کره جنوبی (کاروان ۹۴ نفره ایران با ۲۲ مدال شامل ۶ طلا، ۶ نقره و ۱۰ برنز در رده چهارم ایستاد)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۹۰ پکن - چین (کاروان ۱۲۶ نفره ایران با ۱۸مدال شامل ۴ طلا، ۶ نقره و ۸ برنز در رده پنجم ایستاد)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۹۴ هیروشیما - ژاپن (کاروان ۱۶۲ نفره ایران با ۲۶ مدال شامل ۹ طلا، ۹ نقره و ۸ برنز در رده هفتم ایستاد)
  • بازی‌های آسیایی ۱۹۹۸ وانکوک - تایلند (کاروان ۱۹۹ نفره ایران با ۳۴ مدال شامل ۱۰ طلا، ۱۱ نقره و ۱۳ برنز در رده هفتم ایستاد)
  • بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲ بوسان - کره جنوبی (کاروان ۱۵۰ نفره ایران با ۳۶ مدال شامل ۸ طلا، ۱۴ نقره و ۱۴ برنز در رده دهم ایستاد)
  • بازی‌های آسیایی ۲۰۰۶ دوحه - قطر (کاروان ۲۳۹ نفره ایران با ۴۸ مدال شامل ۱۱ طلا، ۱۵ نقره و ۲۲ برنز در رده ششم ایستاد)
  • بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ گوانگژو - چین (کاروان ۳۶۲ نفره ایران با ۵۹ مدال شامل ۲۰ طلا، ۱۴ نقره و ۲۵ برنز در رده چهارم ایستاد)
  • بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ اینچئون - کره جنوبی (کاروان ۲۷۶ نفره ایران با ۵۷ مدال شامل ۲۱ طلا، ۱۸ نقره و ۱۸ برنز در رده پنجم ایستاد)[1]

غیبت ایران در سه دوره

دومین دوره بازی‌های آسیایی با فاصله سه سال از بازی‌های هند برگزار شد و بعد از آن بود که فاصله زمانی برگزاری بازی‌های آسیایی چهار ساله شد. در این دوره از بازی‌ها که سال ۱۹۵۴ به میزبانی فیلیپین برگزار شد، ورزش ایران بنا به مشکلاتی حضور نداشت. ایران همچنین در بازی‌های آسیایی ۱۹۶۲ اندونزی و ۱۹۷۸ تایلند هم شرکت نداشت اما در دیگر بازی‌های برگزار شده همواره یکی از کشورهای شرکت کننده بود و حتی در یک دوره هم میزبان این رویداد بزرگ بود. دومین دوره این مسابقات در مانیل پایتخت فیلیپین برگزار شد. این مسابقات مصادف بود با ماجراهای کودتای ۲۸ مرداد در نتیجه ایران در این مسابقات شرکت نداشت. در این دوره از مسابقات ۱۹ کشور آسیایی شرکت کردند. ايران در بازي هاي آسيايي ۱۹۶۲ جاکارتا باز هم در مسابقات غايب بود. کمبود بودجه مانع شرکت ورزش ايران در بازي هاي آسيايي شد. ایران در ۱۹۷۸ به دلیل حوادث مربوط به انقلاب، شرکت نکرد. همچنین از این دوره بازی‌ها اسرائیل از شرکت در مسابقات آسیایی محروم شد.[2][2][3]

