باربی
باربی عروسکی است که در مارس ۱۹۵۹ توسط شرکت متل ساخته و روانه بازار شد.[1] روث هندلر (۱۹۱۶–۲۰۰۲) این عروسک را با الهام از عروسکی آلمانی به نام بیلد لیلی به وجود آورد.[2][3]
| Barbie باربی | |
|---|---|
 | |
| نخستین حضور | ۹ مارس ۱۹۵۹ |
| خلق‌شده توسط | روث هندلر |
| اطلاعاتِ درون‌داستانی | |
| لقب | باربی |
پیدایش
روث هندلر هنگام دیدن بازی دخترش باربارا با عروسک‌های کاغذی متوجه شد او از بازی‌دادن آن‌ها در نقش بزرگسالان لذت می‌برد. آن زمان بیشتر عروسک‌ها به شکل کودکان خردسال ساخته می‌شدند. روث ایده ساخت عروسکی با اندام بزرگسالان را به شوهرش الیوت پیشنهاد نمود. اما وی به عنوان مدیر شرکت متل اشتیاقی به این پیشنهاد نشان نداد.
در سال ۱۹۵۶ روث در سفری به آلمان به عروسکی که بیلد لیلی نامیده می‌شد برخورد نمود[4] که عیناً مطابق آن چیزی بود که در سر می‌پروراند. او سه عدد از این عروسک‌ها را خریداری کرد. یکی را به دخترش داد و دوتای دیگر را به متل برد.
عروسک لیلی براساس شخصیت محبوب ظاهر شده در کمیک استریپی شکل گرفته بود. لیلی، خانم خوشنامی بود که می‌دانست چه می‌خواهد. عروسک لیلی نخستین بار در سال ۱۹۵۵ در آلمان به فروش رفت و اگر چه در آغاز به بزرگسالان فروخته می‌شد، اما محبوبیتی بین کودکان بدست آورد که از پوشاندنش با قطعاتی که جداگانه در دسترس بودند، لذت می‌بردند.
روث پس از بازگشت به آمریکا با کمک مهندسی به نام جک راین اقدام به طراحی عروسکی مشابه نمود و به نام دخترش باربارا نام باربی را بر آن نهاد. عروسک باربی برای نخستین بار در نهم ماه مارس سال ۱۹۵۹ در شهر نیویورک به نمایش گذاشته شد.
نخستین باربی لباس شنا مشکی با خطوط راه راه سفید برتن داشت و با مدل موی دم اسبی و نیز موی بور و خرمایی عرضه شد. این عروسک به عنوان مدل نوجوان با پوشاکی که شارلوت جانسون طراحی نموده بود روانه بازار گشت. درنخستین سال تولید باربی حدود ۳۵۰٫۰۰۰ عدد از این عروسک به فروش رفت.
شرکت متل در سال ۱۹۶۴ با کسب امتیاز عروسک بایلد لیلی از آلمان، تولید آن را متوقف ساخت.
رشد
روث هندلر عقیده داشت این بسیار مهم است که باربی ظاهری چون بزرگسالان داشته باشد. شکل باربی بارها تغییر یافت و به روز شد.[5] حتی باربی تازه در اینترنت با کودکان چَت می‌کند.[6]
باربی نخستین عروسکی بود که استراتژی بازاریابی بر اساس تبلیغات تلویزیونی داشت. برآورد می‌شود که بیش از یک میلیارد عروسک باربی در بیش از ۱۵۰ کشور جهان فروخته شده‌است و بنا بر ادعای شرکت متل هر دقیقه سه باربی به فروش می‌رسد.
محصولات باربی منحصر به محدوده‌ای از عروسک‌ها و لوازم همراهشان نمی‌شوند. بلکه شامل تعداد بیشماری از کالاهای دارای مارک باربی چون کتاب‌ها و اقلام مد و بازی‌های ویدئویی می‌شود. همچنین فیلم‌های انیمیشن چندی با بازیگری باربی ساخته شده‌است.
انتقادها
از انتقادهای وارده به باربی این است که همیشه اندامی لاغر و کشیده دارد. اندام، چهره، رنگ مو و چشم، و ظاهر باربی، مانند مردم سفیدپوست است؛ بنابراین باربی به نژادپرستی و برترپنداری نژاد سفید متهم می‌شود.[4][5][7]
پاسخ باربی این است که به نسبت گفتگوهای همیشگی در مورد اندام و ظاهر این عروسک، کمتر به جنبه‌های مثبت آن پرداخته شده‌است. یک نمونه آن باربی بدون مویی به نام «اِلا» است که به خاطر همدردی با شیمی‌درمانی کودکان سرطانی مو ندارد.[5]
حاشیه
- در سال ۲۰۰۳ عربستان سعودی فروش باربی را به دلیل عدم تطابق با فرهنگ و اندیشه‌های اسلام غیرقانونی کرد. هیئت امر به معروف و نهی از منکر اعلام کرد که عروسک‌های یهودی باربی با پوشش آشکار و وضعیت ننگین و متعلقات و ابزارشان نمادی از فساد و انحراف غرب هستند.
- در کشورهای خاور میانه عروسکی مانند باربی و با پوشش اسلامی و با نام فولا می‌کوشد تا بیشترین مقبولیت را در بازار اسلامی بدست آورد.