  • علت ۱۹۵۴:کودتای ۲۸ مرداد
  • علت ۱۹۶۲: کمبود بودجه
  • علت ۱۹۷۸: انقلاب ۵۷

نتیجه به تفکیک بازی‌های آسیایی
رتبه کاروان ایران در دوره‌های مختلف بازی‌های آسیایی
تعداد مدال‌های طلای کاروان ایران در دوره‌های مختلف بازی‌های آسیایی
تعداد کل مدال‌های کاروان ایران در دوره‌های مختلف بازی‌های آسیایی
تعداد مدال‌های اخذ شده توسط بانوان کاروان ورزشی ایران در دوره‌های مختلف بازی‌های آسیایی
بازی‌های آسیایی طلا نقره برنز مجموع رتبه مرغوبیت مدال رتبه مجموع مدال پرچمدار کاروان ورزشی ایران
بازی‌های آسیایی ۱۹۵۱[4] ۸ ۶ ۲ ۱۶ سوم چهارم محمود نامجو (وزنه‌برداری)
بازی‌های آسیایی ۱۹۵۸[5] ۷ ۱۴ ۱۱ ۳۲ چهارم چهارم محمود نامجو (وزنه‌برداری)
بازی‌های آسیایی ۱۹۶۶[6] ۶ ۸ ۱۷ ۳۱ ششم پنجم منصور مهدی‌زاده (کشتی آزاد)
بازی‌های آسیایی ۱۹۷۰[7] ۹ ۷ ۷ ۲۳ چهارم پنجم عبدالله موحد (کشتی آزاد)
بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴[8] ۳۶ ۲۸ ۱۷ ۸۱ دوم سوم اسکندر فیلابی (کشتی آزاد و فرنگی)
بازی‌های آسیایی ۱۹۸۲[9] ۴ ۴ ۴ ۱۲ هفتم هشتم رضا سوخته‌سرایی (کشتی آزاد)
بازی‌های آسیایی ۱۹۸۶[10] ۶ ۶ ۱۰ ۲۲ چهارم ششم رضا سوخته‌سرایی (کشتی فرنگی)
بازی‌های آسیایی ۱۹۹۰[11] ۴ ۶ ۸ ۱۸ پنجم هشتم رضا سوخته‌سرایی (کشتی آزاد)
بازی‌های آسیایی ۱۹۹۴[12] ۹ ۹ ۸ ۲۶ ششم هفتم امیررضا خادم (کشتی آزاد)
بازی‌های آسیایی ۱۹۹۸[13] ۱۰ ۱۱ ۱۳ ۳۴ هفتم نهم آرش میراسماعیلی (جودو)
بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲[14] ۸ ۱۴ ۱۴ ۳۶ دهم هشتم علی دایی (فوتبال)
بازی‌های آسیایی ۲۰۰۶[15] ۱۱ ۱۵ ۲۲ ۴۸ ششم هفتم حسین رضازاده (وزنه‌برداری)
بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰[16] ۲۰ ۱۵ ۲۴ ۵۹ چهارم هفتم صمد نیکخواه بهرامی (بسکتبال)
بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴[16] ۲۱ ۱۸ ۱۸ ۵۷ پنجم پنجم بهداد سلیمی (وزنه‌برداری)
بازی‌های آسیایی ۲۰۱۸ ۲۰ ۲۰ ۲۲ ۶۲ ششم دهم الهه احمدی (تیراندازی)

نتیجه به تفکیک رشته ورزشی

در جدول زیر مدال‌های کسب شده به تفکیک رشته‌های ورزشی موجود در بازی‌های آسیایی تا پایان بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ ذکر شده‌اند.

رشته ورزشی طلا نقره برنز مجموع
شیرجه۰۱۳۴
واترپلو۱۰۰۱
دو و میدانی۹۱۲۱۱۳۲
بسکتبال۰۱۳۳
شطرنج۰۰۱۱
بوکس۵۹۲۵۳۹
قایقرانی کانو (سرعت)۱۲۱۴
دوچرخه‌سواری جاده۳۴۵۱۲
دوچرخه‌سواری پیست۱۵۸۱۴
سوارکاری۰۰۱۱
شمشیربازی۳۴۶۱۳
فوتبال۴۲۱۷
هندبال۰۱۱۲
جودو۱۷۱۰۱۸
کبدی۲۱۱۴
کاراته۹۸۵۲۲
پاروزنی۱۰۱۲
تیراندازی۰۲۲۴
تنیس روی میز۰۰۲۲
تکواندو۸۹۱۵۳۲
تنیس۰۲۲۴
والیبال۱۳۲۵
وزنه‌برداری۳۰۲۸۱۹۷۷
کشتی
آزاد و فرنگی		۵۸۳۹۲۸۱۲۵
ووشو۴۳۵۱۲
مجموع۱۳۸۱۴۲۱۵۸۴۳۸

طلاآوران

وزنه‌برداری

دو و میدانی

کشتی آزاد

جستارهای وابسته

پانویس
  1. https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/05/27/1805331/تاریخچه-ایران-در-14-دوره-بازی-های-آسیایی
  2. http://www.hamshahrionline.ir/news/271873/آشنایی-با-تاریخچه-بازی-های-آسیایی
  3. https://rasekhoon.net/article/show/194804/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%8A-%D8%B1%D9%88%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D9%8A-%D8%A2%D8%B3%D9%8A%D8%A7/
  4. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  5. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  6. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  7. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  8. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ مارس ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  9. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  10. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  11. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  12. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ مارس ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  13. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  14. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ مارس ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  15. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  16. «Olympic Council of Asia : Games». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۰.
  17. ایران، کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی. «مدال آوران بازیهای آسیایی | کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران». www.olympic.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۲۹.

منابع
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.