- در ایران عروسک‌های دارا و سارا که توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساخته شد جایگزین باربی به‌شمار می‌روند؛ ولی مورد استقبال جامعه ایرانی قرار نگرفتند.[3][8] در سال ۱۳۹۰ نیروی انتظامی ایران برای مقابله با قدرت نرم غرب، فروش عروسک‌های باربی را ممنوع کرد.[9]
- کلمه باربی به مرور زمان به معنای دختران و زنان زیبا به کار می‌رود.[10]
فیلم‌شناسی
از سال ۲۰۰۱ (میلادی) تاکنون فیلم‌های زیادی از روی شخصیت باربی ساخته شده‌اند.
مجموعه فیلم‌های باربی:
- باربی در فندق شکن (۲۰۰۱)
- باربی و قلم جادویی (۲۰۰۲)
- باربی دریاچه قو (۲۰۰۳)
- باربی در نقش شاهزاده و گدا (۲۰۰۴)
- باربی سرزمین پریان (۲۰۰۵)
- باربی و جادوی اسب بالدار (۲۰۰۵)
- باربی در ۱۲ پرنسس رقصان (۲۰۰۶)
- باربی سرزمین پریان پری دریایی (۲۰۰۶)
- خاطرات باربی (۲۰۰۶)
- باربی سرزمین پریان جادوی رنگین کمان (۲۰۰۷)
- باربی به عنوان پرنسس جزیره(۲۰۰۷)
- باربی مری پوسا و دوستان پری پروانه‌ای او (۲۰۰۸)
- باربی و قصر الماس (۲۰۰۸)
- باربی در یک سرود کریسمس (۲۰۰۸)
- باربی هدیه تامبلینا (۲۰۰۹)
- باربی و سه شمشیرزن (۲۰۰۹)
- باربی در یک داستان پری دریایی (۲۰۱۰)
- باربی یک مُد رؤیایی (۲۰۱۰)
- باربی راز یک پری (۲۰۱۱)
- باربی مدرسه افسون پرنسس (۲۰۱۱)
- باربی یک کریسمس عالی (۲۰۱۱)
- باربی در داستان یک پری دریایی ۲ (۲۰۱۲)
- باربی پرنسس و ستاره پاپ (۲۰۱۲)
- باربی در کفش‌های صورتی (۲۰۱۳)
- باربی مری پوسا و پرنسس پریان (۲۰۱۳)
- باربی و خواهرانش در داستان یک اسب (۲۰۱۳)
- باربی پرنسس مروارید (۲۰۱۴)
- باربی و در اسرارآمیز (۲۰۱۴)
- باربی در نیروی پرنسس (۲۰۱۵)
- باربی راک سلطنتی (۲۰۱۵)
- باربی و خواهرانش در ماجراجویی بزرگ توله سگ‌ها (۲۰۱۵)
- باربی جوخه جاسوسان (۲۰۱۶)
- باربی ماجراجویی نور ستاره (۲۰۱۶)
- باربی و خواهرانش در یک تعقیب و گریز توله سگ (۲۰۱۶)
- باربی قهرمان بازی ویدویی (۲۰۱۷)
- باربی دلفین جادویی (۲۰۱۷)
- باربی: زندگی در خانه رؤیایی (سریال اینترنتی) (۲۰۱۲ تا کنون)
باربی در برخی فیلم‌های دیگر مانند داستان اسباب‌بازی ۱ و داستان اسباب‌بازی ۲ و داستان اسباب‌بازی ۳ و داستان اسباب‌بازی ۴ نیز حضور داشته‌است.
پانویس
- «باربی ۶۰ ساله شد». BBC Farsi. ۲۰۱۹-۰۳-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۳-۱۱.
- «شاهد عینی: داستان خلق عروسک باربی». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۶ اسفند ۱۳۹۷.
- «۶۰ سالگی باربی در میان ستایش و انتقاد». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۸ اسفند ۱۳۹۷.
- «اندام باربی 'واقعی‌تر' می‌شود». بی‌بی‌سی فارسی. ۸ بهمن ۱۳۹۴.
- کاتیا فورمن (۱۶ خرداد ۱۳۹۵). «راز ادامه محبوبیت باربی، عروسک هزار چهره». بی‌بی‌سی فارسی.
- «باربی جدید در اینترنت با کودکان 'چت' می‌کند». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۸ بهمن ۱۳۹۳.
- «لامیلی رقیب باربی؛ متوسط زیباست». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۹ اسفند ۱۳۹۲.
- فرهنگ و اسباب بازی، فردین بالامنش، تهران، نشر پیوند نو، چاپ اول۱۳۸۲، چاپ هفتم:۱۳۸۸
- «'برخورد پلیس ایران با فروشندگان عروسک باربی'». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۶ دی ۱۳۹۰.
- فرهنگ عامیانه و نامکتوب، محمد اصیل آبادی، تهران، ۱۳۸۲، نشر گلفرش
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ باربی موجود است. |
پیوند به بیرون
- وبگاه رسمی
- باربی در وبگاه IMDB
- نمایشگاهی از عروسک‌های باربی در لوور پاریس، بی‌بی‌سی فارسی، ۷ فروردین ۱۳۹۷